|
|
|
|---|---|
| vadefugl | gálatjiddje |
| vade | gállet l; (~ fort, over i hast) gálestit; (begynne å ~) gállát (l'l) |
| vader | gálatjiddje |
| vadested | gálav el. gálam gállam-; gáládahka g |
| vadmelsbukse | vádasbåkså vs |
| vadmel | vádas |
| vaffeljern | váffalruovdde vd |
| vaffel | váffal váffal- (f''f i pl.) |
| vafle | (med et klesplagg el. lign.) sviddistit; gjør jeg rett så ~r jeg til deg med disse buksene jus riektá de sviddistav dáj båvsåj |
| vake | (sprette el. hoppe i vannflaten) vieddit; (stikke snuten opp av vannet, om fisk som svømmer sakte i stim) bágŋat ŋ; (lage krusninger på vannflaten, om fisk el. hval som svømmer) váratjit |
| vake | gåhtsem; valg~ válggagåhtsem |
| vakker | tjábbe pp attr. tjáppa; (om mennesker) fávrro vr attr. fávros; mindre ~ person sjulle l; (prydelig)hærvvá attr. hærvvás; (bli vakrere) tjábbot pp; (gjøre seg ~ el. pynte seg) hærvvadit; (gjøre finere, vakrere) tjáppedit; vakrere fávrop fávrobu- attr. fávrop, tjáppep tjáppebu- attr. tjáppep; vakrest fávromus ss s, tjáppámus ss s; adv. hærvvát; ~t sydd hærvvát goarodum |
| vakle | 1 vábbulit, vábbálasstet st; hun ~t og falt vábbálastij ja gahtjaj; tjalme vábbálassti ser dobbelt; 2(~, være usikker)juorrulit; begynne å ~, bli usikker juorrulahtjat; 3(~nde, stiv og støl) gasjkos gassjkus- attr. gasjkos; ~nde knær gasjkos buolva |
| vaklevoren | (ustø) skiermmá attr. skiermmás |
| vaktmester | hoajddár; ~tjeneste hoajddárdievnastus |
| vakt | vákta vt, váksjár; (holde ~) váksjut, váktit, vattugit gæhttjat |
| valen | (bli ~ av kulde, så det stikker)bihtsaguvvat v; fingrene ble ~ el. valnettjuvde bihtsaguvvin |
| valens | valænssa ns* |
| valg | 1(det å velge) válljit, válljim; gjøre et rett ~ válljit riekta; ~ets kvaler válljima muode; 2(avstemning) válgga lg, válljim, jienastibme m; stortings~ stuorradikkeválgga; direkte ~ njuolggaválgga lg; vinne ~et jienastimev vuojttet |
| valgavlukke | jienastimmåskos -måsskus- |
| valgbarhet | válljidahtte |
| valgbar | válljidahtte |
| valgdag | jienastimbiejvve jv |
| valgdeltakelse | válggaoassálasstem |
| valgdistrikt | válggaguovllo vl |
| valgfag | válljimfáhka g |
| valgforbund | válggalihtto ht |
| valgfunksjonær | válggadåjmadiddje |
| valgkampanje | válggaratjástibme m |
| valgkamp | válggarahtjamus ss s; verdispørsmål er viktige i ~en árvvoássje li ájnnasa válggarahtjamusán |
| valgkort | jienastimkårttå rt |
| valgkrets | válggabijrra jr, válggaguovllo vl |
| valgliste | válggalissta st |
| valglokale | válggahuonaj -huodnah-, jienastimladnja nj |
| valgmanntall | jienastuslåhko g; Sametingets ~ Sámedikke jienastuslåhko; innmelding i Sametingets ~ tjáledibme Sámedikke jienastuslåhkuj |
| valgmulighet | válljimmáhttelisvuohta d |
| valgmøte | válggatjåhkanibme m |
| valgnemnd | válgganammadus ss s |
| valgomgang | válggavuorro r |
| valgoppgjør | válggaboados -båhtus- |
| valgoppslutning | válggaoassálasstem |
| valgordning | válgganjuolgadus ss s |
| valgperiode | válggagávdda vd |
| valgprogram | válggaprográmma (m'm) mm; ~ for sametingsperioden 2005-2009 válggaprográmma sámedikkegávddaj 2005-2009 |
| valgprosedyre | jienastimvuohke g, válggavuohke g |
| valgregel | jienastimnjuolgadus ss s, válgganjuolgadus ss s |
| valgresultat | válggaboados -båhtus-; foreløpige ~er båddåsasj båhtusa |
| valgseier | válggavuojtto jt |
| valgstyre | válggastivrra vr, jienastimstivrra vr |
| valgting | válggadigge kk |
| valgurne | jienastimlihtte ht |
| valgvake | válggagåhtsem |
| valgvinner | válggavuojtte |
| valgår | válggajahke g |
| valp | tjivgga vg; (hunde~) ådåk ådåg-, tjutjur, bednagatjivgga vg |
| valse | sjålkkår |
| valutagevinst | valuhtavuojtto jt |
| valuta | valuhta |
| vandelsattest | vájaldimduodastus ss s |
| vandel | vájaldus ss s; en plettfri ~ májnedis vájaldus |
| vandrefalk | unneprievsakhábak -hábag- (falco pereginus) |
| vandrende | vájaldiddje; (omstreifende) gålgge |
| vandrer | vájaldiddje, vádtse; (omstreifer) gålggi lg, gålggåvis ss s |
| vandre | vájaldit; vándardit; (~ omkring planløst)gieverdit; (traske og gå, gå over tid el. over et stort område) valkadit; (~ omkring, om reinen når den i sommervarmen vil komme bort fra mygg og knott)bálggat lg; (ta seg fram, komme seg fram på et vis el. selv om en av og til tar feil av veien el. ikke treffer veien) ujbbot jb; han tok seg nå fram til Vaisaluokta ujboj sån Vájsaluoktaj |
| vandringskamerat | vájaldimguojmme jm |
| vandringsmann | vájaldiddje |
| vandringstav | vájaldimsoabbe pp |
| vandring | vájaldus ss s, vájaldibme m, vándardibme m; (være på ~) vájaldime; (gåing) váttsos vádtsus-, vádtsem; fjell~ várrevádtsem |
| vane | dáhpe b, hárjjánibme m; en god ~ buorre dáhpe |
| vanesak | hárjjánibme m; det er en ~ hárjjánime duogen la dat |
| vanfør | sáhtus sáhttus-; (stakkar) vájván attr. vájván |
| vankelmodig | guoktástalle |
| vankundighet | máhtodisvuohta d |
| vankundig | máhtodibme m attr. máhtodis |
| vanlig | dábálasj ttj, (~ste, mest ~e) dábálamos dábálabmus- attr. dábálamos; (ofte) ábaj el. ábajak, álu; (til ~, som oftest) ábaj; (menig) sahte attr., ~ medlem sahte sebrulasj; ~e folk sahte ulmutja; (opprinnelig) ieme, iemelágásj -lágátj- attr.; vi møtes til ~ tid æjvvalip ieme ájggáj; (som ~, på ~ måte) iemeláhkáj, degu ieme; (~ere) sadep sadebu- |
| vanligvisadv. | dábálattjat, ábaj |
| vann | 1(generelt) tjáhtje tj; sukker~ såhkårtjáhtje; rent ~ rájnna tjáhtje; kaldt ~ galmma tjáhtje; lunket ~ vuorgga tjáhtje; et glass ~ glásadievva tjátjes; legge inn ~ tjátjev suohppot; få ~ i munnen, tennene løper i vann njálmme soavllu; 2(samling av vann i naturen) tjáhtje tj; ~et synker tjáhtje tsåhku; svømme under ~ tjátje vuolev vuodjat; dypt ~ tjiegŋal, grunt ~ tsoahke, stille ~ loadtje ttj;(~ som er smeltet av snø) sievtiktjáhtje tj; (halvtinet ~) sirŋŋimtjáhtje tj; (sted der det finnes ~) tjátjádahka g; 3(innjø) jávrre vr; midt på ~et jávre guovddelin; (flere ~ i en rekke) jávrádahka g; (et lite ~) jávrásj jávrátj-; (et lite ~ som det går ei elv igjennom) luoppal luobbal- el. luoppar luobbar-;(stilleflytende ~ el. dypt sted i en mindre elv el. å)vielmes vælmmá-; (midtpartiet el. bredeste delen av et ~) jarŋŋa rŋ; (smalt og langt ~) gánjgar el. skánjgar; (dypeste delen av elv el. ~)vávlle vl; (dypeste stedet i et ~) juhta d; (~ uten avløp) vuogŋajávrre vr; (åpent ~ mellom is og strand om våren) gáddemuolos -muollus-, muolos muollus-, muolun |
| vannavgift | tjáhtjedivut -divud- |
| vannbeholder | tjáhtjelihtte ht |
| vannblemme | gåhpålahka g, gåhpålis s ss; (få ~r)gåhpålit, gåhpåladdat tt; jeg har fått ~r på hendene (handflata) mujsta li giehtavuodo gåhpålam |
| vannboble | tjáhtjebullar -bullar- (l'l) |
| vannbrønn | tjáhtjeruddne dn |
| vanndamp | sviella l |
| vanndam | sláddo tt |
| vanndråpe | tjáhtjegåjkudis ss s |
| vanne | tjáhttjit; ~ blomstene giedjegijt tjáhttjit |
| vannfast | tjáhtjegierddis, mij tjátjev gierddá |
| vannflaske | tjáhtjebåhtål |
| vannflate | tjáhtjegiera -gierrag- |
| vannfri | attr. tjátjedis |
| vannfugl | tjáhtjelådde tt, tjásjlådde tt |
| vannføring | 1(stor ~) dulvve lv; det er stor ~ i elva jåhkå le dulvven; (øke om ~) dulvvat lv; ~en øker i elvene om våren gidájt jågå dulvvi; 2(liten ~) tsoahke g; (minke om ~) tsoahkot g; ogom høsten minker ~en igjen ja tjavtjajt vas tsåhku; (avta el. minke om ~ i elv etter flom) snjoaredit |
| vannhull | (som hogges i is el. graves i mark) ruddne dn; (grop som er full av vann, på myr el. tørt land) runnda nd; ~ el. et lite tjern i myr gieva gievvag-; (~ som drikkested for dyr) jugáldahka g |
| vannkant | jávrregádde tt; vi gikk langs ~en vattsijma jávrregáttev |
| vannkikkert | tjáhtjetjijkar -tjijkkar- |
| vannkilde | ája ádjag- |
| vannkoker | tjáhtjevuossjan |
| vannkopper | gåhpålagá, tjáhtjeskuovle pl. |
| vannkraft | tjáhtjefábmo m |
| vannkraftverk | tjáhtjefábmoásadus ss s |
| vannlag | (det øverste ~et)bajeldistjáhtje tj |
| vannledning | tjáhtjebåhttså hts |
| vannmangel | tjáhtjevádne n |
| vannmann | tjáhtjeålmåj -ålmmå-; (stjernetegn) Vannmannen Tjáhtjeålmåj -ålmmå- |
| vannmasse | tjáhtje tj; bruset av veldige ~er og drønnet av sterk tordenskåvvå tjátjijs ja jubma rámes átjárájdes; og røsten lød som bruset av veldige ~r ja jiedna degu márajdiddje tjátjij juhtsa; (fråde, om ~) márrat r; frådende ~r márajdiddje tjáhtje; (avta, minke el. synke, om ~r i ei elv etter flom) snjoaredit; ~en i elva avtar jåhkå snjoaret; (spre seg, om ~) giejvijdit |
| vannmåler | tjáhtjemihttár el. tjáhtjemihtun |
| vannoverflate | tjáhtjegiera -gierrag- |
| vannplante | tjáhtjesjaddo tt el. tjásjsjaddo tt |
| vannpumpe | tjáhtjepummpo mp |
| vannpytt | sláddo tt |
| vannregulering | dulvvadibme m |
| vannrenne | tjáhtjerussjo (s'sj) ssj |
| vannrett | adv. duolla, vællot (l'l); attr. vællo |
| vannrør | tjáhtjebåhttså hts |
| vannseng | tjáhtjesæŋŋga ŋg* |
| vannski | tjáhtjesabek -sabeg- |
| vannskorpe | tjáhtjegiera -gierrag- |
| vannslange | tjáhtjesláŋŋa (ŋ'ŋ) ŋŋ |
| vannslange | tjáhtjesláŋŋa (ŋ'ŋ) ŋŋ |
| vannspreder | tjáhtjerisjun |
| vannstand | tjáhtje tj; måle ~en tjátjev mihttit; (stigende om ~) ahttse; stigende ~ ahttse tjáhtje; (stige, øke om ~) ahtset ts; ~en har steget tjáhtje le ahtsám; (heve el. øke ~en) tjátjev atsedit; (heve el. øke ~en slik at det blir helt oppdemt) dulvvadit; (høy ~, flom) dulvve, (med høyest ~) dulvemus ss s; (lav ~) tsoahke, (med lavest ~) tsoagemus ss s; (synke, om ~) tsoahkot g; ~en i elva har sunket jåhkå le tsåhkum; se også vannmasse |
| vanntett | (om sko, slange etc.) divtuk divtug- attr. divtugis; divtes diktás- attr. divtes |
| vanntsadájddo jd | båtvett |
| vanntårn | tjáhtjetoarnna rn* |
| vannverk | tjáhtjeásadus ss s |
| vannvesen | (som holder til i vann) tjáhtjálahka g |
| vannvidd | bierikvuohta d |
| vanske | gássjelisvuohta d, váttesvuohta d, vájvve jv; (skape ~r) vájvedit; (person med ~r å tilegne seg noe kunnskap, arbeidsmetoder o.l.) tjuorbbe rb attr. tjuorbes; tjuorbák tjuorbág- attr. tjuorbák |
| vanskelig | 1(problemfylt) gássjel attr. gássjelis; váttes váddás-; en ~ sak gássjelis ássje;(innviklet) masjval attr. masjvalis; det var ~ å forstå (ikke lett å begripe) viehka masjval lij dádjadit;(tung) vájvve jv attr. vájves; ~e tider vájves ájge; (rådløs) vuorrádis ss s; det ble ~ for dem vuorrádissaj sjaddin; adv. gássjelit, masjvalit; du gjør det for ~ ilá gássjelit barga; det er ~ å vite(ikke godt å vite) ij le buorre diehtet; (~, ulendt terreng) smilltjá attr. smilltjás;2(umedgjørlig); bli ~ (slå seg vrang) måttsedit, måttso muoddáj tjágŋat; ikke vær så ~ ale liege nav måttsok; ha et ~ sinn vájves miella, miella mij vájvet; være ~ å være i lag med vájvvve .... siegen liehket |
| vanskeligere | gássjelabbo pp attr. gássjelap, masjvalabbo pp attr. masjvalap, (besværligere) vájvep vájvebu-, (gjøre ~) låsedit, (bli gjort ~) låseduvvat v |
| vanskeliggjøre | gássjelin dahkat,; (komplisere) masjvalduhttet ht |
| vanskelighet | gássjelisvuohta d, masjvalisvuohta d, vuorrádis ss s, gártjes gárttjas- (vanl. i ill.); (komme i ~) gárttjásij boahtet; (~ f.eks. å kunne, forstå m.m.) masjval; (komme i knipe el. ~) vuorrástuvvat v, (sette noen i en ~) vuorrástuhttet ht |
