|
|
|
|---|---|
| edderkopp | hievnne vn (av ordenen Aranea) |
| edru | tjielgos tjielggus- attr. tjielgos; adv. tjielgot; bli ~ jierijdit, tjielggat lg; få til å bli ~ jierijdahttet ht |
| ed | vuornes vuornná-; avlegge ed vuornnáv dahkat; la oss avlegge en ed dahkup vuornnáv; (løfte) jáhtto ht; (bannskap) garro r |
| effekt | 1(virkning) vájkkudus ss s; 2(løsøre, ting) gávnne, gálvvo; personlige ~er persåvnålasj gávne |
| effektiv adj. | 1(praktisk) buorre r; en ~ metode buorre vuohke; 2(dyktig, rask) dåbmar attr. dåbmaris; et ~t styre dåbmaris stivrra; (raskere, mere ~) dåbmarabbo pp attr. dåbmarap; (raskest, mest effektiv) dåbmaramos dåbmarabmus- attr. dåbmaramos; adv. (raskt, ~t) dåbmarit el. dåbmarisát; arbeide ~t barggat dåbmarit; (raskere, mere ~t) dåbmarappot; (raskest, mest ~t) dåbmarabmusit; 3(reell) oalle; ~ arbeidstid oalle barggoájgge |
| egen | 1(personlig, av refl. pron. iesj), egen- iesj-; min ~ iehtjam el. ietjam, mine egne ting muv iehtjam oame; din ~ ietjat, hennes/hans el. sin ~ ietjas, med sin ~ nye bil ietjas ådå bijlajn; dual.vår ~ iehtjama el. ietjama; deres ~ ietjada, deres ~ ietjaska; pl.vår ~ iehtjama el. ietjama; deres ~ ietjada, deres ~ ietjasa; (se forøvrig i grammatikken angående andre kasusformer); min ~ unge (muv) ietjam mánná, det er din ~ skyld dat la (duv) ietjat vihke; se noe med sine egne øyne vuojnnet juojddá ietjas tjalmij, deres ~ bil sijá ietjasa bijlla; gå sine gne veier mannat ietjas gæjnojt; våre (om to) egne penger munnuv iehtjama biedniga; 2(særskilt, spesiell) sierra, sierralágásj -lágátj- attr. -lágásj attr. adj., adv.; ~ utstillingsierra vuosádus; ~ utsending sierra rájadus; ~ eller felles sierra vaj aktisasj; han har en ~ arbeidsmetode sujna le sierralágásj barggovuohke; for sin ~ del ietjastis; eget rom sierra ladnja; 3(egenrådig) iesjåjvak -åjvag- attr. -åjvak el. -åjvagis; være ~ og selvrådig liehket iesjåjvak ja iesjráduk |
| egenandel | iesjmávsos -máksus- |
| egenart | ærádis ss s, sierralágásjvuohta d |
| egenerklæring | iesjduodastus ss s |
| egenhendig | iesj, ietjas; ållu aktu; levere søknaden ~ iesj vaddet åhtsamusáv; hennes ~e underskrift suv ietjas vuollájtjála; han gjorde arbeidet nesten ~ sån bargaj vargga ållu aktu |
| egeninnsats | ietjas el. ietjasij ratjástibme el. rahtjamus; ietjas el. ietjasij barggo |
| egenkapital | ietjas ruhtaåbmudahka g; ruhtaåbmudagástis; bedriften har økt ~en vidnudahka le ietjas ruhtaåbmudagáv el. ruhtaåbmudagástis lasedam |
| egenkjærlighet | iesjgieresvuohta d |
| egennavn | sierranamma m |
| egenrettferdighet | iesjrievtesferdukvuohta d |
| egenrettferdig | iesjrievtuk -rievtug- attr. -rievtugis el. -rievtuk |
| egenrådig | iesjåjvak -åjvag- attr. -åjvak el. -åjvagis; stardik stardig- attr. stardigis |
| egenskap | vuohke g; (~ ved mennesket) almasjvuohke g, máhtukvuohta d; (overnaturlige ~r) skijmok skijmog- attr. skijmogis; (av god rase, med gode ~r som avlsdyr) nállá (l'l) attr. nállás (l'l); med det og det lynne, med den og den ~en -nálán; hund med gode ~er buorrenálán bena |
| egentlig | 1(virkelig, faktisk) almma, oalle; den ~e grunnen oalle sivva, i ordets ~e betydning bágo almma sisanujn; (opprinnelig) álgos; 2adv.(i virkeligheten) muojon (svakt betont forsterkende nekt.), almma, jus riekta, ajtu; jegville ~ ikke dra ittjiv muojon vuolge; hva er det ~ du sier? majt dån dal ájn almma javla?; hva skjedde ~ der? mij ajtu dáhpáduváj dåppe?; ~ skulle du ikke slippe inn jus riekta de ittji dån galga sisi bessat |
| egenverdi | iesjárvvo rv, ietjanis árvvo |
| eggdeler | månnetjuohpan |
| egge | ávttjit, hasodit, båktet vt; (oppildne) buossjodit; (~ til harme) assjmadit, suhttadit; (~ opp) ávttjit, tsavnnat vn; (yppe til) hállsjedit |