| vanskeligst | gássjelamos gássjelabmus- attr. gássjelamos, masjvalamos masjvalabmus- attr. masjvalamos, (besværligst) vájvemus ss s |
| vant | (bli ~ med noe; inf. el. ill.)hárjjánit intr.; bli ~ vuogijdit; (bli ~, f.eks. til et bestemt arbeid, til en måte (metode) å gjøre noe på) vuogajduvvat v; (bli ~ med folk, bli assimilert) masstat st, almatjijda masstat |
| vantrivelig | gávkas gávsskas- attr. gávkas; (gjøre det ~) gávkkodit; (bli ~) gávkkot vk; det ble ~ da dere reiste (ilmme) gávkoj gå vuolgijda; (synes at noe er ~) gávkalussjat sj |
| vantrives | gávkalussjat sj; gávkahit; (ha det kjedsomt) guhkalussjat sj |
| vantrivsel | gávkas gávkkas-, gávkasvuohta d; (vesen som skaper besvær el. ~)urmas urmmas-; (skape besvær el. ~) urmeduhttet ht; (forårsake ~,om vesen, individ) urmastit |
| vantroende | jáhkodibme m attr. jáhkodis |
| vantro | jáhkodisvuohta d, vádnajáhkko hk, iehpejáhkko hk; i ~ens tilstand jáhkodisvuoda loamen |
| vanvidd | (vettløshet) mieladisvuohta d, (galskap) bierikvuohta d; det rene ~ tjielgga bierikvuohta |
| vanvittig | mieladibme m attr. mieladis, bierik bierig- attr. bierigis; skrike som en ~ rihtjot degu mieladibme; (noe som er ~) mieladisvuohta d; brukt forst: ~ kaldt sieldes tjoaskes; ~ forelsket sælldát gierrum |
| vanære | álbedit |
| vanærende | skábmogis |
| var | (bli var noe, oppdage) ielvvet lv*(1.p.sg.pres. ælváv); (få øye på) ájttsat jts; (varsom) várrogis ss s, várrok várrog- attr. várrogis; (følsom) hielle (l'l) attr. hielles (l'l); (sky, ~, om fugler) vuorvve rv attr. vuorves, (bli sky el. ~, om fugler) vuorvvot rv, oarvvanit; (lettskremt, om dyr og fisk) irás irras- |
| varaordfører | sadjásasj suohkanoajvve jv |
| vararepresentant | sadjásasj ttj |
| vara- | sadjásasj; varaordfører sadjásasj suohkanoajvve |
| varde | (som oftes på snaufjellet, oppstående el. oppstablet stein el. stikke mellom steiner) tsiekkim; (vei~, 1, 2 el. 3 steiner lagt på hverandre som veimerke) nållå (l'l) ll; (merke en sti mednållå) nållit (l'l) |
| vare | (ta ~ på) várajda válldet, vuorkkit; (ta ~ på, gripe saken an) dåmadit; (oppbevare) vuorkkit, vuorkudit; (ta ~ på over tid) vuorkudallat l; (pleie) sujttit; (ha omsorg) huksat vs, ta ~ på deg selv huvsa ietjat; (ta seg i ~) gáhttit, várrit; (ta hånd om) ábjjat bj |
| varebil | gálvvobijlla jl |
| varelager | gálvvovuorkká rk |
| varemangel | gálvvovádne n |
| varetekt | 1(omsorg, beskyttelse) hálldo ld; i hans ~ suv háldon; 2(varetektsarrest) giddagis ss s, hálldogiddagis ss s |
| varetektsarrest | giddagis ss s, hálldogiddagis ss s |
| varetektsfengsel | giddagis ss s, hálldogiddagis ss s |
| varetektsfengsle | giddit, hálldogiddagisssaj biedjat; bli ~t giddiduvvat v, giddidallat l; sitte ~t (hálldo)giddagisán tjåhkkåhit |
| vare v. | várrut (r'r), (drøye om tid) vihpat b, vibádit; (~ om tid) ádjánit; (~ så og så lenge, ~ ved) bissot s ; denne ~r for vig dát bissu ihkát |
| vare | várro r, (gods) gálvvo lv |
| variant | variánnta nt |
| variasjon | variasjåvnnå vn, ieridis ss s |
| variere | varierit; (varierende, skiftende) målsudahkes målsudahkká- attr. målsudahkes; (mangsidig) moattebelak -belag- attr. -belak |
| varighet | guhkkudahka g |
| varig | mij bissu; ~ verdi árvvo mij bissu; en ~ ordning årnik mij bissu |
| varm | 1(om væske, mat og generelt)liekkas lieggas- attr. liegga;~t vann liegga tjáhtje, vannet er ~t tjáhtje le liekkas; (noe ~t) liekkas lieggas-; vi spiser noe ~t til kvelds lieggasav iehkedij bårråp; drikke noe ~t lieggasav juhkat; (bli ~ el. ~ere) liegganit; begynne å bli ~(ere)liegganahtjat tj; (~ere) lieggasabbo pp attr. lieggasap; (~est) lieggasamos lieggasabmus- attr. lieggasamos; adv. liekkan; spise noe mens det ennå er ~t liekkan bårråt; holde (beholde) noe ~t liekkan bisodit; 2(rykende ~ el. het) báhkas báhkkas- attr. báhkka;ovnen er ~ vuodná l báhkas;~t vann báhkka tjáhtje; rykende ~suppe báhkka jupptsa; (noe som er rykende ~) báhkas báhkkas-; spise noe som er rykende ~ báhkkasijt bårråt; (bli ~ el. het)báhkijdit, her ble det ~tdánna de báhkijdij; (bli veldig ~,om ting, gjenstand)báhkkanit, motoren gikk seg ~ el. het motåvrrå báhkkanij; (~ere el. hetere) báhkkasabbo pp attr. báhkkasap; (~est el. hetest) báhkkasamos báhkkasabmus- attr. báhkkasamos; adv. (rykende ~, het) báhkan; 3(~, om klær, sko, hus, vær)bivval attr. bivvalis; idag er det ~t i været udnni l de bivval; ~e undertøy bivvalis vuoleldisbiktasa; (holde seg ~, være ~)bivvat v; ta på deg pelsjakka så du holder deg ~ tjáŋa muoddáj vaj bivá; (bli ~, dvs. slutte å fryse) bivvát (v'v), (bli ~ere, om vær)biváldit, (bli litt ~ere) biváldasstet st; (~ere, om f.eks. klesplagg, vær) bivvalabbo pp attr. bivvalap, (~est) bivvalamos bivvalabmus- attr. bivvalamos; (~, het) báhkka; en ~ sommer báhkka giesse; 4(hjertelig)liekkosattr., liekkogis,vájmulasj ttj; ~e øyne liekkos tjalme, en ~ takk vájmulasj gijtto, ~t hjertelag liekkosvuohta d, liekkogisvuohta d; gi en ~ omfavnelse vájmulattjat fármastit |
| varmblodig | lieggavarák -varág- attr. -varák |
| varmefast | báhkkagierddis |
| varmegrad | lieggagráda; ute er det 20 ~er ålggon li guoktalåk lieggagráda |
| varmekilde | bikto vt |
| varmer | bivtádis ss s; øre~ bielljebivtádis |
| varme s. | 1(det å være varm) liekkas lieggas-; ~n fra ovnen lieggasav vuonás el. vuoná lieggasav; komme inn i ~n lieggasij boahtet; utnyttesol~n biejvelieggasav ávkkit; (~, om temperatur, vær)bivval, bivvalis; sitte i ~en bivvalisán tjåhkkåhit; sol og ~ bæjvádahka ja bivval; (sterk ~ el. hete) báhkka hk; en blir slapp i ~n ulmusj dellu báhkkan; sol og ~ bæjvádahka ja báhkka; 30 graders ~ gålmmålåk gráda báhkka; (~ i klesplagg, rom etc.; oppvarming) bivvo v; 300 kr i måneden for lys og ~ gålmmålåk kråvnå mánnuj tjuovggan ja bivvon; (varmekilde) bikto vt; (noe som holder på ~n, klesplagg, sitteunderlag etc.) bivádis ss s; (noe som gir ~) bivtádis ss s;holde ~n (i kroppen) bivvat v; 2(hjertelighet) liekkosvuohta d, liekkogisvuohta d; føle ~n liekkosvuodav dåbddåt; kjærlighet og ~ gieresvuohta ja liekkosvuohta; 3(ild) dållå l; la ~n gå ut dibddet dålåv jáddat; gjøre opp ~ dållit (l'l); steke noe i sterk ~ ráda dålåjn basset |
| varme v. | 1(gjøre varm) lieggit; ~ vann tjátjev lieggit; sola ~r biejvve lieggi; (om flere) liekkadit; (drive el. holde på å ~ opp) liekkadallat l; (~s opp) lieggiduvvat v; (noe som ~r opp) liekkas lieggas-; drikke noe som ~r lieggasav juhkat; (varmt påfyll som ~r opp noe som har kjølnet) liekkadis ss s; skjenk litt varmt påfyll snjoarristit liekkadisáv skjenk litt varm påfyll; (~ opp, f.eks. hender, gi ~) biktet vttr.,~ opp hendene foran ovnengiedajt biktet vuona åvdån; (~ seg el. noen, fl.ggr.)biktalit; (~ seg foran ild) bájttet jt; (~ opp krafti) báhkkit; (~ opp med sudák for å lindre smerte el. verk) sudet,sudágahttet ht; (~ kraftig,om ild) goarddet rd; (riste f.eks brød) guosmodit; 2(gjøre glad) ávvudahttet ht; det ~r meg om hjertet ávvudahttá muv |
| varmluft | lieggailmme lm |
| varmrøyke | gibma suovastit; varmrøykt el. -røkt fisk gibma suovasguolle |
| varmtvann | lieggatjáhtje tj |
| varp | (kast med not og sted der en fisker med not) várppe rp el. nuohttevárppe rp; (lage en ~)suohppot hp; (renning i vev) várppa rp |
| varsel | (underretning) diededibme m, diedádus ss s; første ~ vuostasj diededibme; vær~ dálkkediedádus; (tegn) várrodus ss s; (krav) gájbbádus ss s; (forløper) diedjim; sikre tegn og ~er almma merka ja diedjima el. várrodusá; (~ som bebuder at noen kommer) oavddusa pl.; (skrømt som varsler om død el. ulykke) svájgas svájggas-; (vise seg som ~ om død el. ulykke) svájgastit |
| varselskilt | várrodimgalbba lb |
| varsle | diededit; (~ i drømmen, om avdøde) guottjastallat l; (spå) tsoavttsot vts |
| varsler | soahkeguovsak, vielggisguovsak (LANIUS EXCUBITOR) |
| varsling | diededibme m |
| varsomhet | várrogisvuohta d |
| varsom | várrogis ss s, várrok várrog- attr. várrogis; adv. várrogisát, várrogit, på en ~ måtevárrogisláhkáj, (pent og ~t) tjábbát; være ~ med noe várrit (r'r), liehket várrogis; gjøre en ~ retting divádit tjábbát; bære fatet ~t gárev tjábbát guoddet; (ikke ~)várrogahtes -ahttá(s)- attr. várrogahtes, dierbik dierbig- attr. dierbigis, durudáruk -dárug- attr. durudárugis; folk er ikke så ~me ulmutja li nav várrogahttása |
| vaselin | vaselijnna jn |
| vase | snårre r; (~ i fiskegarn) spuhtje tj |
| vask | (det å vaske, vasking) basos bassus-; vi har klær som skal ~es miján la bivtasbasos; sett klærne til ~ing bieja biktasijt bassasittjat;skjorta er til ~ skirtto l bassasime; maskinen stoppet under ~ masjijnna ganugij basádattijn |
| vaske | bassat s; ~ gulvet guolbev bassat; ~ hvitere vielgudahttet ht; (~s) basáduvvat v, bassasit; ~s (sammen) med lignende farger basáduvvat muodugasj bájnoj siegen; sett klærne til vasking bieja biktasijt bassasittjat; (~ seg) basádit; (~ seg fort, i hast) basádasstet st; (begynne å ~) bassát (s's), bassagoahtet d; (~ som snarest) bassalit; (være så snill å ~) bassalasstet st; (~ i en fei, fort) bassalasstet st; (noe å ~) basos bassus-; (en som ~r)basse (s's) |
| vaskefat | basádimgárre r |
| vaskekar | bassamgárre r |
| vaskemaskin | bivtasmasjijnna jn |
| vaskepulver | bassampulvar -pulvvar- |
| vasker | basse (s's) |
| vaskestav | bassamsoabbe pp |
| vas | samssa ms; (som sludrer mye el. snakker mye ~) samssá attr. samssás |
| vassarve | vuorkan (Stellaria media) |
| vassdragsregulering | (tjáhtje)dulvvadibme m |
| vassdragsutbygging | (tjáhtje)dulvvadibme m |
| vassdrag | tjátjádahka g; (flere vann etter hverandre) jávrádahka g |
| vasse | gállet l; (~ fort, over, i hast) gálestit; (~ hit og dit) gálatjit; (få til å ~) gáledit; (begynne å ~) gállát (l'l); (en som ~r)gálatjiddje |
| vassen | tjátjas tjáhtjas- attr. tjátjas; vasne bær tjátjas muorje; (smake ~, være ~ på smak) tjátjijdit |
| vassføring | (stor ~) dulvve lv; det var stor ~ i elva jåhkå lij dulvven |
| vassjuk | (mark, terreng) tjáhttjá attr. tjáhttjás |
| vassrør | rásseruohko g (Calamagrostis canescens) |
| vasstroll | tjáhtjeihtja tj |
| vasstrukken | (~ el. sur trestamme, primært bjørk) sjallo l el. tjásjsjallo l; (~ trestamme el. stokk (primært furu) som har vært tørr, men har ligget i vann og blitt ~ og tung) vehtak vehtag-; (bli ~ og tung, om tre som har ligget lenge i vann) væhttat ht* el. viehttat ht; (bli våt el. ~) tjáhttjut |
| vatn | 1(generelt) tjáhtje tj; sukker~ såhkårtjáhtje; rent ~ rájnna tjáhtje; kaldt ~ galmma tjáhtje; lunket ~ vuorgga tjáhtje; et glass ~ glásadievva tjátjes; legge inn ~ tjátjev suohppot; få ~ i munnen, tennene løper i vann njálmme soavllu; 2(samling av vann) tjáhtje tj; svømme under ~ tjátje vuolev vuodjat; dypt ~ tjiegŋal, grunt ~ tsoahke, stille ~ loadtje ttj;(~ som er smeltet av snø) sievtiktjáhtje tj; (halvtinet ~) sirŋŋimtjáhtje tj; (sted der det finnes ~) tjátjádahka g; 3(innjø) jávrre vr; midt på ~et jávre guovddelin; (flere ~ i en rekke) jávrádahka g; (et lite ~) jávrásj jávrátj-; (et lite ~ som det går ei elv igjennom) luoppal luobbal- el. luoppar luobbar-;(stilleflytende ~ el. dypt sted i en mindre elv el. å)vielmes vælmmá-; (midtpartiet el. bredeste delen av et ~) jarŋŋa rŋ; (smalt og langt ~) gánjgar el. skánjgar; (dypeste delen av elv el. ~)vávlle vl; (dypeste stedet i et ~) juhta d; (~ uten avløp) vuogŋajávrre vr; (åpent ~ mellom is og strand om våren) gáddemuolos -muollus-, muolos muollus-, muolun |
| ve | (fødselssmerte) riegádahttemvájve pl.; ha el. få ~ssmerter dálldat ld; få fødselsverk jårrålit |
| ved | 1(inntil, i nærheten av; på, i) pp. guoran, guorraj; gátten, gáddáj; ~ bordet bievde guoran; jeg plasserte den ~ bordet biedjiv dav bievde guorraj; adv. (som 2. ledd i sms.) -guoran, -guorav, -guorraj; bilen står ~ huset bijlla l goahteguoran; 2(om strand, land, bål) -gátten, -gáddáj; vi satt ~ elvebredden tjåhkkåhijma jåhkågátten; vi satte opp lavvoen ~ vannet tsieggijma låvdågoadev jávr(re)gáddáj; 3(parallelt) -lakkoj; sitte ~ siden av hverandre tjåhkkåhit guorralakkoj; side ~ side sijddolakkoj; 4(like ~) báldan pp., adv.; like ~ kirka girkko báldan; bálldalin, bálldalij; (like ~vedder) dannák, (like ~ her) dánnak; 5(om sted, ved bevegelse)rájenpp.; ~ Musken Måske rájen; 6(i, på); studere ~ universitetet låhkåt universitehtan; være ~ godt humør liehket buorre mielan; røre ~ noe duohttat ht; sitte ~ rattet vuodjet; slaget ~ Svolder doarro Svolderin; bli ~ i bissot s; 7(om tid); ~ femtiden vidá bájken; ~ avreisen vuolgedijn; 8(om årsak; om middel, måte; gjennom, med, av); ~ omsorg huvso baktu; endret ~ lov rievddaduvvam lága baktu; ~ andres hjelp iehtádij viehkijn; rope ~ navn tjuorvvot namás; det er noe ~ ham juoga le sujna; se fordelene ~ det vuojnnet ávkev dassta |
| vedbli | bissot s |
| vedbod | muorraskuohtto ht |
| veddemål | væhto d, vedudibme m, tsehkudibme m |
| vedde | væhtot d, (~ med hverandre) vedudit , vædostit, tsehkudit |
| veddunge | muorrahårre r, muorraguvnno vn |
| vederfares | dáhpáduvvat v |
| vederkvege | arvusmahttet ht; (bli ~t) arvusmuvvat v |
| vederlag | mákso vs |
| vederlagsfri | nåvku, nåvkå, mavso dagi; få noe ~tt oadtjot nåvku |
| vederstyggelig | vasste attr. vastes, vastak vastag-; et ~ syn vasste vuojnnet |
| vedgå | (innrømme) miededit, guorrasit; (vedkomme) guosskat sk; gullut (l'l); dette ~r ikke meg dát ij munji guoska |
| vedhogst | (være på ~) muorajt tjuollamin |
| vedkasse | muorrakássa (s's) ss |
| vedkomme | guosskat sk, gullut (l'l) (+ill.) |
| vedkubbe | (større ~) juppol jubbul-; (mindre ~) skuolkká lk; (meterlang, armtjukk ~) tjiergav el. tjiergam tjierggam- |
| vedlagt | (være ~)tjuovvot v; skriftlig dokumentasjon er ~ tjálalasj duodastus tjuovvu; ~ følger program for samisk barnehagekonferanse tjuovvusin le sáme mánájgárddekonferánsa prográmma |
| vedlegge | tjuovvot v; skal ~s galggá tjuovvot; vedlagt tjuovvo (v'v), mij tjuovvu |
| vedlegg | tjuovos tjuovvus-; skrivet har ~ tjállagin le tjuovos; vitnemålet har et ~ som beskriver .... oahppoduodastusáv tjuovvu tjála mij gåvvit ... |
| vedlikehold | ájmonanedibme m, bisodibme m, hoajddo jd |
| vedlikeholde | ájmon anedit, bisodit |
| ved | muorra r; (~ til brensel) dållåmuorra r |
| vedovn | muorravuodná n |
| vedrøre | guosskat sk +ill., guoskadit; endringene ~r ikke oss rievddadime e midjij guoska |
| vedrørende | guoskavasj ttj; ~ myndighetguoskavasj oajválasj; hva vedrører ma guoskki |
| vedsekk | muorravuossa (s's) ss |
| vedskie | tjieskas tjiesskas- el. muorratjieskas -tjiesskas- |
| vedskjul | muorraskuohtto ht |
| vedskogen | muorramiehttse hts |
| vedtak | mærrádus ss s; (gjøre et ~) mierredit; innstilling til ~ mærrádusárvvalus ss s |
| vedta | mierredit; ~ enstemmig avtajienalattjat mierredit; ~s mierreduvvat v |
| vedtekt | njuolgadus ss s |
| vedvare | bissot s, vihpat b |
| veggimellom adv. | vekkaj milta; de fløy ~ suovastin vekkaj milta |
| vegg | vægga kk*; den henger på ~en vekkan gahtsaj; (~ i lavvo) siejnne jn; (~ i ~) bálldalakkoj, bálldalin; vibor ~ i ~ måj årrun bálldalakkoj; han bor ~ i ~ med meg muv bálldalin årru |
| vegne | (på ~ av) bieles, åvdås, diehti; på ~ av Sametinget ønsker jeg ... Sámedikke bieles sávav ...; på egne og andres ~ iehtjam ja iehtjádij bieles/åvdås; skamme seg på deres ~ skámádit sijá diehti |
| vegre | (nekte) nádot; hun ~t seg mot å dra nádoj vuolggemis; (~ seg, nøle) skurnnjelit |
| vegring | nádom, vuosstemiella l |
| veg se vei | |
| ve | gunnot; ve den som forråder en venn gunnot suv guhti rádnas bæhttá |
| vegvesen | gæjnnodåjmadahka g; statens ~ stáhta gæjnnodåjmadahka |
| vei | 1 gæjnno jn, væddja dj*; (asfaltert ~) rahte, ved ~kanten rahtebællán (l'l), væddjabællán (l'l); etter el. langs ~envæddjarájge, rahterájge; (opptråkket ~, sti)bálges bálggá-; (spor) luodda tt; (som er tråkket av en reinflokk el. en sijdda under flytting)ájddo jd; 2(retning) guovllo; snu kortet andre ~en jårggåla kårtåv nuppe guovlluj; samme ~ tilbake ruoptoluodda tt; (hvilken ~, av to) goabbelin; (hvilken ~, av to) goabbelij; (fra hvilken ~, av to) goabbelis; 3(ofte overf: bevegelse, gang mot et mål); (gi seg i ~) vuolgget lg, på ~ til å dra vuolggemin; (gi seg i ~ til fots)vádtsát, han/hun ga seg i ~ i morges vádtsáj idedis, (om flere el. den ene etter den andre) vádtsádit; på ~ til å gå vádtsámin; (på vei) vádtsemin; være på vei til skolen skåvllåj vádtsemin; (gi seg i ~ på ski) tjuojggát; (på ~ til ...) ill.+ manádijn; på ~ mot land gáddájmanádijn; på ~ til byen stádajmanádijn; på ~ hjem sijddajmanádijn; (på vei til... til fots) váttsedijn; på ~ til fjells várrájváttsedijn; (fare i ~ med stor fart i begynnelsen, men senere slakke av) rabjjat bj; (komme i ~ el. bort) bessat s, jeg kom meg i ~ bessiv vuolgget; (i ~en for) åvddåj, åvdån; (gå i ~en for noen) demudit; (stenge ~en for)duosstot st; (den ~en, om bevegelse) daggu, duoggu, dåggu adv.; (den her ~en, om bevegelse) dággu adv.; (dra sin ~, den ene etter den andre) manádit, de dro sin ~ etter hvert manádin da maŋenagi; følg meg et stykke på ~entjuovo muv muhte rádjáj; hvilken ~ gåggu; seile sin ~ bårjjånit; (som går etter ~ene) rahtevádtsális |
| veibane | rahte, glatt ~ dartjádahka g |
| veide | bivddo vd, væjddo jd, væjdda jd* |
| veidesamfunn | bivddosebrudahka g, væjddosebrudahka g |
| veide v. | bivddet, viejddit |
| veie | viehkkit, dieddet tt* intr.; ~ en pakke páhkev viehkkit; hvor mye ~r sekken? man låssåt le vuossa? |
| veikart | rahtekártta rt |
| veike | (for lampe o.l.) væjkka jk* |
| veik | fámodibme m attr. fámodis; miesska sk attr. miesska; (bli ~)fámoduvvat v, fámojs gahttjat; (~, om mennesker og dyr) slibttse bts attr. slibtses; (~, om metall) dájgge jg attr. dájges |
| veikryss | rahtesuorre r |
| veilede | (undervise) bagádit; bagádallat l frekv.; (gi råd) oajvvadit |
| veiledende | lájddijiddje |
| veileder | bagádalle (l'l); (instruktør) bagádiddje; (ledende person) lájddistiddje |
| veiledning | bagádallam; bagádus ss s; bagádibme m; (forslag) oajvvadus ss s el. oajvvadis ss s |
| veilys | rahtetjuovgga vg |
| veiløs | rahtedis attr.; ~ samfunn rahtedis sebrudahka |
| veimerke | (på snaufjellet, oppstående stein el. stikke mellom steiner) tsiekkim; (sette opp ~ el. tsiekkim) tsiekkimahttet ht |
| veiskilt | rahtegalbba lb |
| veistrekning | lájddo jd |
| veivarde | (1, 2 el. 3 steiner lagt på hverandre som veimerke) nållå (l'l) ll; (merke en sti mednållå) nållit (l'l) |
| veive | (fekte) vædtsulit;~ med knivennijbijn vædtsulit |
| veivesen | gæjnnodåjmadahka g |
| veiviser | (guide) oahpestiddje; (veileder) lájddistiddje; (leder) njunnjusj njunnjutj- |
| vekkadv. | 1(bort, unna)løpe ~ bádan viehkat; bøkene kom ~ under flyttingen girje gáhtun jådedijn; kjøre ~ vuodjet ierit; få el. ta noe(n) ~ gádodit, sieradit ierit; du kan ta ~ noen av de du allerede har fra før máhtá gádodit muhtemav dajs ma dujna li åvdutjis; 2(intensitet, fort) avtatrajes; villig ~ avtatrajes; 3(borte) pengene er ~ biedniga li gáhtum; være ~ fra arbeidet bargos gáhtot |
| vekke | båktet vt, vekk meg klokka sju båvte muv gietjan; (bli ~t) båvteduvvat v; (~ fl. el. fl.ggr.) båktålit; (~ intensivt) råssit (s's), råssot s, (fl. el. fl.ggr.) råsodit; (~ opp fra de døde) tjuottjeldahttet ht, tjuodtjelahttet ht; (bli (religiøst) vakt el. ~t)gåhttsåt, (om fl. el. den ene etter den andre) gåhttsådit |
| vekkelse | gåhttsåm; (bedringsgjørelse) buorádusdahkam |
| vekkelsesbevegelse | gåhttsåm |
| vekkelsestid | gåhttsåmájgge jg |
| vekker | båktem, várrodus ss s, (påminning) mujttádus ss s |
| vekselsang | vuorrolávla -lávllag- |
| vekselvirkning | vuorrovájkkudus ss s |
| vekselvisadv. | vuorrulakkoj; ~ venstre og høyre arm vuorrulakkoj gåro ja oalges giedav |
| veksle | 1(bytte) lånudit; ~ en tier i to femmere lågegav lånudit guovtijn vidágijn; ~ euroen i norske penger eurov lånudit vuona biednigij; (~ en pengeseddel i mindre enheter) tsuovkkit rudájt; 2(skifte, utveksle); ~ noen ord ságastit gallegasj bágov; de ~t om å styre båten vantsav goabbák vuorov stivrrijga; det ~t mellom sol og regn bæjvádak ja de vas rássjo; ~s om av seg selv målssusit; (~nde) målsudahkes målsudahkká- attr. målsudahkes |
| veksling | lånudibme m; ~ av penger biednik lånudibme |
| vekst | 1(plante) sjaddo tt; ulike typer ~ sjaddoslája; busker og andre ~er biesstaga ja ietjá sjatto; gi ~ sjaddadit; 2(utvikling) åvddånibme m, lassánibme m; økonomisk ~ ruhtalassánibme m; (være i ~) åvddånit; en næringsgren i sterk ~ æládussuorgge mij åvddån; 3(størrelse)liten av ~unnessjattuk unnessjattug- attr. unnessjattuk, stor av ~ stuorsjattuk stuorsjattug- attr. stuorsjattuk el. stuorak sjatto hárráj |
| veksthus | sjaddoviesso s |
| vekstklima | sjaddodálkádahka g |
| vekt | 1(tyngde) låssudahka g; måle ~ låssudagáv mihttit; gå ned i ~ gæhppot hp; gå opp i ~ låssot; 2(press, tyngde) dædda tt*, dæddo tt; legge ~ på dættodit; legges el. tillegges ~ dættoduvvat v; 3(redskap) vækta kt* |
| vekte | (vektlegge) dættodit; (~s) dættoduvvat v |
| vekter | gáhttár; (vaktmann for et vaktselskap) vákta vt, váksjár |
| vekterrop | gáhttára tjuorvas |
| vektig | dettalasj ttj |
| vekting | dættodibme m |
| vektlegge | dættodit; (~s) dættoduvvat v |
| vektlegging | dættodibme m |
| vekttall | tjuorgga rg |
| vel | 1 (beste) buoremus; tenke bare på sitt eget ~ ájádallat dav mij la buoremus ietjas hárráj; 2(godt, bra) buoragit, buoret, buorre r; det står ~ til med ham buoragit sujna manná; da vil det gå dere ~ de buoret dijás manná; tale ~ om folk ulmutjij birra buorev hållat; (om helse) vieddje, buorak; føle seg ~ liehket vieddje; 3(nøye, grundig) váttugit; tenke seg ~ om ájádallat váttugit; 4(rikelig, fullt ut; her brukes mange ulike ord for å dekke dette leksemet); ~ hundre deltakere tjuohte oassevállde ja badjelasj; 50 kg og ~ så det 50 kilo ja badjelasj; talen var ~ lang hållå lij hálvva guhkke; vente ~ og lenge vuordatjit; hun snakket ~ og lenge sån sáhkadij åvvå mælggadav; 5(riktignok, vel nok) galla; ~ nok er det vanskelig, men det går bra gássjel la galla, valla buoragit manná; 6(som konstatering, oppsummering) ná, na; ~, har du mer å si ná, le gus dujna ienep javllat; ~, så sier vi det slik ná, javllap de nav; ~, kom då! ná, boade de!; mamma ~! na ieddne!; 7(for å uttrykke noe som synes opplagt) dal; du får ~ se vuojnitja dal; hva er ~ bedre enn at ... mij la dal buorep gå ...; det ser du ~ selv! iesj ham dav vuojná; 8(for å utrykke det sannsynlige: nok, trolig)má, dávk, almu, gåjt; der byr seg ~ en anledning hiebasj má akti; hun så ~ ikke? ittjij dávk vuojne?; det blir ~ til at vi reiser vuolgitjip dávk; det er ~ slik nav lisj dávk; slik er det ~ almu lisj dal nav; det kommer ~ en tid bådisj gåjt ájgge; 9(om noe en ønsker bekreftet, klarlagt) má; du er ~ ikke syk? i littja má skibás?; du kommer ~ i kveld?båditja má iehkedis? |