| eggedosis | månnefieros -fierrus- |
| eggeglass | månneglássa s |
| eggehvite | månnevielggadis ss s |
| eggeplomme | månnevisskadis ss s |
| eggerøre | månnefieros -fierrus- |
| eggeskall | månnegarra r |
| eggkoker | månnevuossjan |
| egg | månne n; (legge ~) månnit (n'n); (~ på skjæreredskap) ájvvo jv; (~ på ájmme) årdde rd |
| eggstokk | månneráksá vs |
| egle | (yppe) hállsjedit; ~ til slåsskamp doarov hállsjedit |
| egne | (sette agn på) ávnnit; (sette el. legge ut agn, åte, ved jakt el. fiske) siepptet pt |
| egnet | dågålasj ttj, hiebalgis; adv. dågålattjat, hiebalgisát; være godt ~ til liehket dågålasj; finne et ~ tidspunkt gávnnat hiebalgis ájgev; (ha rett størrelse, være riktig el. ~) mutták muttág- attr. mutták el. muttágis; (være, bli ~) hiebadum; dertil ~ dasi hiebadum |
| egnethet | dågålasjvuohta d, hiebalgisvuohta d; vurdere sin egen ~ árvustallat ietjas dågålasjvuodav |
| egn | guovllo vl, dajvva jv; i sydligere ~er oarjep guovlojn; i ~ere grupper dajvvárap juohkusijn |
| egoisme | ietjastallam; (dyrke sitt ego, være egoistisk) ietjastallat l |
| eid | ájdde jd; (mellom to innsjøer)muorkke rk |
| eie | 1(besittelse) æjggo jg; deres ~ sijá æjggo; 2(eiendom) oabme m; alt det vi ~r gájkka mijá oame; gi noen til ~ vaddet oabmen |
| eiendel | oabme m, æjggo jg; de gjømmer på sine ~er ietjasa åmijt vuorkudi; ~er som arves árbbeoabme m |
| eiendommelig | gábmel attr. gábmelis |
| eiendomspronomen | æjggopronomen |
| eiendomsrett | æjggumriektá, æjggo jg |
| eiendomsskatt | åbmudakværro r |
| eiendomssoverdragelse | åbmudaksirddem |
| eiendom | æjggo jg; (område) duobdá el. duobddák duobddág-, ednam; (eiendel) oabme m; ~ som arves árbbeoabme m; miste sin ~ masset ietjas åmijt; (gjenstand) dávver; (formue) åbmudahka g |
| eierskap | æjggo jg |
| eier | æjgát æjgád-; åmastiddje; (~ som er i besittelse av noe el. eier en mengde av noe)-niehkke hk; pengesterk personbiednikniehkke; båt~ vanntsaniehkke; rein~ ælloniehkke; (uten ~) æjgádahkes æjgádahkká- attr. æjgádahkes |
| eiev. | 1(ha i besittelse) æjggut, gen (gen.formen av guhti); selge alt en ~r vuobddet gájkka majt æjggu; hvem ~r denne? guhti æjggu dáv?; hvem ~r hunden? gen la bena?; 2(ha for hånden)jeg ~r ikke mat i huset mujna ælla biebmo goaden; 3(ha, få; iness.formen av sån) sujna, siján; hun ~r fred sujna le ráfe |
| einebusk el. einer | gaskas gasskas- (juniperus communis); (legge ~ utover) gaskastit |
| einerbær | gaskasmuorjje rj |
| eire | sjelsjaguvvat v |
| eir | sjælssja lsj*, gijma gijmmag-; (bli ~et) sjælssjot lsj,gijmmot jm; (smak av ~) sjælssja lsj* |
| ekko | háddidus ss s, háddidahka g; (gjenklang) skádnja nj; (gi ~) háddit, skádnjat nj, skinjijdit, fjellene ga gjenlydváre háddijin |
| ekkolodd | ekkoloadda tt*; (lete fisk med lodd/~) loaddit |
| ekorn | oarre (r'r) (Sciurus vulgaris); smatte om ~ snjámkket mk, snjámkadit |
| ekornreir | bará barrag- |
| ekornskinn | oarrenáhkke hk (r'r) |
| eksamen | eksábma m; skriftlig ~ tjálalasj eksábma |
| eksamensform | eksámahábme m |
| eksamenskarakter | eksámakarakterra r |
| eksamensresultat | eksámaboados -båhtus- |
| eksamenstid | eksámaájgge jg |
| eksaminand | eksaminánnda nd |
| eksaminasjon | eksaminasjåvnnå vn |
| eksegese | rámáttjielggidus ss s |
| eksempel | buojkulvis ss s, åvddåmærkka rk*; (forbilde) åvddågåvvå v; (forslag) oajvvadus ss s; (som for ~, ~vis)duola degu, buojkulvissan |
| eksemplifisere | buojkodit intr.; buojkodahttet ht tr. |
| eksem | russjme sjm, rusjmas russjmas-, (større ~) rusjmidahka g; (bli el. gi ~) rusjmastit; det blir ~ på kroppen rubmahav rusjmas |
| eksistensberettigelse | iellemrievtesvuohta d, viessomoarre r |
| eksistensgrunnlag | viessomuj viessomuhá- |