| velbehagelig | vuogas vuohkas- attr. vuogas; adv. vuohkasit |
| velbehag | vuogas vuohkas- attr. vuogas |
| velberget | (formuende) tjårggåt tjårggåd- attr. tjårggis |
| velde | viellde ld |
| veldig | siellde, sieldes sælldás- attr. sieldes; tjervas tjærvvas- attr. tjervas; hármmat (forsterkende foran adj.), hármmis, alvos, huj; huj tjoaskes ~ kaldt; (~, dramatisk)attr. tjierggis;tjiergget tjiergged- attr. tjierggedis; de ble ~ forskrekket alvaduvvin tjierggedit;ihkeva,~ tung ihkeva låssåt; (~ stor, uhyre stor ájmodibme m attr. ájmodis; ~ stor dunge ájmodis hårre; (~ stor) ájmodis stuorre; (allmektig) viekses væksás- attr. viekses; adv. sælldát, hármmadit, tjærvvásit, tjierggedit, sieldesláhkáj, huj |
| veldressert | (om hund) sjuovun attr. sjuovunis |
| velegnet | (være ~) hiehpat b, dåhkkit |
| velferd | álkkádus ss s; (skape ~) álkkádit |
| velferdssamfunn | álkkádussebrudahka g |
| velger | (som avgir stemme) jienastiddje |
| velge | válljit; (bli valgt) válljiduvvat v, bessat s; (~ ut) tjuolldet l; nok å ~ imellom válljimnárre r |
| velgjerning | buorredahko g, buorev dahkat; gjøre en ~ mot henne buorev sunji dahkat |
| velkjent | dåbdos dåbddus- attr. dåbdos; (~ for noen) tsuojgos attr. |
| velkommen | buorisboahtem; jeg ønsker dere ~ sidáv didjij buorisboahtemav sávvat; ~ hit buorisboahtem diehki; (hilse ~) buorástahttet ht, buorástahttalit, sávvat buorisboahtem; jeg hilser Sametinget ~ til ansvarsfull gjerning mån sávav Sámedikkev buorisboahtem åskåldis bargguj |
| velkomstdag | buorástahttalimbiejvve jv |
| velkomsthilsen | buorástahttem, buorástahttalibme m; buorisboahtemsávadus ss s, buorisboahtembágo pl. |
| velkomstord | buorisboahtembáhko g, buorisboahtemsávadus ss s |
| velkomst | vuosstájválldem, buorisboahtem; hjertelig ~ vájmulasj buorisboahtem |
| vellevnet | valjesvuohta d, valljudahka g; leve i ~ valjesvuodan viessot; overdådig ~ valljudahka |
| vellyst | (sanselig lyst) oattje hállo |
| velmaktsdager | fámo biejvij |
| velme(i)nt | buorren ájádaládum |
| velsigne | buorissjivnnjedit, buorissjivnnjeduhttet ht, buorissjivnnjedahttet ht |
| velsignelse | buorissjivnnjádus ss s, lyse ~ over buorissjivnnjádusáv sárnnot; bli til ~ buorissjivnnjádussan sjaddat; (handling som utføres) buorissjivnnjedibme m; ~ over heimen sijda buorissjivnnjedibme |
| velsittende | (om klær) njuorro r attr. njuoros |
| velsituert | addne attr. addnes; ~ person addnes ulmusj |
| velsmakende | ásvas ássvas- attr. ásvas; hærssko rsk attr. hærskos; njálgge lg attr. njálga; ~ mat ásvas biebbmo; sjelden el. særskilt ~ mat, sjelden mat ieridisbiebbmo bm; mere ~ njálgáp njálgábu-, mest ~ njálgámus ss s |
| velstand | boandásvuohta d, boanndudahka g; (komme til ~) boanndot nd; (i ~) boandát adv.; leve i ~ boandát viessot |
| velstandsfolk | boandás el. addnes ulmutja |
| velstående | addne attr. addnes, (rik) boanndá nd attr. boandás; ~ folk addnes ulmutja; (bli ~) boanndot nd; (mest ~) boandámus ss s |
| veltalenhet | hållamtjehpudahka g |
| velte | (kantre) intr. gåbmånit; tr. gåmedit, (fl.ggr. el. fl. ting) gåmodit, gåmådallat l; (~ el. rase ned, over ende, utfor)intr. vierrat r, (fl. el. det ene etter det andre) vieradit, steinene ~t nedover fjellsiden gierge vieradin váres; (~ trær o.l.) tr. vierddet rd*; (~ ut, strømme ut)intr. gurgijdit; (~ el. rulle) tr. jållerdit; (~ seg)intr. jållurit; (lett å ~ om båt) juorbbá attr. juorbbás |
| veltilfreds | dudálasj ttj el. viehka dudálasj ttj; vi er ~e med resultatet mij dudálattja båhtusijn |
| velvilje | (vise ~) vetsadit, berustit (+elat.); (det å være villig) ártta rt |
| velvillig | mielos miellus-; adv. miellusit, (mere ~) miellusappot; gjøre ~ innstilt miellodit |
| vemod | hådjemiella l; minnes noe(n) med ~ mujtudallat hådjemielajn; bli fylt av ~ hådjånit |
| vemodig | bli ~ hådjånit; det var en ~ stemning da vi skulle skilles lijma håjen gå sirádit galgajma |
| vendepunkt | jårgestibme m, jårgijdahka g |
| vendereis | (gjøre ~) moaddot tt; ekspedisjonen måtte gjøre ~ ekspedisjåvnnå moattoj el. vierttij moaddot |
| vende | tr. jårggålit, intr. jårgijdit; ~ en ryggen jårggålit hárddov; ~ om til meg jårgijdit muv lusi; begynne å ~ om el. tilbake jårgijdahtjat; (~, fl.ggr. el. fl.obj.) jårggot rg tr.; (~ noe, fl.ggr., holde på å ~, snu og ~ på noe) jårgudallat l, jårgudit; (~ seg om) jårgijdit; (~ seg)jårgestit; hvilken vei jeg enn vendte meg gåsi jårgestiv; (~ el. falle etter en kulminasjon) gerralit; (~ ut og inn, rote) mådtsit, mådtsot tts; (~ opp ned) gåmedit, (fl.ggr.) gåmodit; (~ høyet) goavvit (v'v); (peke i en viss retning) guovlluj; vinduet ~r mot sjøen vinndek le nuore guovlluj; ~ nesen hjemover vuolgget sijddaj; (~ tilbake, returnere) máhttsat hts intr.; (~ tilbake, den ene etter den andre) máhtsadit; (~ tilbake samme vei, uten å ha nådd fram; gjøre vendereis)moaddot tt; vend i tide moatto ájge bále; (~ tilbake fort) moaddolit |
| venne | (gjøre til vane) hárjjidit, ávddadit; (~ seg til, med) hárjjánit (+ill. el. inf.); (~ seg til, om forhold, omgivelse) ávddat vd |
| vennesæl | væhttsá attr. væhttsás |
| vennlig | buorre, tjáppa; være ~ mot en liehket buorre; si noen ~e ord javllat muhtem tjáppa bágojt; med ~ hilsen (vájmulasj) varrudagáj; (~sinnet) buorremielak -mielag- attr. buorremielak; venagis attr.; (mild) libbogis ss s; med godt el. ~ sinnelag buorreluonduk -luondug- attr. buorreluonduk |
| vennlighet | buorremielakvuohta d; buorre miella; (godhet) buorrevuohta d; (mildhet) libbogisvuohta d |
| vennligsinnet | buorremielak -mielag- attr. buorremielak, buorreluonduk -luondug- attr. buorreluonduk; (godmodig) buorrenálán |
| venn | ráddna dn, venak venag-; min ~ ráddnam; til din ~ ráddnasit; fra sin ~ rádnastis; min kjære ~ráddnamgieres -gærrás-;(~er innbyrdes) rádnatja,venagattja; vi er ~er måj lin rádnatja |
| vennskap | ráddnavuohta d, rádnastallam, venakvuohta d; for gammelt ~s skyld ieme ráddnavuohta el. venakvuoda diehti; ha et ~ liehket rádnatja; det var et godt ~ mellom de to sålj lijga rádnatja; (kjærlighet) gieresvuohta d; ~ med verden er fiendskap med Gud gieresvuohta væraldij le vasjulasjvuohta Jubmela vuosstij (Jak 4,4) |
| venstrearm | gårogiehta d |
| venstrebein | gårojuolgge lg |
| venstredominant | gårut gårud- |
| venstrefot | gårojuolgge lg |
| venstre | gåro; gårut gårud-; (pol.parti) gårobelludahka g |
| venstrehendt | gårogiedak -giedag- attr. gårogiedak, gårut gårud- |
| venstreorientert | gårut gårud- |
| venstreside | gårobielle l |
| ventelig | vuordedahtte |
| venterom | vuorddemladnja nj |
| ventes. | (i ~) vuordon; (noe som er i ~, forventning) vuorddemus ss s; (noe en ~r) vuorda vuorddag-; adv. være i ~ (f.eks,. om en kvinne som venter et barn) vuorddagin liehket; venting vuorddem: vente- vuorddem- |
| ventetid | vuorddemájgge jg, joavddo vd |
| ventetr. | vuorddet rd; bare vent! vuorde dal ájn!; hva ~r dere på? majt lihpit vuorddemin?; (~ litt el. en kort stund) vuorddelit; (~ et øyeblikk) vuorddelasstet st; (~ så smått el. over tid) vuordatjit; (la noen ~ på en, la ~ på seg) vuordedit; (begynne å ~) vuorddegoahtet d; (i ~) vuordon; (noe en ~r) vuorda vuorddag-; (~ på noe(n), gå el. å sitte å ~ på noe el. noen)vuorŋedit; (la ~ på seg) gáhtot d, ádjánit; søknaden lot ~ på seg åhtsåmus ádjánij; (~s) vuordeduvvat v; (som ~t) vuordedahtte |
| ventilasjon | bieggudibme m, ventilasjåvnnå vn |
| ventilere | bieggudit, bieggudahttet ht |
| venting | vuorddem; vuorddemus ss s |
| vepsebol | væppsábiesse s |
| vepsestikk | væppsátjuokkudahka g; jeg fikk et ~ viepses (muv) tjuoggij; få ~, bli stukket av veps væppsáj tjuokkudallat l |
| vepsevåk | hubllohábak -hábag- (pernis apivorus) |
| veps | viepses væppsá- (Vespidae); bli stukket av ~ væppsáj tjuokkudallat |
| veranda | væránnda nd |
| verbalutfylling | verbálladevdadis ss s |
| verbal | verbálla l |
| verbavledning | værbbasuorgudibme m; (avledet verb) værbbasuorgudis ss s |
| verbbøy(n)ing | værbbasåjådibme m |
| verbform | værbbahábme m |
| verbstamme | værbbamátta -máddag- |
| verb | værbba rb* |
| verd | árvvo rv; menneske~ almasjárvvo; (være verd, fortjene) ánssidit, liehket ávkke; arbeideren er sin lønn ~ bargge bálkás ánssit; er det strevet ~t? le gus rahtjamusás ávkke? |
| verden | 1(universet) værált væráld-; ~ skal gå under værált galggá dåssjånit; over hele ~, ~ rundtværáldav miehtáj; (i abstrakt betydning) ilmme lm, ájmmo jm;den andre ~, en annen ~ duonanilmme lm; hun/han har drukket seg så full at han/hun er aldeles i en annen ~ juhkam le nav vuollagin, le ållu duoanilmen; den virkelige ~ almma ilmme; i ulike ~er duon dán ilmen; 2(jorden) værált væráld-, ednam; alle land i ~ divna rijka væráldin; fra alle kanter av ~ divna værálda guovlojs; 3(tilværelsen) værált væráld-, ilmme lm; komme seg fram i denne ~ rijbadit dán væráldin; i denne ~ dán væráldin el. ilmen; 4(i andre uttr.):komme til ~ riegadit; sette barn til ~ mánájt riegádahttet; forlate ~ jábmet m; få noe ut av ~ gájddadit tr.; aldri i ~! ij luoddnok!; ingen ~s ting ij mige; til ingen ~s nytte ij masik ávkken; hva i all ~ er det du gjør? majt gulá lik dagá? |
| verdensbilde | væráltdádjadus ss s; (virkelighetsoppfatning) almmavuodadádjadus ss s |
| verdensdel | væráltguovllo vl |
| verdenshandel | væráltoasestibme m |
| verdenshav | merra r; Stillehavet Loattjesmerra |
| verdenshjørne | væráltguovllo vl |
| verdenskrig | væráltdoarro r, væráldadoarro r |
| verdensmesterskap | væráldagilpos -gilppus-; ~ på ski væráldatjuojggamgilpos -gilppus-; ~ i alpint væráldatjerastallamgilpos -gilppus-; ~ i fotball væráldatjiektjamgilpos -gilppus- |
| verdensmester | væráldavuojtte; ~ på ski væráldatjuojggamvuojtte; ~ i alpint væráldatjerastallamvuojtte; ~ i fotball væráldatjiektjamvuojtte |
| verdensomfattende | væráltvijddásasj ttj |
| verdensomspennende | væráltvijddásasj ttj |
| verdensrommet | vuobman |
| verdi | árvvo rv; ~ i seg selv ietjanis árvvo; litterær ~ girjálasj árvvo; åndelige ~er vuojŋŋalasj árvo; (som har en og samme ~) avtaárvulasj ttj; (med lik el. tilsvarende ~) sæmmiárvvusasj ttj; (pris) hadde tt; bilen synker i ~ bijla hadde vuollán |
| verdiforringelse | árvvohedjunibme m |
| verdifull | árvulasj ttj attr. árvulasj; et ~t arbeid árvulasj barggo; (viktig) mávsulasj ttj; (like ~)avtaárvulasj ttj |
| verdig | árvvogis ss s; (~ til å få noe el. til noe; ~ til å, med sup.) værddogis ss s; være tilliten ~ liehket værddogis luohtádussaj; en ~ vinner værddogis vuojtte; (på en ~ måte, i ~e former) árvvogisláhkáj adv. |
| verdighet | værddogisvuohta d; heder og ~ árvvogisvuohta d; komme til heder og ~ igjen boahtet vat árvvogisvuohtaj, oadtjot vat árvvogisvuodav |
| verdigjenstand | árvvogávnne vn, árvvodávver, árvvooabme m |
| verdigmessig | árvvusasj ttj |
| verdigrunnlag | árvvovuodo, árvvo rv |
| verdiløs | árvodibme m attr. árvodis; noe unyttig dåssje (s'sj) ssj; s. noe ~t árvodibme m |
| verdimål | árvvomihtto ht |
| verdioppskrivning | árvvoaledibme m, árvov aledit |
| verdipapir | árvvopáhper -páhppár- |
| verdipost | árvvopoassta st* |
| verdisak | (árvvo)dávver |
| verdiskapning | árvvoháhkuhibme m |
| verdispørsmål | árvvoássje (s'sj) ssj; ~ er viktige i valgkampen árvvoássje li ájnnasa válggarahtjamusán |
| verdistigning | árvvolassánibme m |
| verdisyn | árvvovuojnno jn |
| verdsette | merustit; árvvon adnet |
| verdslig: | ~ makt fábmo mij væráldij gullu; føre et ~ liv viessot værálda milta; ~e ting bæjválasj ássje |
| verge | 1(verne) oaggit, suodjalit; ~ landet oaggit rijkav; ~ sine egne interesser oaggit el. suodjalit ietjas ássjijt; 2(~ seg mot, gjøre motstand) vuosstálasstet st; han greip øksa for å ~ seg doahppij áksjov vuosstálastátjit; ~ seg mot fienden vuosstálasstet vasjulattjav |
| verge s. | (person) oahttse; (tilflukt) oagge kk; (våpen) værjjo rj; finne seg en kjepp til ~ åhtsåt soappev værjjon; (varetekt, forvaring) hálldo ld; i sitt ~ ietjas háldon |
| verken | (~ eller, i nektende utsagn) jalik; han kunne ~ lese eller skriveittjij máhte låhkåt jalik tjállet |
| verkev. | várkkit; tanna ~r bádne várkki; luoddot; vondt i hodet oajvve luoddu;(stikke) návllat vl; øret ~r biellje návllá; (~, om f.eks sult) gåddet tt |
| verks. | (smerte) várkke rk, tannverk bádnevárkke; (hode) (oajvve)luottudahka g; (sting, stikkende verk) vuojsadahka g; (mageknipe el. verk) gåddulahka g; (øreverk) (biellje)návludahka g |
| verk s. | 1(det å utføre et arbeid,, handling); sette i ~ en plan plánav doajmmaj biedjat; lysten driver ~et miella åvdet bargov; skride forsiktig til ~s suojmmá álgget; legge siste hånd på ~et ållit bargov; 2(resultat, produkt, virkning av et arbeid) barggo rg, dahko g; én manns ~ avta ulmutja barggo; dags~ biejvebarggo; ånds~ dájdobarggo; under~ oavddodahko; menneske~ ulmutja dahko; 3 (anlegg, teknisk leveringssenter) ásadus ss s; vann~ tjáhtjeásadus; kraft~ fábmoásadus; 4(offentlig institusjon, kontor) dåjmadahka g; tele~tteledåjmadahka; statens kart~stáhta kárttadåjmadahka; 5(bygningsdel) tsiekkadus ss s; 6(helhet av enkeltdeler, samling)tjoahkke; læreplan~ oahppopládnatjoahkke, et litterært ~ girjálasjvuoda tjoahkke, regel~ njuolgadusá, kart~ kárttatjoahkke |
| verksted | divudahka g |
| verktøykasse | vædtsakkássa (s's) ss |
| verktøy | vettsa el. vædtsak vædtsag-; (redskap) ræjddo jd; digitale ~ digitála ræjdo; (middel) nævvo v |
| vernefarge | suodjebájnno jn |
| verneform | suodjalimhábme m |
| verneombud | barggijoahttse hts, suodjalimoahttse hts; person~et persåvnåsuodjalimoahttse |
| verneområde | suodjalimguovllo vl |
| verneplan | suodjalimpládna n |
| vernepleier | suodjalimsujttár |
| verneplikt | suodjalimvælggogisvuohta d |
| verne | suodjalit; (~ om) suoddjit; (~s) suodjaluvvat v, suoddjiduvvat v; (~nde) várjjaliddje; ~nde hånd várjjaliddje giehta |
| verneutstyr | suodjalimrustiga pl. |
| vern | suodjalibme m, suodjalus ss s, suodje j; (gi ~ mot)suoddjit; (søke el. ty til noen for å finne ~) báhtarit |
| ve-rop | luodjomtjuorvas -tjuorvvas- |
| verpe | månnit (n'n) |
| verre | væráp værábu-; (gjøre noe ~) vieredit, nievredit; (bli ~) værránit; adv. værábut; (~ el. ondere)baháp bahábu-; (bli ~ el. ondere) bahunit; (gå fra vondt til ~) bahás bahábuj virddut |
| versjon | versjåvnnå vn |
| versting | værámus ss s |
| verst | værámus ss s, bahámus ss s; adv.værámusát |
| vers | værssa rs*; to ~ guokta versa |
| vert | 1 guossodiddje (s's); 2(huseier) goahteæjgát -æjgád- |
| vertsfolk | goahteulmutja |
| vertshus | guosseviesso s |
| vertskap | guossodiddje (s's); takke ~et for en hyggelig kveld gijttet guossodiddjijt hávsskes iehkeda åvdås |
| verv | (av vende, dreie) gerralibme m; sol~ biejve gerralibme |
| verv | doajmma jm* el. luohtádusdoajmma jm*; mange offentlige ~ moadda almulasj (luohtádus)dåjma |
| verve | vidtjot ttj; hun har ~t mange vidtjum la moaddásav |
| vesen | 1(væremåte, egenart, natur) vuohke g, luonndo nd; vinnende ~ vuogas vuohke; menneskets ~ ulmusjvuohke; dette er et bilde av hans ~ dát le suv luondo gåvvå; i sitt innerste ~ ietjas luondos; 2(skapning) viessok viessog-; levende ~ viessok (s's) viessog- (s's), ielle (l'l), hekkulij hekkulahá-; levende og døde viessoga ja jábbmega; det første ~et lignet en løve vuostasj viessok lij lædjána muoduk; det er levende ~er, plag dem ikke! (f.eks. fugleunger)hekkulahá li da, ale dajt luojoda!; (~, ofte med negativ bibetydning) -nierra r; (ånde~) ilmenierra r; et ondt ~ bahánierra; (~ med klør) gattsak gattsag-; (underjordisk ~,i samisk folketro) ganij gadnih-; (overnaturlig ~) gæjddo jd, ilmenierra r; (~ som skaper vantrivsel el. plage) urmas urmmas-; (~ med vinger) soajálij soajálahá- |
| vesentlig | (viktig) ájnas ájnnas-; skille mellom ~e og uvesentlige saker sieradit ássjijt ma li ájnnasa ja ma ælla; dette er mindre ~ dát ij la nav ájnas; dahar du forstått det vesentligste de la ham dádjadam dav mij la ájnnasamos; (stor, betydelig) stuorra, ållo, ienemus, viehka, heva; en ~ del (størstparten) ienemus oasse; i det vesentligste ienemusát; til ~ reduserte priser viehka binnedum haddáj; den er ikke ~ bedre dat ij la heva bárep |
| veske | væssko sk |
| vesle | (lille) unna attr.; den ~ gutten, jenta unna báhtjasj, nejtsusj; s.miste det ~ en har fått masset da binnáv majt le oadtjum |
| vest | (klesplagg) væssta st* |
| vest | alle; alusj attr.;alle- (i sms.); (i ~) allen (l'l); (mot ~) alás; (fra ~) allet (l'l); (de som bor i ~ el. lengre mot ~) allelahá; (lengre i ~)alebun; adv. (~fra) allelis; (~ for) allela, allelin |
| vestavind | aládahka g, alát el. alátbiegga kk |
| vestenfor adv. | allelin |
| vestfra | allet (l'l) |
| vestkyst | alusjmerragádde tt; de bor på ~nsij årru alusjmerragátten |
| vestlending | allevuonak -vuonag- |
| vestlig | alle; attr. alusj; (i ~ retning) alás; (~ere) alep alebu- attr. alep; (~st) alemus ss s; (~ vind) aládahka g, alátbiegga kk; (~ lett bris) aládakråda, alátråda |
| vestover | alás; adv. allelij; (flytte seg ~) alestit; (komme lengre ~) allánit |
| vestre | attr. alusj; alle; ~ side alusjbielle l, langs ~ siden alusjbielev, allela; i de ~ bydelene stáda alusjbielijn |
| vestside | alusjbielle l; (fra ~n av) alusjbieles, allelis; (på ~n av) allelin, alusjbielen; (til ~n av) alusjbælláj, allelij; (langs ~n av) alusjbielev, allela |
| veterinær | slidordåktår |
| vettefolk | ganij gadnih- |
| vettig | jiermmá attr. jiermmás; dájdulasj ttj; du er ikke ~ dån illa jiermmá; et ~ svar jiermmás vásstádusáv |
| vett | jiermme rm; (forstand) miella l; bruke ~et jiermijt adnet; ingen med ~t i behold ville gjøre noe slikt aktak jiermálasj ij lim nav barggat; når ~et mangler gå la binná mielajs; han har ikke bedre ~ sujna ælla bárep miela; mat~ bårråmmiella; skremme ~e av en balldet hekka dagi; (ta til ~) jiermmat rm; (fra ~et) mieladibme m attr. mieladis; (person som er fra ~et) mieladibme m; (som har lite ~) jiermedibme m attr. jiermedis, binná mielajs; (sunt ~, skjønn)dájddo jd; fjell~ várredájddo, næringsvett æládusdájddo |
| vettløs | (som har lite vett, ufornuftig) jiermedibme m attr. jiermedis; (som er fra vettet, vanvittig) mieladibme m attr. mieladis; ~ tale jiermedis hålla; ~ kjøring mieladis vuodjem |
| vettløshet | jiermedisvuohta d, mieladisvuohta d |
| vettskremt | (bli ~) hekkadagi ballát, (bli ~ av daudinger, skrømt) rájmadallat l |
| vev | (samling av celler) gådos gådus-; celle~ sællagådos (l'l) |
| veve | (~ el. flette med grindvev el. båndvev) snjissjkot sjk; (~ med viŋgok el. storvev) tjuolldet ld; (strikke) gådet; (veve med sikksakkmønster) viŋgodit |
| veving | (veve el. flette med grindvev) snjissjkot sjk; (hoppemønster ved ~, det hopp som en el. flere tråd gjør over andre tråd ved ~) gahpadahka g |
| vevinnslag | slivve v |
| vev | vevva v; (grind~, bånd~) snjissjkom; (grene~) stuorsnjissjkom; (spindel~, ~en til edderkoppen) hievneviermme rm; dele opp garnet i en ~ i ulike mønstertjuolldet ld |
| vi | 1(om to personer) måj,munnun; vi (to) drar i morgen måj idet vuolggein; vi har tid munnun la assto;2(vi, om tre el. flere) mij, miján;vi er hjemmemij lip sijdan;vi har godt om tid miján la assto |
| via | baktu, milta pp.; den går ~ Musken manná Måske baktu |
| vibrasjon | doargestibme m, svarram |
| vibrere | svarrat r; doargestit; (få til å ~) doargestahttet ht; (~ så smått el. nå og da) doargástallat l |
| vid | 1 (spesielt om klesplagg; dør, port) gallje lj attr. galja, galjuk galjug- attr. galjugis; buksene er altfor ~e båvså li ilá galje; den port er ~ ...uksa le gallje ...; (mere ~) galjep galjebu-; (bli ~(ere) galljot lj; (gjøre noe mere ~, et hull, plagg o.l.) galjedit; 2(vidstrakt) vijdes vijddás- attr. vijdes; adv. (~t, i det ~e og brede, ~t og bredt) vijddát; spre seg ~t oabllot bl;3(~ el. flagrende, om klær) loamssje-; (være ~ el. flagrende)låmsjadit; 4adv.(~t omkring) oabllát; (bare så ~t)jurra;det var så ~t jeg nådde båten jurra de vantsav jåksiv; (se noe så vidt, knapt se noe) hiejvev vuojnnet; (se så vidt, en kort stund) vuojnestit |
| vidde | 1(fjellområde) duottar duoddar-; reinflokken er på ~ ællo le duoddarin; (land, område) duobddak duobddag-; snødekte ~r muohtaduobddaga; 2(utstrekning) vijddudahka g; (mål, omfang) galljudahka g; (bredde) gåbddudahka g |
| vide | (~ seg ut) vijddot jd, vijddánit |
| videre | adv. vijdábut, vijddásappot, dasi lassen; uten ~ nåvku, nåvkå |
| videreføre | joarkket rk |
| videreførelse | joarkka rk* |
| videregående | (den ~ skole) joarkkaskåvllå vl; (~ opplæring el. utdanning) joarkkaåhpadus ss s; elev ved den ~ skole joarkkaskåvllåoahppe |
| videreutdanning | joarkkaåhpadus ss s |
| videreutvikle | tr. åvddånahttet ht; intr.refl. åvddånit |
| vidje | bæsso s, bæsoj bessug-; (bjørke~) bessudahka g; (grov ~) svihtja tj; den knekte greiner og ~r åvsijt ja svitjátjijt dådjalij |
| vidstrakt | vijdes vijddás- attr. vijdes; adv. vijddát |
| vidunderlig | (herlig) herluk herlug- attr. herlugis |
| vidåpen | attr. tsaggo, tsakko; tsakkas tsaggas- attr. tsakkas; ~ munn tsakkasnjálmme lm; adv. tsaggot; døra var ~ uksa lij tsaggot; (holde ~, dør, øyne, øre etc.)tsaggat kk tr. |
| vie | fiesstit; (bli ~t) fiesstidallat l |
| vielse | fiesstim |
| vier | (grønn~) lassto st (Salix phylicifolia); (Lapp~ el. Sølv~)siergga rg (Salix lapponum el. Salix glauca); tørr ~kvist radna n |
| vierbark | (for garving) lassto st |
| vierkjerr | råhto d, sierggaråhto d; et lite ~ sierggarådusj -rådutj-; ~ med mye tørrved radnaråhto |
| vierspurv | sierggatsihtse ts (EMBERIZA RUSTICA) |
| vifte | båsun |
| vifte | siejvvet jv*; (en gang el. fort) siejvvelit; (gestikulere) gæjvvot jv, (én gang)giejvvit; (~ med halen) vuohttot httr.; (nå og da, el. om fl. el. fl.ggr.)vuohtudit |
| vigsel | fiesstim |
| vigselsmann | fiesstijiddje |
| vigsle | fiesstit; (bli ~t) fiesstidallat l |
| vigsler | fiesstijiddje |
| vigør | hebulasj ttj; frisk og i god ~, om en eldre personsjahpe b attr. sjabes |
| vikariat | sadjásasj barggo rg |
| vikariere | soabmása åvdås barggat, sadjásattjan barggat; hvem ~r du for? gen åvdås barga; ~ i en stilling sadjásattjan barggat |
| vikarlærer | sadjásasj åhpadiddje |
| vikarprest | sadjásasj báhppa hp |
| vikar | sadjásasj ttj, sadjásasjbargge, åvdåsbargge; være ~ liehket sadjásattjan el. sadjásasjbarggen |
| vike | (~ unna, ~ av veien) svahkkat hk, svahkadit, svahkudit; mæhtjánit; (~ unna litt) svahkastit, mæhtjánasstet st; (~ bort, forsvinne) gájddat jd; (~ tilbake, rygge) murddet, murddelit |