| eksistere | 1(finnes) gávnnut, bissot s; et slikt menneske ~r ikke dakkár ulmusj ij gávnnu; hvor lenge har den eksistert? guhkev la dát bissum?; 2(opprettholde livet) bierggit; ingen kan ~ på en slik lønn aktak ij bierggi dakkár bálkájn |
| ekskludere | ålgodit; (bli ekskludert)ålgoduvvat v |
| ekskludering | ålgodibme m |
| eksklusiv | (utvalgt, luksuriøs) sierra; ~e rettigheter sierra riektá; et ~t intervju sierra ságájdahttem |
| ekskrement | bajkka jk; (etter geit, sau el. rein) gáhker gáhkkár- |
| eksmann | ieme boaddnje |
| ekspandere | oabllánit |
| ekspansjon | oabllánibme m |
| ekspedere | (gjøre ferdig) gárvedit; (sende) rádjat j |
| eksperimentere | gæhttjaladdat tt |
| eksperiment | gæhttjaladdam |
| ekspert | (person med kompetanse og erfaring innenfor et el. flere områder) tjiehppe, diehtte, ássjediehtte; språk~ giellatjiehppe, gielladiehtte |
| ekspertgruppe | ássjediehttejuogos -juohkus- |
| eksplodere | bávkedit, bávkkalit; få til å ~ bávkedahttet ht |
| eksplosjon | bávkedibme m, bávkanis ss s, bávkkalibme m |
| eksposisjon | eksposisjåvnnå vn, oahpásmahttem |
| ekstern | ålgoldis ss s, ålgop |
| ekstra | 1(særlig) sierra, sierralágásj; ~ påpasselig sierra váttuk; 2(i tillegg) lijgge, duodde, sierra, lasse; ~ penger lijggeruhta d; et ~ par sko lijgge skuova; ~arbeid duoddebarggo; ~tåg sierratåhka; ~omgang lassevuorro |
| ekstrabevilgning | lasseruhta d, lassejuollodibme m |
| ekstrabuss | sierrabussa (s's) ss |
| ekstragevinst | lassevuojtto jt |
| ekstralønn | duoddebálkká lk |
| ekstraomgang | lassevuorro r |
| ekstraordinær | sierra, sierralágásj, lijgge; ~t forhold sierralágásj dille; ~t årsmøte sierra jahketjåhkanibme |
| ekstrarunde | lassevuorro r |
| ekstratog | sierratåhkå g |
| ekstrautgave | sierrevattos -vaddus- el. sierraalmodus ss s |
| ekstrautgift | lassemávsos -máksus-, lassegållo l |
| ekstraarbeid | duoddebarggo rg |
| ekteadj.attr. | oalle; ~ følelser oalle dåbdo; på ~ vis oalleláhkáj |
| ektefelle | gállasjguojmme jm, gállasj gállatj-, párrabielle l; være tro mot sin ~ liehket åskulasj gállasjguojmmásis el. gállasjguojmes vuosstij; ta med ~ válde gállásjguojmát maŋen |
| ektefolk | gállasjguojmitja; derfor erklærer jeg at dere er rette ~ dajna de sárnov dunnuv oalle gállasjguojmitjin |
| ektemake | gállasjguojmme jm, párrabielle l |
| ektemann | boaddnje dnj, gállásjålmåj -ålmmå- |
| ektepar | gállasjguojmitja pl., párrabielitja pl. |
| ekteseng | gállasjláhtjo tj; holde ~en ubesmittet bisodit gállasjlátjov bádek |
| ekteskap | gállasjvuohta d, vállda ld; bryte ~et gállasjvuodav doadjet; inngå ~ gállasjvuohtaj låjdåstit el. lihtudit; gifte seg válldut; leve i ~ gállasjvuodan el. váldan viessot |
| ekteskapsinngåelse | gállasjvuoda lihtudibme m; (giftermål) vállda ld |
| ekteskapsløfte | gállasjvuodalihtto ht |
| ekteskapspakt | gállasjvuodalihtto ht |
| ektestand | gállasjvuohta d |
| elastisk | mássjket mássjked- attr. mássjkedis; (~, om lær, tre o.l.) suohpe b attr. suobes |
| eldes | vuorastuvvat v; begynne å ~vuorastuvvagoahtet g |
| eldgammel | álggodålusj -dålutj-; fra ~ tid álggodålutjis; (~ om alder) ihketilme vuoras |
| eldrebolig | boarrásijviesso s, vuorrasijviesso s |
| eldreomsorg | boarrásijhukso vs, vuorrasijhukso vs, vuorrasijsujtto jt; hun er opptatt av ~en sån berus vuorrasijhuvsos |
| eldresenter | boarrásijguovdásj -guovdátj- |
| eldretreff | boarrásijæjvvalibme m |
| eldre | vuorrasabbo pp attr. vuorrasap; min ~ bror muv vuorrasap viellja; hun er ~ enn meg sån la mujsta vuorrasabbo; s. de unge og de ~ nuora ja vuorrasappo; (~, ikke om mennesker og dyr) oabmásabbo pp attr. oabmásap; (tidligere) åvdep åvdebu- attr. åvdep; fra ~ el. tidligere tider åvdep ájgijs, (som hører til ~ el. tidligere tider) åvdepájggásasj ttj, dålusj dalutj-; (bli ~, om voksne) vuorastuvvat v; (bli ~, om barn) stuorránit, sjaddat tt |