| vikle | giessat s, giesadit; (~ i hast) giessalit; (~ band, line etc. rundt noe)bárddelit; (~ ut) nuollat l; (~ seg inn i) snårrut (r'r) |
| vik | luokta vt; (~ som ligger aller innerst) dirvvo rv; (~ med trangt innløp, poll) vuohppe hp |
| viktig | ájnas ájnnas- attr. ájnas, mávsulasj ttj; like ~e ávta ájnnasa; (~ere) ájnnasabbo pp attr. ájnnasap; (~st) ájnnasamos ájnnasabmus- attr. ájnnasamos; mávsulamos mávsulabmus- attr. mávsulamos; (være ~ el. selvgod) oajvástallat l; gjøre seg ~ bivtjudallat l |
| viktighet | ájnasvuohta d |
| vilje | 1(evne til atferd, handling) miella l, luojvvo; ~ til samarbeid aktisasjbarggomiella l; (fri ~) luojvvo jv, (etter fri ~) luojvoj (gen.pl. el. akk.pl. med poss.suff.); etter egen ~, frivillig luojvojdis (3.p.sg.); 2(befaling; ønske) sidot sidod-, miella l; Guds ~ Jubmela sidot; etter sin ~ sidodis milta; det ble etter hans ~ sjattaj suv miela milta; 3(hensikt, forsett) ájggomus ss s, ájggot jg, mielanækto; (med ~) mielanækto vt, jeg gjorde det ikke med ~ ittjiv mån ájgo dav dahkat; 4 (det å være villig) ártta rt, uten ~ el. lyst ártadibme m attr. ártadis |
| viljesløs | (uten vilje el. lyst) ártadibme m attr. ártadis; (puslete) sujbbe jb attr. sujbes |
| vilkår | ækto vt, gájbbádus ss s; sette en del ~ ævtodit; (~ for stemmerett) jienastimækto vt; på det ~ dajna gájbbádusájn; ~ for utbetaling máksemgájbbádus; ikke på ~! iv luoddnok!; (forhold, ytre ~) dille l; vi er under like ~ måj lin sæmmi dilen |
| villdyr | luohtok luohtog-; pelsdyr (som det jaktes på pga. pelsen/skinnet)návdde vd; rovdyr urudis ss s |
| ville | 1(ønske, ha lyst) sihtat d; hálijdit; jeg ~ ikke dra ittjiv sidá vuolgget; en kan det en vil ulmusj máhttá dav majt sihtá; jeg vil ha mer mat sidáv ienep biebmojt; det onde som jeg ikke vill, det gjør jeg baháv majt iv hálijda, dav de dagáv; (ha til hensikt, akte) ájggot jg; jeg vil vinne mån ájgov vuojttet; (~ ha, med akk. el. elat.)lágedit, sihtat d; vil du ha av denne lágeda dássta; hun ~ ikke ha ham ittjij suv lágeda; (~, gidde) vissjat sj; han vil jo ingenting ij ham sån majdik visjá; (~, makte, orke) viedjet j*, ælljat lj*; (~, bestrebe) viggat kk; han ~ alltid være den beste sån vikkaj agev buoremussan liehket; (~ ikke føye seg, ved nekt.)nivvat v; hun vil ikke dra ittjij nivá vuolgget; (~ ha med på noe, mase på noen) hástodit; han ~ ha meg med hástodij muv fáron el. ráddnan; 2(med hjelpeverb); han vil snart være her sån le ruvva dánna; jeg ~ ikke gjøre det hvis jeg var deg mån iv lim dav dahkat jus lidjiv duv sajen; jeg ~ gjøre det hvis det var nødvendig lidjiv mån dav dahkat jus lij dárbbo; (i pret om tenkt tilfelle); hvis jeg hadde penger, ville jeg ... jus lidjin biedniga, de lidjiv ...; om de ~ komme jus lidjin boahtet; hva ~ du ha gjort? majt lidji dån dahkat? 3(om (fram)tid: komme til å); det vil snart vise seg vuojnitjip mij gå dal; de vil nok angre på det sáŋardittji sij gå dal |
| villede | tjáddjit, tjáddjidit, tjáddjidahttet ht |
| villfarelse | (av villede, føre på avveier) tjáddjidus ss s; (avfare vill) tjádjánibme m; (om lære) vierreoahppa hp* |
| villighet | sjuvesvuohta d, (oppofrelse) gisjugisvuohta d |
| villig | mielos miellus-, sjuves sjuvvás- attr. sjuves; være ~ til å hjelpe liehket mielos viehkedittjat; med ~ sinn sjuves mielajn; (oppofrende) gisjuk gisjug- attr. gisjugis; (energisk) ælljogis ss s; (være ~) bájttut; (være ~ til å; med inf. el. sup.) liekhet mielos, hihkat g, hihkalit; (si seg ~ til noe) hihkalit +inf.; hun sa seg ~ til å skrive hihkalij tjállet; han var ~ til å betale sån lij mielos mávsátjit; (være ~ el. oppofrende) gissjat sj; adv. miellusit; (~ere) miellusappot |
| villmark | åjdåmiehttse hts; miehttse hts; luohto d |
| villrede | juorre r, juorrulibme m; (være i ~) juorrulit, juorredit; (være så smått i ~) juorruladdat tt; (begynne å bli i ~) juorrulahtjat tj |
| villreinfangst | gåddebivddo vd |
| villrein | gådde tt |
| villreinjakt | gåddebivddo vd |
| villreinsbukk | gåddesarves -sarvvá- |
| villrådig | dármedibme m attr. dármedis; (være ~) juorredit, liehket dármedibmen |
| villsvin | miehttsesvijnne jn (Sus scrofa) |
| vill | villda attr. villda; (vilt dyr) luohtok luohtog-; (være ~) dájssat js, ajigahttet ht; (være ~ el. løssluppen) tjalluhit; (bli (plutselig) ~) dájssalit, vuodalit; ungene blir helt ustyrlig når det kommer gjestermáná ållu dájssali gå guosse båhti; (få til å bli ~, ofte om barn) vuodaldahttet ht; (gå seg ~, fare ~) tjádjánit, villat (l'l) ll; (gå seg litt ~) målådit; (føre ~) villidit (l'l), tjáddjidit |
| vilt | (dyr) návdde vd; (fugl) lådde tt; jakte på ~ (dyr) návddit, (fugl) låddit |
| viltbestand | (av dyr) návddelåhko g; (av fugl) låddelåhko g |
| vilter | skindik skindig- attr. skindigis el. skanduk skandug- attr. skanduk; sjuohtta ht attr. sjuohtas; være ~ skindudit; ~ smågutt bimbek bimbeg- |
| viltforvaltning | (av dyr) návddeháldadibme m; (av fugl) låddeháldadibme m |
| viltfredning | (av dyr) návdderáfájduhttem; (av fugl) lådderáfájduhttem |
| viltjakt | (på dyr) návddim; (på fugl) låddim |
| vimpel | slávgásj slávgátj- |
| vims | (en som sprader) sjuohtta ht; (impulsiv person) bieggaoajvve jv; (~et person, en som surrer og tuller omkring og har vanskelig for å samle oppmerksomheten om noe bestemt) doajsedájsok -dájsog- |
| vimse | (sprade)sjuohttulit; (surre og tulle omkring) doajsen dájssat |
| vimset(e) | (som gjør seg til el. sprader) sjuohtta ht attr. sjuohtas; (som har vanskelig for å samle oppmerksomheten om noe bestemt, som surrer og tuller omkring) doajsedájsok -dájsog- attr. -dájsok |
| vinbær | vijnnamuorjje rj; røde ~ ruoppsisvijnnamuorjje |
| vind | biegga kk; få ~ i seilene biekkajt oadtjot; (blåse opp om ~) biekkastit;(vær og vind) dálkke lk; (østlig ~) luládahka g, lulátbiegga kk, åvstån; (vestlig ~) aládahka g, alátbiegga kk; (nordlig ~) nuortto rt; (sørlig ~) oarjádahka g, oarjádakbiegga kk, oarjátbiegga kk; (med~) miehtebiegga kk; (mot~) vuosstebiegga kk; (side~) tjuolobiegga kk; (ustadig el. skiftende ~, ~ som blåser fra ulike hold) gájmarbiegga kk; (kaste~) bieggaråssa s; (stormkast) bieggavirro r; (storm) stoarmmo rm, bieggavirro r; (orkan) orkádna n; (virvel~) bieggaskuolle l, jårggeråssa s; (kuling) bieggatjuolmmo lm; (varm ~, føn~) sudikbiegga kk; (varm ~ til fjells om sommeren) roavádahka g el. roavátbiegga kk; (flau ~) slájmesbiegga kk; (svak ~, ~pust) (biegga)ruodjo j, svidá; (lett bris) råda; (laber bris) rábttja btj; (frisk bris) tjavve v, njade; (det å blåse friskt om ~) njaden; det blåste friskt nuorre lij njaden; (kald ~, vår og høst)gutjel guhtjál-; (kald, sur ~, om våren) guostabiegga kk; (kald og bitende ~ om vinteren) vatjoj vahtjuh-; (kald ~drag, om vinteren) ruvoj ruvvuh-; (utsatt for ~) bieggá attr. bieggás, báros bárrus- attr. báros; (bli utsatt for ~) bieggut; (i samme retning som ~en) miedás adv., miehtelij adv., pp.; (mot ~en) vuostás adv.; (sted hvor ~ el. vær presser på) nåråldahka g |
| vinddrag | ruodjo j; (kald ~ el. vindpust) gutjelruodjo j; (kald ~, om vinteren)ruvoj ruvvuh- |
| vinde | (sno seg) giebrrat br |
| vindfall | bieggamårddo rd |
| vindkast | bieggaråssa s |
| vindkraft | bieggafábmo m |
| vindkraftverk | bieggafábmoásadus ss s |
| vindmølle | bieggamillo (l'l) |
| vindpint | bieggá attr. bieggás |
| vindpust | (biegga)ruodjo j, svidá; (kald ~) gutjelruodjo j; (kjølig ~) jiella l |
| vindrosse | bieggaråssa s |
| vindside | vuostásjbielle l |
| vindskjerm | suoja suodjag- |
| vindstille | loadtje ttj, sloahkke hk; loadtje ttj attr. loattjes; en ~ fjord loattjes nuorre; (bli ~) loadtjit, slájmmit, sloahkkit |
| vindtett | bieggajeguk -jegug-, biekkav jiehket; ~ jakke jáhkka mij biekkav jæhká |
| vindushaspe | ruohkke hk, vinndekruohkke hk |
| vindusrute | vinndekrukto vt |
| vindusvisker | (vinndek)sihkun |
| vindusåpner | (vinndek)rabástahka g |
| vindusåpning | vinndekgasska sk; den satt i ~a tjåhkkåhij vinndekgaskan; (vindushull)vinndekrájgge jg; hvor stor er ~a? man stuorak le vinndekrájgge?; utgjennom vinduet vinndekrájge ålgus |
| vindu | vinndek vinndeg-; gjennom ~et vinndekrájge; (området rundt el. nært et ~) vinndekguorra r el. vinndega guorra; ved ~et, inntil ~et vinndekguoran el. vinndega guoran; sette noe inntil et ~ vinndekguorraj el. vinndega guorraj biedjat; (plassen framfor et ~) vinndega åvddå vd; sett den framfor ~et bieja dav vinndega åvddåj; du finner den framfor ~et dån gávna dav vinndega åvdån |
| ving | (i fotball) rabddatjiektje; høyre ~ oalges rabddatjiektje |
| vingebein | (øvre ~ på fugl) diejggo jg |
| vingel | gijval |
| vingelyd | sjudijdibme m; høre ~ av en fugl gullat gå låtte soaje sjudijdi |
| vinge | soadje j; (vesen med ~r) soajálij soajálahá-;(slå med ~ne, om fugl i flukt) rabmat m |
| vingespiss | soadjegiehtje tj |
| vinget | (som har vinger) soajálij soajálahá- |
| vinglass | vijnnaglássa s |
| vingle | gijvaldit; (~ fram og tilbake) gijvaldallat l |
| vinglete | (vinglet person) gijval |
| vingård | vijnnagárdde rd |
| vinkel | viŋkal viŋŋkal-; spiss el. framspring i ~form gihttje htj; krå, krok tjiehka g |
| vinke | sejvatjit, siejvvet jv*; (en gang el. fort) siejvvelit; hun ~t til oss sejvatjij midjij |
| vinn | (legge ~ på) viggat kk; han har på alle måter lagt ~ på å gjøre det gode sån la juohkkáláhkáj viggam buorijt dahkat |
| vinnerlykke | vuojttemvuorbbe rb |
| vinner | vuojtte |
| vinne | viddnit, hun/han vant to millijoner viddnij guokta millijåvnå; (~, ~ over) vuojttet jt, hvem vant? guhti vuojtij?; (oppnå) åmastit, ~ ære og makt gudnev ja fámov åmastit; (~nde) vuojtte |
| vinningsforbrytelse | vuojttovierredahko g, vuojttobahadahko g |
| vinning | vuojtto jt, vuojttem; (lønn) bálkká lk; for ~s skyld vuojto diehti |
| vinpresse | (i bibeltekst) vijnnaduolmudahka g |
| vinterbeite | dálvveguohtom |
| vinterbeiteland | dálvveednam |
| vinterboplass | dálvveårudahka g, dálvvesijdda jd, dálvvadis ss s |
| vinter | dálvve lv; midt på ~en dálvveguovddela; ~ med mye snø muohtadálvve lv; ~ med (altfor) lite snø (dvs,. altfor tynt snødeke for ferdsel og transport på snø) bieradálvve lv; tilbringe ~en noensteds dálvvadit, tilbringe ~en noensteds, mer el. mindre mot sin vilje dálvvut; ~ som sommer, både om ~en og sommeren dálvvek giessek; seinere på ~en dálvebun adv.; klar for ~en dálvveláhkáj adv.; bli overrasket av ~en dálvvut |
| vinterdekk | dálvvedæhkka hk*; legge om til ~ dálvvedehkajda målssot |
| vinterdrakt | (få ~, om pelsen på pelsdyr, ikke rein) návddat vd |
| vinterferie | dálvveloahpe b |
| vinterfiske | dálvveguollim (l'l); (~ med garn under isen) ráhkko (hk) |
| vinterfugl | (standfugl) dálvvelådde tt |
| vinterføre | dálvvefierdda rd |
| vinteridrett | dálvvevalástallam |
| vinterklar | dálvveláhkáj adv. |
| vinterklær | dálvvebiktasa |
| vinterkommager | gåjkek gåjkeg- |
| vinterland | dálvveednam; dálvvadis ss s |
| vinterleir | dálvveåroj -årruh- |
| vinterleker | dálvvegilpustallama; olympiske ~ dálvveolympiagilpustallama |
| vintermåned | dálvvemánno n |
| vinternatt | dálvveidja j |
| vinteropphold | dálvvadibme m, dálvveåroj -årruh- |
| vinterrute | dálvverukto vt |
| vintersolverv | dálven gå biejvve gerral, biejve gerralibme dálven |