| eldst | vuorrasamos vuorrasabmus- attr. vuorrasamos; (~, mest i religiøs kontekst)boares boarrás- attr. boares; de skriftlærde og de ~ tjálukoahppása ja boarrása; (~, ikke om mennesker og dyr) oabmásamos oabmásabmus- attr. oabmásamos |
| elefant | elefánnta nt; lage trumpetlyd om ~ lahttadit |
| elektriker | elektrihkkár hk |
| elektrisk strøm | strávve (v'v) |
| elektron | elektråvnnå vn |
| elektronikk | elektronihkka hk |
| elektronisk | elektråvnålasj ttj; adv. elektråvnålattjat |
| element | elemænnta nt* |
| elendig | 1(dårlig) nievrre vr attr. nievres; vuorrádis ss s; adv. nievret, nievresláhkáj; (~, ubrukelig) hiejvve jv attr. hiejves, ~ kniv hiejves nijbbe; (som 1. ledd i sms.) hiejvve-, ~ lasso hiejvvesjuohpan; 2(ring, udugelig) gienes gædnás- attr. gienes; (stakkars) vájván attr. vájván; s. vájván, dármedibme m; du er ~ og ynkelig dån le gienes ja vájván; jeg ~e menneske mån vájvan almasj; de ~ste av de ~e dármesabmusa dármedimijs; 3 (hersens, om karakter, egenskaper) vájbatja, fuonos, vájves; den ~e bikkja vájbatja bena |
| elendighet | vuorrádisvuohta d; (plage) vájvve jv |
| elevarbeid | oahppijbarggo rg |
| elevbedrift | oahppijvidnudahka g |
| elevmedvirkning | oahppijoassálasstem |
| elev | oahppe; ~ene på barnetrinnet oahppe mánájdásen |
| elevrepresentant | oahppij åvdåstiddje |
| elevråd | oahppijráde |
| elevsvar | oahppijvásstádus ss s |
| elevtall | oahppijlåhko g; ~et har minsket oahppijlåhko l binnum |
| elevtreff | oahppijæjvvalibme m |
| elevundersøkelse | oahppijguoradallam |
| elevutveksling | oahppijlånudallam |
| elevvurdering | oahppijárvustallam |
| elghund | ælljabena -bednag- |
| elgjakt | sarvvabivddo vd, ælljabivddo vd |
| elgjeger | sarvvabivdde |
| elgkalv | gálbbe lb |
| elgkjøtt | sarvabierggo rg |
| elgku | vátjav váhtjam- |
| elgokse | vuoksá vs; sarvvaåres -årrås-; grynte om ~ råhkot g |
| elg | sarvva rv, ællja lj* (Alces alces) |
| elgskav | sarvvatsábos -tsáhpus- |
| eling | (regn-, snø-) bålås bållås- |
| elite | oajvemusá |
| eller | jali; tro det ~ ikke jáhkkit jali allit; (verken eller, i nekt. utsagn) jalik; han kunne verken lese ~ skriveittjij máhte låhkåt jalik tjállet; (i spørsmål) vaj; er det min ~ din?le gus muv vaj duv?; skal du bli lærer når du blir stor, ~? ájgo gus åhpadiddjen sjaddat gå stuorrána, vaj majt? |
| ellers | ietján; hvem ~? guhti ietján?; (andre ting, saker) majduk; sauskinnsfeller og ~ andre tingráffijt ja majduk |
| elleve | 1(grunntall) lågenanakta vt; ~ år gammel lågenanavtajagák; 2(samlingstall, om personer) lågenanakta |
| ellevedel | lågenanavtadis ss s |
| elleveåring | lågenanavtajagák -jagág- |
| elleveårs | lågenanavtajahkásasj ttj |
| ellevte | (ordenstall) lågenanvuostasj -vuostatj- |
| ellevtedel | lågenanavtadis ss s |
| ellipsa | ellippsa ps |
| elske | iehttset hts* (1.p.sg.pres. æhtsáv); jeg ~r deg mån æhtsáv duv; ~t iehttselis attr., pred., hans ~de suv iehttselisá; gieruk gierug- attr. gieruk; min ~de gierugam |
| elsker | iehttse, lijkkun |
| elskerinne | lijkkun |
| elskling | gieruk gierug-;min ~gierugam |
| elvebakke | (bratt sandstrand) viettar vieddar- |
| elveblest | ednambåhte d |
| elvebredd | jåhkågádde tt, ædnogádde tt; (bratt ~) jåhkådiermme rm; sitte ved ~en jåhkågátten tjåhkudallat |
| elvebrus | jågå skåvva |
| elvebåt | jåhkåvanás -vadnas- |
| elvefar | jåhkårájgge jg;den kom langsetter ~et bådij jåhkårájge; (steinet og tørt ~ i fjellside)njiráv el. njirram njirram- |
| elvegren | (som atter forener seg med hovedløpet) jåhkåsuorgge rg; (~ i deltaland) vielmes vælmmá- |
| elvekant | jåhkådiermme rm; (rommet under ~n (torven) hvor fisk holder seg) luobma m |
| elveløp | jåhkåoalle l |
| elvemel | mielle (l'l) ll |
| elvemunning | (innløpsos) jåhkånjálmudahka g; (utløpsos) lusspe sp |
| elveos | jåhkånjálmudahka g |
| elveskråning | jåhkårábma m |
| elveutløp | (av en innsjø)jåhkåoajvve jv |
| elveutspring | jåhkågiera -gierrag-, ædnogiera -gierrag- |
| elveåpning | jåhkånjálmme lm |
| elv | jåhkå g, (liten ~) jågåsj jågåtj-, (stor, bred ~) ædno n, (stilleflytende dyp ~) aho; (dypeste delen av ei ~ el. et vatn)vávlle vl; langs ~a jågå milta el. jåhkårájge; vi sattved ~a tjåhkkåhijma jåhkågátten el. ædnogátten; ved Babylons ~er Babylona ædnogáttijn |
| emalje | emállja lj |
| emballasje | gurjjo rj |
| emballere | gurjjit |
| embete | ámmát ámmád- |
| embetsbolig | ámmátviesso s |
| embetseksamen | ámmáteksábma m |
| embetsmann | ámmátulmusj -ulmutj-; ámmátålmåj -ålmmå- |
| embetsmessig | virgálasj ttj |
| emmigrant | sirdulasj ttj |
| emne | ábnas ábnnas-, æbnna bn*; (i fag) suorgge rg; (sak) ássje (s'sj) ssj; (del) oasse s; (virke til noe) vierkke rk; (~ til agn) sieptas siepptas- |
| emnev. | (lage, forme) iebnnit; (~ seg til) sulustallat l; (planlegge, forberede) gehkat g |
| en | 1tallord akta vt; bli til én el. ett aktánit; (én, den eneste) ájnna el. akta ájnna; én sann Gud ájnna duohta Jubmel; én synder akta ájnna suddár; ett menneske akta ájnna almasj; det ene menneske ájnna almasj; (i ett kjør, sett, strekk) avtatrajes; (i ett, uten opphold) ájddagin, aktan ájdan; (én og én) avtaj avtaj; (én for én) avtatjij; (én om gangen) akta ájgen; (i ett og alt) juohkkaláhkáj; med ett hæhkkat; under ett (samlet) tjoahken, tjoahkkáj; den ene etter den andre avtas nubbe; fra den/det ene til den/det andre avtas nubbáj; den ene gikk, den andre ble værende akta manáj, nubbe bátsij; han var alltid den ene av to som kom sån lij agev akta dajs guoktásijs gudi bådijga; den ene først nubbe vuostak; blunke med det ene øyet rammkalit nuppijn tjalmijn; en gangakti; ennå en gang, om igjen akti ájn el. akti vil; (samlingstall, et dyr) aktagis ss s; 2art.en, ei og et finnes ikke på samisk |
| enaresamisk | anársámegiella l |
| enarmet | giehtabelak -belag- attr. -belak |
| enbåren | (brukt om Kristus) ájnnariegádum; Guds enbårne sønn Jubmela ájnnariegádum bárnne |
| endatiladv. | ájn vil; jammen fikkhan en fisk, og det ~ en stor en! oattjoj lik guolev, ja ájn vil lij stuorak! |
| endefram | (om en persons egenskap, som oftes i negativ betydning) njuolggatjålak -tjålag- |
| endelig | 1(avsluttende) låhpalasj ttj; ~ vedtak låhpalasj mærrádus; adv. låhpalattjat; 2(omsider, til slutt) vijmak; ~ kom hun vijmak bådij; (reell) almma |
| endelse | gætjos gehtjus-, giehtje tj; bøynings~såjådimgætjos |
| endeløs | gietjedibme m attr. gietjedis; någådihke |
| ende s. | 1(ytterste punkt) giehtje tj; sitte ved ~en av bordet bievddegietjen tjåhkkåhit; dør i hver ~ uksa goappák gietjen; begynne i den gale ~n boasto gietjes álgget; (bred, flat ~ på gjenstand) sláhpe b; (øvre ~ av tre, elv, dal) giera gierrag-; (komme til ~n når en f.eks. setter ut et garn o.l.) gietjedit; (gå til ~, om tid) dievvat v; (nedre ~) vuollegiehtje tj; (i fremre ~n)njunnjelin adv.; (uten ~) gietjedibme m attr. gietjedis, någådihke; 2(bakende) bahta d; gi noen et spark i ~n tjievtjastit bahtaj; 3(enden av en fjord) bahta d, giehtje tj; 4(avslutning, slutt) ållånibme m, nåhkåm, giehtje tj, hiejttem; når ~n er god, er allting godt gå ållånibme le buorre, le aj gájkka buorre; inntil tidenes ~ gitta ájge nåhkåmij; fra ~ til annen álgos gæhtjáj; løgn fra ~ til annen tjævto gieles; (komme til sin ~) ållånit; (gjøre ~ på)oajttet jt; håhkkidit, dåssjidit (s'sj); (bli gjort ~ på)oajtádallat l; (uten ~) gietjedibme m attr. gietjedis, någådihke |