| vintersport | dálvvevalástallam |
| vintersportssted | dálvvevalástallambájkke jk |
| vinterstid | dálvveguovddela |
| vintertid | dálvveájgge jg, dálvve lv |
| vintre | vijnnamuorra r |
| vin | vijnna jn |
| vipe | vuopptaláhul (vanellus vanellus) |
| vippen | (være på ~ til å..)stávttjot vtj; (på ~) stávttjot adv. |
| virke | 1(fungere) doajmmat jm*, dåjmadit, (arbeide) barggat rg; 2(ha innvirkning på) vájkkudit, vájkkudahttet ht; 3(virke som,som frittstående inf. i setninger) vuojnnet jn, gullat l |
| virkedag | (arbeidsdag) barggobiejvve jv, (hverdag) árggabiejvve jv |
| virkelig adj. | almma; iejnes æjnnás- attr. iejnes; et ~ menneske (i motsetning til et spøkelse) almma almasj; en ~ ulv (i motsetning til en varulv) iejnes stálppe; (sann) duohta d, duodalasj ttj; (ekte) oalle, en ~ venn oalle ráddna; (rett) riekta; adv. ajtu, han kom ~ ajtu bådij; duodalattjat;oalle gradsadv.;riekta; duodaj, noe som ~ har hendt juoga mij la duodaj dáhpáduvvam |
| virkelighet | almmavuohta d; (sannhet) duohtavuohta d; i ~en almma; til ~en almajda, våkne til ~en (f.eks. av en drøm) almajda ravggat |
| virkelighetsforståelse | almmavuodadádjadus ss s; (sannhet) duohtavuodadádjadus ss s |
| virkelighetsoppfatning | almmavuodadádjadus ss s; (sannhet) duohtavuodadádjadus ss s |
| virkelyst | (ork) ælljo lj |
| virkemiddel | vájkkudimnævvo v; litterære virkemidler girjálasj vájkkudimnævo |
| virkende pr.pt. | doajmme |
| virkeområde | doajmma jm; (geografisk) doajmmaguovllo vl |
| virke s. | virgge rg; (~ til noe) vierkke rk |
| virkning | vájkkudus ss s, vájkkudibme m; en god ~ buorre vájkkudus |
| virksom | dåjmalasj ttj, (~t) adv. dåjmalattjat |
| virksomhet | barggo rg, doajmma jm*; være i ~barggat rg; tillatelse fra offentlig myndighet til å dive økonomisk ~ doajmmaloahpe b |
| virksomhetsberetning | doajmmatjielggidus ss s |
| virksomhetsområde | doajmmasuorgge rg; (geografisk) doajmmaguovllo vl |
| virksomhetsplan | doajmmapládna n |
| virre | (~, være ustadig, uberegnelig) gájmardit, gájmardallat l; (~ omkring, være på avveier) tjádjulit |
| virus | virus |
| VIRVAR | doasso s |
| virvel | 1(i strøm, i vann) jårggå rg, tjáhtjejårggå rg; 2(ryggvirvel) tjavelkdákte vt |
| virvelvind | bieggaskuolle l, jårggeråssa s |
| virvle | háledit |
| vis | (brukes ofte i sms. med adj. og adv. og står i ill. sing. -láhkáj) láhke g; på det ~et dan láhkáj; på et ~ avtaláhkáj; på samme ~ sæmmiláhkáj; på et ~ el.på et eller annet ~ juoktá adv.; på et annet ~ ietjáláhkáj; på ekte ~ oalleláhkáj; på sitt ~ ietjas moahttáj; på et eller annet ~ juoŋgaláhkáj, soamesláhkáj adv.; på alle ~ juohkka hárráj |
| Visdommen | (bok i Det gamle testamente) Vijsesvuodagirjje rj |
| visdomstann | miesskabádne n |
| visdom | vijsesvuohta d, vijssudahka g |
| visepresident | sadjásasj presidænnta nt* |
| viser | (på instrument) vijssár, vuosediddje |
| visergutt | gåhtjustahka g |
| viserjente | gåhtjustahka g |
| vise- | sadjásasj; ~president sadjásasj presidænnta |
| vise | vijsso js; synge ~r vijsojt lávllot |
| vise | vuosedit, (~ til) vuosedit; (~ omkring el. fl.ting el. fl.ggr.) vuosádallat l; (~s, bli vist) vuoseduvvat v; (~ el. peke med fingeren el. handa) giejgget jg*; hun ~r med fingeren tjuvdijn gæjggá; (~ finger el. hånd); hvor mange fingre ~r jeg? galla tjuvde giejggiv mån?; (~ vei el. rundt, guide) oahpestit; (~s, ~ seg) vuojnnut; (~ seg, bli synlig) ilmmusit, almmusit; (~ seg, åpenbare seg) bihkusit; (~ seg, komme til syne) ihtet d, (fl.ggr.) idatjit; (om flere el. den ene etter en andre) ihtalit; (~ seg, ved å kikke fram)nilljot lj, (~ seg plutselig, ved å kikke fram) niljedit; (~ seg litt nå og da, bl.a om noe som stikker opp av vannet nå og da) niljudit; (stå så at man ~s el. synes godt) barrahit el. barrahij tjuodtjot; (~ fram klær, motevisning) biktasij váttsedit; (~ seg fram i fine klær) tjævlástallat l; (ikke ~ seg, holde seg for seg selv)billdet ld, tsáhppet hp; (~s, om spor etter dyr el. mennesker) vuohttut; (~ seg, om skrømt el. åndevesen) rájmastit |
| visitt | guossidasstem (s's); (avlegge en ~) guossidasstet st (s's) |
| visjon | visjåvnnå vn |
| viske | (~ ut, av) vaskastit, vasskot sk; ~ ut en blyantstrek blyánntasátsov vaskastit; ~ av tavla táblov vasskot; (tørke) sihkkot hk; ~ vinduet vinndegav sihkkot |
| viskelær | vaskun |
| visker | (viskelær) vaskun; (noe en tørker med) sihkun; vindus~ (vinndek)sihkun |
| visne | (om blomst, gress) gållnåt ln; bli avsvidd og ~ buollet ja gållnåt; (~ el. gulne om gress, blomst) buollnat ln; gresset ~r og blomstene faller av rásse buollná ja giedjega gahttji; (~ om tre el. brukket grein, ikke om gress) ássnat sn; (tørke og ~) tjuornnat rn; (som ikke ~r)buollnamahtes -ahttá(s)- attr. buollnamahtes el. gållnåmahtes -ahttá(s)- attr. gållnåmahtes; en arv som aldri ~r buollnamahtes árbbe; en seierskrans som ikke ~r gållnåmahtes vuojtokråvnnå |
| visning | vuosádallam; vuosádus ss s, vuosedibme m; (~ av samekofter) gápptevuosádallam |
| vispe | (røre om) fierrot r; (fort) fierrit (r'r) |
| visp | visspa sp, fierun |
| viss | (~ om noe) visses vissás- (s's) attr. visses; adv. vissásit; vite for ~t diehtet vissásit; (bestemt) vissa, muhtem;til en ~ grad muhtem mærráj; en ~ herre muhtem hærrá; ~e folk bryr seg ikke om noe muhtem ulmutja e berusta majdik |
| vissen | (om løvskog el. gress om høsten) tjuorggat tjuorggad- attr. tjuorggis |
| visshet | vissesvuohta d; adv.med ~ vissásit (s's), vite med ~ vissásit diehtet; med større ~ vissásappot (s's) adv. |
| visstadv. | galla, gal, má; ~ er det sant sádnes la galla; ja visst! viertti má; vissásit (s's), vissa; sant og ~ duohta ja visses; vite for ~ vissásit diehtet |
| visstnok | 1(riktignok) galla, gal; ~ er hun flink, men det spørs om hun vinner galla l tjiehppe, valla gatjálvis jus vuojttá; 2(trolig, visst) dávk adv., de (to) er ~ søsken såj libá dávk oarbbena |
| visualisere | gåvådit, visualiserit |
| visuell | visualalasj ttj |
| vis | vijsuk vijsug- attr. vijsugis, vijses vijssás- attr. vijses; (den vise) vijses vijssás-; de ~es visdom vijssásij vijsesvuohta; (bli ~ el. ~ere) vijssot js, folk blir ~ere ulmutja vijssu; (gi skinn av å være ~) vijsástallat l, vijsudallat l |
| vital | (rørig) hebulasj ttj, (sprek og rask, om en eldre person) sjahpe b attr. sjabes; (livsviktig) ájnas ájnnas- |
| vitaminmangel | vitamijnajvádne n |
| vitamin | vitamijnna jn |
| vitebegjær | diehtemvájnno jn, diehtovájnno jn; uslokkelig ~ jáddamahtes diehtemvájnno jn |
| vitebegjærlig | diehtovájnok -vájnog- attr. -vájnogis, diehtemvájnok attr. -vájnogis |
| vite | diehtet d; jeg vet ikke iv diede; (~ av hverandre) diehtalit; (late som å ~, vanligvis i nekt. setn.) diehtten dahkat; (~s)diehttut; det ~s ikke ij diehttu; (tro seg å ~, late som å ~) diedástallat l; (uten å ~) diedek; (få ~, høre) gullat l; når fikk du ~ dette? goassa gulli dav?; (~ hvem noen er) dåbddåt bd |
| vitende | mot bedre ~ buorret váres; med ~ og viljemielanækto vt |
| viten | diehto d, dåbddåm |
| vitenskap | dieda diehtag- |
| vitenskapelig | diedalasj ttj; adv. diedalattjat; ~ forening diedalasj siebrre; skrive ~ tjállet diedalattjat; tverr~ diedajgasskasasj |
| vitenskapsakademi | diedaakademija |
| vitenskapsgre(i)n | diedasuorgge rg |
| vitenskapshistorie | diedahiståvrrå vr |
| vitenskapsmann | diedaålmåj -ålmmå- |
| vitenskapsselskap | diedasiebrre br |
| viter | (person som vet mye på et felt) diehtte; språk~ gielladiehtte |
| vitne | 1 vihtanasstet st; ~ i en rettsak vihtanasstet riektán; ~ falskt vier(r)et vihtanasstet; 2(være bevis på, vise) duodastit, vuojnnet jn; brevet ~r om at han hadde vært der før girjes vuojnnep sån lij dåppe mannam åvddåla |
| vitnemål | 1(vitneutsagn) vihtanasstem; 2(vitnesbyrd) vihtanus ss s, vihtanasstem; 3(eksamen~) oahppoduodastus ss s, (avgangs~) loahppaduodastus ss s |
| vitnes. | vihtan, duodastiddje; ta til ~ válldet vihtanin; si noe med ~r til stede javllat juojddá vihtanij bále; i disse ~rs nærvær dáj vihtanij bále el. guládijn (om et løfte); (være ~ til) vuojnnet jn, gæhttjat htj* |
| vitnesbyrd | 1(utsagn) vihtanasstem; du skal ikke si falskt ~ om din neste ij galga vier(r)et vihtanasstet guojmát birra; falskt ~ vierrevihtanasstem; gi ~ vihtanasstet st; 2(rel: bekjennelse) vihtanus ss s, vihtanasstem; 3(bevis, tegn) duodastus ss s, duodalvis ss s, vihtanus ss s; til et ~ om at du skal tilhøre ... duodastussan vaj lulu gullut ...; til et ~ for alle folkeslag vihtanussan álmmugijda; 4(eksamensvitnemål) oahppoduodastus ss s, |
| vitneutsagn | vihtanasstem; falskt ~ vierrevihtanasstem |
| vits | (morsomhet) boagos båhkus-; (mening) ávkke vk; hva er ~en med å dra dit mij la ávkken dåhku vuolgget |
| vitse | boagostit |
| vitsing | boagostibme m |
| vitterlig | diedos diehtus-; være ~ for alle liehket diehtusin gájkajda; gjøre ~ diehtusin dahkat |
| voggevise | vuohttomlávlla vl |
| vogge | vuoggo kk |
| vogge | vuohttot httr.;(om fl. el. fl.ggr. el. så smått el. forsiktig) vuohtudit; (disse) sillnat ln, sillnadit |
| vogn | voaŋnna ŋn*; de kjøpte seg en ny ~ oasstin ådå våŋnav; (~ som en tar på slep)gevlas gævllas-, gevlasvoaŋnna ŋn* |
| vokalendring | vokállarievddam, vokállarievddadibme m, vokállamålssusibme m |
| vokalforkortning | vokállaoanedibme m |
| vokalforlengelse | vokállaguhkedibme m |
| vokalreduksjon | vokállaoanedibme m |
| vokalstrykning | vokállasihkkom |
| vokalveksling | vokállamålssusibme m |
| vokal | vokálla l; (bakre ~ el. andre stavelses ~) såggevokálla l |
| voks | (smurning) buttjas budtjas- |
| vokse | (stryke voks på) buttjestit; ~ skiene sabegijt buttjestit |
| vokse | 1(tilta i størrelse) sjaddat tt; ~ og trives sjaddat ja soapptsot; kjøpe klær til å ~ i oasstet biktasijt sjaddama vuolláj; (la ~) sjaddadit, sjattadahttet ht; (få til å ~) sjattadahttet ht; (~, om barn) stuorránit, sjaddat tt; (om et barn som er blitt så stort at det kan gå el. bevege seg på egenhånd) rievnjedit; (~ opp) bajássjaddat tt,under oppveksten bajássjattadijn; (som ~r fort, om dyr, barn) sjaddel attr. sjaddelis; (~ med oppgaven, ha framgang) åvddånit, tjæhppot hp; (~nde) sjadde; ~nde måne sjadde mánno; 2(øke i mengde, tall, styrke) ædnot n, lassánit; medlemstallet ~r sebrulasjlåhko lassán, virksomheten skal ~ doajmma galggá lassánit; (om penger, formue) ahtset ts; (om elv) dulvvat lv; elva ~r jåhkå dulvvá; 3(gro) sjaddat tt; (la ~) sjaddadit, sjattadahttet ht; (få til å ~) sjattadahttet ht |
| voksen | (om menneske) ållessjattuk -sjattug- attr. -sjattuk; (myndig) ållesjagák -jagág- attr. -jagák |
| voksende | sjadde; ~ måne sjadde mánno |
| voksenopplæring | ållessjattukåhpadus ss s |
| vokter | gáhttár, váksjár |
| vokte | váktit, gáhttit; (~ seg for)gáhttit; vokt deg for hunden! gáhtti bednagis!; (~ på) váksjot, váksjut; (~ rein) ræjnnuhit; (~ kyr, sauer el. geit) tjiehttit |
| volde | ~ skade vahágahttet ht; ~ trengsel vájvedit |
| voldelig | (morderisk) mårågis ss s |
| voldshandling | vahágisdahko g |
| voldsom | alvos attr., sælldát adv. |
| voldsutøver | vahágahtte |
| voldta | biledit; nákkujn válldet; (bli ~tt) bileduvvat v |
| voldtekt | biledibme m, nággoválldem |
| vold | vahágahttem; (utøve ~) vahágahttet ht el. vaháguhttet ht; (utøve ~ mot, mishandle)dierredit |