| endetarm | bahtatjoalle l; (ytterste delen med anus) luogge kk; (~såpning) bahtarájgge jg |
| endetid | maŋemus ájgge; dere har brukt ~en til å samle rikdom maŋemus ájgij lihpit dávverijt tjoahkkim |
| endetidsprofeti | maŋemus ájge tsoavttsom |
| ende v. | 1(fullføre) ållånit; etter endt tjeneste gå dievnastus lij ållånam; 2(ta ende) hiejttet jt*, ordet ~r på r báhko hæjttá r-ajn; (~ som) sjaddat tt |
| endre | rievddadit tr.; ~ på politikken politihkav rievddadit; (~ seg) rievddat intr.; tiden ~r seg ájgge rievddá; (~ litt, ~noe på) rievddadasstet st; (~ retning el. kurs) gávvat v; (bli ~t) rievddaduvvat v; (~s) rievddaduvvat v, ietjájduvvat v; ~t ved lov rievddaduvvam lága baktu; (~ til noe annet)ietjájduhttet ht; (~ rekkefølgen på)målssot ls; endre (bytte om) rekkefølgen på kandidatene ájrrasassaj el. kandidáhtaj sajev målssot; (~ litt etter litt) rievdadit |
| endring | rievddadibme m, rievddam, rievddadus ss s, ietjájduhttem, ietjájduvvam, divádus ss s; ~ av reglene njuolgadusáj rievddadibme; når ~ene trer i kraft gå rievddadime doajmmagåhti; (gjøre ~er) rievddadit; i el. under ~ ietjájduvvamin, rievddamin |
| endringsforslag | rievddadimoajvvadus ss s |
| endaadv. | 1(fremdeles, ennå, bare) ájn; de (to) er ~ ikke kommet såj æbá la ájn boahtám; da var de ~ ung dalloj lijga ájn nuora; da bodde de ~ i Bergen dalloj áj Biergunin årojga; ~ bedre,verre ájn buorep, væráp; hadde hun ~ sagt noe jus lij dal ájn javllat majdik; 2(i tillegg) ájn, ájn vil; ~ en gang akti ájn, ájn vil akti; ~ et eksempel ájn vil akta buojkulvis; prøv ~ en gang gæhttjala akti ájn; 3konj. (til tross for) vájku; han er sterk, ~ han er liten sån le gievrra vájku le unnagasj |
| enearving | ájnnaárbulij -árbulahá- |
| enebarn | ájnnel, ájnnamánná n |
| eneboer | aktuviesun |
| ene | dåssju, dåssjå; det er ~ og alene din skyld le dåssju ietjat vihke |
| eneeier | ájnnaæjgát -æjgád- |
| eneherskende | akturáddijiddje |
| enehersker | akturáddijiddje |
| ener | (fremst) åvdemus; (siffer) avtatja |
| enerett | akturievtesvuohta d |
| energi | energija; (til å arbeide) barggomiella l, (ork) ælljo lj |
| energikilde | fábmogálldo ld, energijagálldo ld |
| energisk | ratjik ratjig- attr. ratjigis, buossje sj attr. buosjes, (som har ork) ælljogis ss s; adv. tjavgga, buosjet |
| enerådende | (aktu)ráddijiddje, aktu ráddit |
| enerådig | akturádálasj ttj |
| enes | guorrasit, semadit; de to entes om å dele utgiftene guorrasijga gålojt juohket; de kunne ikke ~ ettjin sij semada |
| eneste | 1en ~ gang dåssju akti; ikke en ~ ij aktak; hver ~ dag juohkka biejve; 2 ájnna attr.; deres ~ barnsunnu ájnna mánná; én ájnna ja akta; ~ som mangler ... ájnna mij vádnun ...; (~ barnet, reinkalven o.l.) ájnnel |
| enestående | niddo buorre; et ~ resultat niddo buorre boados; et ~ menneske niddo buorre ulmusj |
| enfoldig | (naiv) måtsok måtsog- attr. måtsok, (~ el. naiv person) måtsåk måtsåg- el. måtsåksiehke g; (enkel) avtagærddásasj ttj, adv. tro ~ jáhkket avtagærddásattjat |
| engangadv. | det er ~ slik det er nav la dat; når det nå ~ har skjedd gå le dal sjaddam nav; (ved nekting) åvvånis; det er ikke ~ sikkert at hun reiser ij la åvvånis javladum sån vuolggá |
| engasjement | 1(stilling) gasskaájggásasj virgge; korttids~ oanepájggásasj virgge; 2(deltakelse) oassálasstem; (oppdrag) viddno dn, barggo rg; 3(interesse) berustibme m, berustallam, (vise ~)berustit +elat., berustallat l; en som viser ~ berustiddje |
| engasjere | 1 virgádit; (lønne) bálkkit; 2(ta sterkt del i) oassálasstet st +ill., berustit +elat., berustallat l; en som ~r seg berustiddje; 3(vekke interesse) mielav giddit, hásstalit |
| engel | ieŋŋgil; en mektig ~ alvvás ieŋŋgil; skyts~ várjjaliddje ieŋŋgil |
| engelsk | ieŋŋils |
| engelskspråklig | ieŋŋilsgielak -gielag- attr. -gielak |
| engelskstalende | ieŋŋilsgielak -gielag- attr. -gielak |
| engelsksundervisning | ieŋŋilsåhpadibme m |
| eng | giedde tt; (ei lita ~)gættásj gættátj- |
| ENGLESKARE | IEŋŋGILFUOVVA V, fuovva ieŋŋgilijs |
| engmose | (myk mose som brukes tørket bl.a. i gierkav/komse) darffe rf (rhytidiadelphus squarrosus); ælla ájn darfe badás gahttjam (eg om spebarn som har darffe/mose som underlag i gierkav/komse); ordtaket har betydningen være for liten, for ung, for umoden, og tilsvarer det norske ordtaket ikke være tørr bak ørene |
| engsoleie | visskisgiedjek -giedjeg- (Ranunculus acris) |
| engstelig | muoden; asidasj ttj attr. asidis; (lettskremt) hárgge rg attr. hárges; (være ~) liehket muoden; (bli ~) muodástuvvat v; vi begynte å bli ~ for at noe hadde tilstøtt deg muodástuvvagådijma dujna; være litt ~ av seg liehket asidasj; gåvgas goavggas-; (bli ~) goavgedit; (være ~ for noe) gåvvat v (3.p.sg. pres. goavvá) |
| engstelse | muode, muodástuhttem; skape ~ muodástuhttet ht; det er ingen grunn til ~ ij la sivva muodástuvvat; (angst) goavgge vg; gåvgas goavggas- |
| engsyre | juobmo m (Rumex acetosa) |
| enhet | avtavuohta d, avtadahka g; søke ~en i mangfoldet åhtsåt avtadagáv moattevuodan; (grunnstørrelse) avtadahka g; dele opp i mindre ~er el. detaljer smájvvit; deles opp i mindre ~er el. detaljer smájvviduvvat v |
| enhver | juohkkahasj ttj, færttahasj ttj, juohkka attr.; ~ er seg selv nærmest juohkkahasj le allasis lagámus; til ~ av ossmidjij juohkkahattjaj; ~ har plikt til ... juohkkahattjan le vælggogisvuohta ....; ethvert menneske juohkka ulmusj; (alle og ~) juohkkahasj ttj; (~ i plur.) gájka; ~ skal arbeide gájka galggi barggat; (til ~ tid, alltid) agev |
| enig | avtamielak -mielag-, avtamielalasj ttj, avtan mielan; semalasj ttj, sebmasa pl.; de er på talefotsåj libá sebmasa; (bli ~e om) sjiehtadit, lihtudit; vi ble ~e om en pris sjiehtadijma hattev; de hadde blitt ~e om sij lidjin lihtudam; (være el. bli ~ med el. samtykke (+ill. el. inf.)guorrasit; han/hun ble ~ om å dra guorrasij vuolgget; si seg ~ med guorrasit +ill., han/hun sa seg ~ med meg guorrasij munji; de som er ~e med meg forholder seg taus gudi munji guorrasi årru sjávot; få til å bli ~ semadit |
| enighet | guorrasibme m; semalasjvuohta d, semasvuohta d, avtamielakvuohta d; i ~ avtamielalattjat adv.; vis ~ viessot semasvuodan |
| ening | (i ~en) aktelasj, avtatrajes; det snør i ~en muohttagijn tjiektá |
| enke | árbbásj árbbátj-; hun ble ~ sån bátsij árbbátjin |
| enkel | (lettvint) álkke attr. álkkes; adv. álkket, álkkesláhkáj; (alminnelig) sahte attr.; (= ikke dobbel) avtagerdak -gerdag- attr. -gerdak; (enfoldig) avtagærddásasj ttj; adv. (~t) avtagærddáj, avtagærddásattjat; (~, som er på et visst nivå)dáses dássás- attr. dáses; enkelt(e) ájnegasj el. ájnegispred., attr. |
| enkelt | ájnegasj ttj el. ájnegispred., attr.; den ~e borger ájnegasj viesát, til ~fag ájnegis fágajda; for den ~e ájnegis ulmutjij; hver ~ juohkka; hver ~ (om person) juohkkahasj ttj; (noen, en del) muhtem; ~e forfattere muhtem tjálle, ~e sier muhtema javlli; (~e el. spredte forekomster av) bådos attr.; ~ forekomster av moltebær bådos láttaga |
| enkeltbekkasin | mægástahka g el. almevierttsa rts (gallinago gallinago) |
| enkeltmenneske | ájnegasj ttj, ájnegis almasj el. ulmusj; vi kan ikke miste troen på ~ mij ep máhte masset dårvov ájnegis almatjijda |
| enkeltperson | ájnegasj ttj, ájnegasj el. ájnegis ulmusj |
| enkeltstående | ájnegis; ~ tiltak ájnegis doajmma; (sjelden)vuorjjá attr. vuorjjás; en ~ hendelse vuorjjás dáhpádus |
| enkeltvedtak | ájnegismærrádus ss s |
| enkeltvindu | avtagerdak vinndek |
| enkeltvis adv. | akta el. avtav ájgen, avtatjij, avtaj avtaj, ájnegattjat |