| volum | vuobman |
| vom | tjoajvve jv |
| vond | 1(vanskelig); jeg har ~t for å tro det mån iv rat jáhke dav; 2(dårlig); hun har ~ samvittighet sujna le nievres oamedåbddå; en ~ lukt vastes happsa; (gjøre ~t, smerte) bávtjestit; au, det gjorde ~t au, bávtjestij; (gjøre noen ~t) báktjit, illastit; (få ~t ved å slå seg el. støte mot noe) báktjanit;jeg fikk ~t i foten juolgge báktjanij;jeg har ~t i foten juolgge bávtjes; gutten hadde ~t i foten báhttja lij juolges; (ha ~t i hodet) luoddot tt; jeg har ~t i hodet oajvve luoddu; (ha ~t, verke, gnage) gåddet tt; magen smerter tjoajvve gåddå; (gjøre ~t, om frosne hender når de blir varmet opp) duvkestit, duvkadit; (gjøre ~t, om ei nål el. annet spisst redskap) tsævkkat vk*; (tungt) låssåt; det var ~t å ta farvel låssåt lij hivástahttet; snakke ~t om noen bahájt ságastit nuppij birra; ha ~t av en (synes synd på) suttalussjat sj; snakke s. ta det ~e med det gode baháv buorijn duosstot; gå fra ~t til verre) bahás bahábuj virddut |
| vorde | foreld: bli sjaddat tt; helliget ~ ditt navn ájlisin sjaddus duv namma |
| vordende | (framtidig); en ~ mor guhti le ieddnen sjaddamin; hennes ~ svigerdatter mannjesasses -sassá (s's) |
| vorte | vártto rt, roassjme sjm |
| votere | jienastit |
| votering | jienastibme m; ~ med opprop tjuorvasjienastibme m |
| voteringsfullmakt | jienastimfábmodus ss s |
| voteringsprosedyre | jienastimvuohke g |
| voteringsresultat | jienastimboados -båhtus- |
| vott | fáhttsa hts, den ene ~en fáhttsabielle, jeg har mistet den ene ~en fáhttsabielev lav láhppám; (~ av bellinger) gistá gisstá-; (~ av beredt skinn)rahpuk ~ rabo(k) rahpug-; (fingerdelen el. nederste delen i en ~ el. hanske) váppse ps |
| vrak | (noe som er ~t) hilgodus ss s el. hilgudis ss s; hæjtto; (skips~) hæjttoháksa |
| vrake | (kaste) bálkestit, håjggåt jg; hilggot lg, hilgodit; (~s) hilgoduvvat v; (noe som er ~t) hilgodus ss s el. hilgudis ss s |
| vrakgods | (gjenstander fra et skipsvrak el. fra et forlist skip)háksabátsidis ss s |
| vrang | (med innsiden ut, vrengt)adv. mådtsot; klesplagget er vrengt bivtas la mådtsot; (~, om strikket maske) adv. bærmmot; strikke to rette og to ~e gådet guokta njuolgga ja guokta bærmmot; (som ikke er rett, falsk) vierre, boasto; (vanskelig, vrien);slå seg ~ måttsedit; ~ og vrien måttsok måttsog- attr. måttsok, ~ og vrien person måttsok måttsog-; bli ~ og vrien, ta ~sinnet på måttso muoddáj tjágŋat; (umedgjørlig) narik narig- attr. narigis; (galt)alt gikk ~t (galt) gájkka sjattaj el. manáj tjuollot; vrang- vierre-, boasto-, måttso- |
| vrange | 1(vrangside) måttsobielle l; vaskes med ~n ut basáduvvat måttsobielijn ålgus; 2(vrangstrupe)boastotjåttå -tjåddåg-; få noe i ~n boaktjánit, oadtjot boastotjåddagij |
| vrangforestilling | vierreájádus ss s, tjuolodádjadus ss s |
| vranglærer | vierreåhpadiddje |
| vranglære | vierreoahppa hp* |
| vrangside | måttsobielle l |
| vrangstrupe | boastotjåttå -tjåddåg-; få noe i ~n el. vranghalsenboaktjánit, oadtjot boastotjåddagij |
| vrede | moarre r; ~ns dag moarebiejvve jv; (hevn) haddo tt; harme og ~ moarre ja haddo |
| vredes | moarádit, suhttat ht |
| vred | moaren; bli ~ moarádit |
| vrenge | måttsåstit; ~ jakka jáhkav måttsåstit; (om båt, om stokk som ligger ujevn på marka, om øyne, om beruset person) vábbálasstet st; adv. vrengt mådtsot |
| vri | bådnjåt nj; (snu og vri) bådnjåt nj; (~ fort el. en gang) bådnjålit, (~ hit og dit, ~ fl.ggr.) bånjådit, (fl.ggr.) bånjudallat l; (bli ~dd, ~ seg) bådnjåsit; (~ seg i søvne) mássjurit |
| vridd | attr. bånjo; adv. båddnjot; noe som er ~ bånjok bånjog- |
| vrider | (~ som man åpner med) rabástahka g |
| vridning | roassjko sjk*; (få en ~) roassjkat sjk*; (bøy) bånjok bånjog- |
| vrien | 1(innviklet) masjval attr. masjvalis; ~ oppgave masjvalis dahkamus; mere ~ masjvalabbo pp attr. masjvalap, mest ~emasjvalamos masjvalabmus- attr. masjvalamos; adv. masjvalit; 2(~ om person, krokete)roahkok roahkog- attr. roahkogis, (vrang og ~) måttsok måttsog- attr. måttsok; (vrang og ~ person) måttsok måttsog-; bli vrang og ~, ta vranginnet på måttso muoddáj tjágŋat; (være ~ i ord) moalkkot ságastit |
| vrikke | (forstue) æsjkáldahttet ht, æsjkálduhttet ht; (~ seg, i et ledd, kroppsdel; akk.) æssjkalit; (~s) æsjkálduvvat v, æssjkaluvvat v; (~ en fot)spælltjádit tr.; (~ med) vuohttot ht tr.; ~ med hoftene el. baken badáv vuohttot |
| vrimle | (av mygg etc.) gissat s; det ~r av mygg TJUOJKKA GISSÁ; (plutselig ~ av mygg etc.) gissalit; (om makk, biller etc.)lådat (3.p.sg. loadá); (plutselig ~, om makk, biller etc.) lådalit; (om mennesker) lahpat b, mådat (3. p. sg. moadá) |
| vrimmel | suohkadis ss s |
| vrinske | snjihtjot tj, (~, én gang) snjitjádit |
| vræle | rægádit; han vrælte helt inn til øret rægádij bielljemáddagin |
| vrøvle | samssit, samsadit |
| vrøvl | samssa ms; (~et) samssá attr. samssás |
| vugge | vuoggo kk |
| vugge | vuohttot httr.;(om fl. el. fl.ggr. el. så smått el. forsiktig) vuohtudit |
| vulkan | dållåvárre r |
| vurdere | árvustallat l; merustit; (tenke igjennom) ájádallat l; (~s) árvustaláduvvat v; prøven skal ~s lokalt gæhttjalibme galggá árvustaláduvvat bájkálattjat; en som ~r árvustalle |
| vurdering | árvustallam; ~sskjema árvustallamsjiebmá; avsluttende ~ loahppaárvustallam; underveis~ aktelasj árvustallam |
| vurderingsevne | árvustallamdájddo jd, dájddo jd; (uten vurderingsevne) dájdodibme m attr. dájdodis |
| vurderingsform | árvustallamvuohke g |
| vurderingskriterium | árvustallamgájbbádus ss s; ~kriterier árvustallamgájbbádusá |
| vurderingsmåte | árvustallamvuohke g |
| vurderingssystem | árvustallamvuohke g |
| vurderingsveiledning | árvustallambagádus ss s |
| vy | vuojnno jn |
| vær | (saubukk) vierttsa rts; (stjernebilde) Væren Vierttsa |
| vær | dálkke lk; i slikt ~ dákkár dálkken; vi ble overrasket av ~et mij boadádalájma dálkkáj; (dårlig ~) bahás el. nievres dálkke; (dårlig el. surt ~med nedbør og blåst) rávtjádahka g; (varmt ~)bivval attr. bivvalis; (stille, godt ~)loadtje ttj, slájmme jm; (oppholds~) viertto rt, (bli oppholds~) viertostit; (mild~) bivval; (mild~ om vinteren)mádjálahka g, májeldálkke lk; (tørr mild~ på vinteren, da snøen ikke smelter) mádjális dálkke, (bli mild~, om vinteren) májeldit;(mild~, spesielt på våren og høsten med varm luft) lievnno vn, (bli mild~, vår, sommer, høst) lievnodit; (klart, kjølig og skyfritt ~) jieladahka g; (klart, om ~)viertos vierttus- attr. viertos; (klart ~) sjærádahka g; (klart kjølig ~)jielagis ss s, (aldeles klart kjølig ~) diddnojielagis ss s; (kjølig ~, om sommeren)gállo l, gálos gállus-; (kjølig ~ om sommeren) goasos gåssus-; (kjølig ~, med kjølig vind i sommervarmen) goasso s; (bli kjølig ~, om sommeren) goassot s; (kjølig ~, vår el. høst)galssja lsj; (frost, kulde) tjoasskem, (sprengkulde) ruosstetjoasskem; (dårlig ~ med snøblandet regn el. sludd om høsten) ráttádahka g; (~ med slapseføre) slabtsádahka g; (bløtt ~) luvádahka g; (surt, kaldt ~,om våren, med regn el. sludd og blåst) guosta guosstag-; (overskyet ~) åmågis ss s;(skyet ~) balvos balvvus-, (lett skyet ~) balvagis ss s; (mørkt ~, med skodde el. uvær) sjævnjádahka g; (~ med tykt og tungt skydekke) såmådahka g; (skyet ~, og mildt og varmt, da insektplagen er størst)tjusse s; (klarne om ~) tjuovggit;(sted hvor vind el. ~ presser på)nåråldahka g |
| være | liehket, årrot r; (oppholde seg, bo) årrot r; jeg har vært (bodd) i utlandet i flere år mån lav ålggorijkan måttijt jagijt årrum; (~, besøke et sted el. noen) mannat n, manádit; jeg har vært i utlandet mån lav ålggorijkan mannam; jeg har vært hos dem mån lav sijá lunna mannam; har du vært der? le gus dåppe mannam?; (~ seg) juogu dal; ~ seg på julebordet, i et bryllup eller ... juogu dal javllamállásin, hejan jali ... |
| væremåte | vuohke g, dáhpe b; ~ hos mennesker ulmusjvuohke g |
| værfast | (bli ~) dálkkáj boadádallat; (bli ~ pga. vind) bieggut |
| værforhold | dálkke lk; uansett ~ vájku makkár dálkken |
| værhår | (hos dyr) siegŋaguolgga lg |
| værlag | dálkke lk |
| værlam | vierttsalibba pp |
| værmelding | dálkkediedádus ss s; vis respekt for været og ~en vieleda dálkev ja dálkkediedádusáv |
| værtegn | dálkkemærkka rk*, dálkkedijdda jd |
| værvarsel | dálkkediedádus ss s |
| værvarsling | dálkkediedádus ss s |
| væske | (tjukkflytende ~) låsjkos låssjkus-; (~ i sår) siedja j, vuolssje lsj; (~ i bunnen av ei gryte) vuodos vuodus- |
| væte s. | dæppa dæbbag-, luvás luvvas-; (dugg) suollne ln |
| væte | tr. dæbbodit, luvvadit |
| vådeskudd | (skade seg el. bli drept av et ~) vuotjatjit |
| vågal | duosstel attr. duosstelis; adv. duosstelit;(mere ~) duosstelabbo pp attr. duosstelap; adv. duosstelappot; (mest ~) duosstelamos duosstelabmus- attr. duosstelamos; adv. duosstelabmusit |
| våge | duosstat st, vOAgádit; hisstet st; du ~r ikke å dra!histá vuolgget!; (herde) hærddut, som ikke tør el. ~r hærdodibme m attr. hærdodis |
| våk | (våking) gåtsos gåhtsus-; gåhtsem; (nattevåking) idjagåtsos -gåhtsus- |
| våke | gåhtset ts; vi våkte helt til morgenkvisten gåtsijma gitta idedisidjaj; ~ og pusle om nettene ijájt jullat |
| våken | (i ~ tilstand) gåhtsemin; er du ~? le gus gåhtsemin?; (som er ~) gåhttse, gåhtsevasj ttj, våkne og interesserte elever gåhtsevasj ja berustiddje oahppe; (holde ~)gåtsedit, gåtsedahttet ht; holde de andre ~ nuppijt gåtsedit; (være ~)gåhtset ts; (bli ~) smaredit; hun er ikke ordentlig ~ sån ij la riekta smaredam; (riste ~, vekke) råssot s |
| våkne | smaredit, mårijdit; jeg ~t klokka fem smarediv vidán; (~, nå og da, el. til stadighet el. om flere) smarádallat l; (~, om flere el. den ene etter den andre) smarádaddat tt; (~ opp) gåhttsåt; (~ opp, om flere el. den ene etter den andre; også i religiøs betydning) gåhttsådit; (~ ordentlig el. etter en rus) jierijdit; (få til å ~ ordentlig el. etter en rus) jierijdahttet ht; (~ til liv) viessut (s's), (~ til liv, om fl. el. den ene etter den andre) viessudit (s's) |
| våk | sudde tt; åpent ~ mellom is og strand om våren gáddemuolos -muollus-, muolos muollus- |
| våpen | doarroværjjo rj el. værjjo rj; (bli uten ~) værjoduvvat v |
| vårflom | gidádulvve lv |
| vårflue | idjagátjuk -gátjug- (av ordenen Trichoptera) |
| vår | gidá; kjølig el. kald ~ galssjagidá; kald ~, ~ med kaldt og surt vær guostagidá; tilbringe ~en noensteds gidájdit; (bli ~, ~es; lakke, li mot ~en) gidájduvvat v; det lir mot ~en gidájduvvamin le |
| vårpron. | 1dual. (totall) munnu; ~t barn munnu mánná; 2pl. (flertall) mijá; hunden ~ mijá bena; huset ~t mijá goahte |
| vårsommer | gidágiesse s |
| vårsæd | gidásádjo j |
| vårvinter | gidádálvve lv |
| våtdrakt | tjáhtjegárvvo rv |
| våtlendt | (mark, terreng) tjáhttjá attr. tjáhttjás |
| våt | luvás luvvas- attr. luvva, njuoskas njuosskas- attr. njuosska; (noe som er vått)luvás luvvas-; gå med ~e klær luván vádtset; (~ere) luvvasabbo pp attr. luvvasap; (~est) luvvasamos luvvasabmus- attr. luvvasamos; (vassen) tjátjas tjáhtjas- attr. tjátjas; (gjøre ~)lasskit, luvvadit; (bli ~)luvvat v, njuosskat sk; (bli ~ av regn) rássjut (s'sj);(bli ~ til skinnet etter å ha vært ute i regn og blåst) snjarvvat rv, snjabrrat br; (uten å bli ~) luvák |
| våtmarksfugl | jieggelådde tt |
| våtmarksområde | dævgádahka g |