| enkemann | (som ~) árbben; han ble ~ sån bátsij árbben |
| enklave | måskosbájkke jk, måskosguovllo vl |
| enklere | álkkep álkkebu- attr. álkkep; adv. álkkebut; sadep sadebu- attr. sadep |
| enklest | álkkemus ss s; adv. álkkemusát |
| ennadv. | 1(enda) gradsadv. ájn vil; ~ mer ájn vil ienebuv; ~ så lenge gåjt dal ájn; arbeide ~ så lenge barggat gåjt dal ájn; 2(i uttr. med relat pron.:samme hva, hvem; foran adv. el. interrogativ pron., samt makkir) ihka, ihkenis, vájku(ofte forkortet som vájk); hva ~ ihka el. ihkenis mij; hvor dere ~ leser gånnå ihkenis låhkåbihtit; hva som ~ skjer mij ihkenis dahpáduvvá; hva du ~ gjør majt ihkenis dagá; hvem som ~ kommer guhti iehkenis boahtá; hva jeg ~ gjør så blir det feil vájku majt dagáv de sjaddá boasstot |
| ennkonj. | 1(og, men, hva med) na, majt; jeg vil, ~ du? mån sidáv, na dån?; for meg passer det bra, ~ for deg? munji hiehpá buoragit, na dunji?; ~ han da? majt val sån? el. na sån?; 2(i spørresetninger, tenk om, sett at, enn om) na majt jus; ~ om jag vant na majt jus vuojtáv; ~ om at det blir feil na majt jus boasstot sjaddá; 3(etter komparativ el. sammenligning) gå; andre ~ iehtjáda gå; verre ~ før væráp gå åvddåla; dårligere ~ nievrep gå; (pron. i elat.)eldre ~ meg vuorrásabbo mujsta; større ~ han stuoráp sujsta; kortere ~ denne oanep dássta; som har bedre syn ~ meg guhti la tjalmmisabbo mujsta |
| ennåadv. | ájn, vil, vilá; det var ~ ikke for sent ij lim ájn maŋŋet; vi har ~ ikke hørt noe ep la ájn majdik gullam; ~ for tre uker siden ájn gålmmå vahko dás åvddåla; ~ i dag vil uddnik; skal du ha ~ mer galga vil ienebuv; ~ større ájn vil stuoráp; sover han ~oadá gus vilá; (~ nå) dálága; prøv ~ en gang gæhttjala ájn (vil) akti |
| enorm | sieldes sælldás- attr. sieldes; siellde ld attr. siellde; adv. sælldát, sieldesláhkáj; øke ~t lassánit sælldát |
| ens | 1(lik) sæmmi; være av ~ verdi liehket sæmmi árvos; (gjøre noe ~ el. lik) avtastahttet ht; 2(enig); bli ~ om guorrasit |
| ensartet | avtalágásj -lágátj- attr. avtalágásj; sæmmilágásj -lágátj- attr. -lágásj; adv. avtaláhkáj |
| ensartethet | avtalágásjvuohta d |
| ense | (komme på) dárámahttet ht, ájttsat jts |
| ensfarget | avtabájnuk -bájnug- attr. -bájnuk |
| ensidig | avtat bieles; avtabelak -belag- attr. -belak; avtagerdak -gerdag- attr. -gerdak; avtalágásj -lágátj- attr. -lágásj; ~ informasjon diehto avtat bieles |
| ensindig | avtamielak -mielag-, avtamielalasj ttj |
| ensindighet | avtamielakvuohta d, semalasjvuohta d, semasvuohta d |
| enslig | aktugasj ttj; ~ mor el. far aktugasjæjgát -æjgád-; for de ~es skyld aktugattjaj diehti; (~, om dyr) aktagis ss s; (som det bare er én av) aktagis ss s |
| ensom | 1(alene) aktu, aktugasj ttj; kjenne seg ~ og forlatt aktuvuodav dåbddåt; i ~me stunder båttåtja gå ulmusj le aktu; i ~ majestet aktu; for alle ~me gájkka aktugattjaj åvdås; en ~ ulv aktugasj stálppe; (alene) for meg selv aktu allasim; (alene) for deg selv aktu allasit; (alene) for seg selv aktu allasis;2(avsides) ávtas ávttas- attr. ávtas; til et ensomt sted hvor en kan være for seg selv ávtas siettos bájkkáj |
| ensomhet | aktuvuohta d; ~ og forlatthet oarbesvuohta d |
| ensomhetsfølelse | aktuvuodadåbddo bd |
| enspråklig | avtagielak -gielag- attr. avtagielak |
| enspråklighet | avtagielakvuohta d |
| ensrette | avtastahttet ht |
| enstavelsesord | avtastávvalis báhko |
| enstemmig | avtajienalasj ttj; adv. avtajienalattjat |
| enstemt | avtajienalasj ttj; adv. avtajienalattjat |
| enstøing | (som ikke bryr seg om andre) juvddo vd attr. juvdos |
| entall | avtalåhko g |
| enten | juogu; ~ eller juogu-jali; ~ i dag eller i morgen juogu uddni jali idet; ~ fattig eller rik juogu dal hædjo jali boanndá |
| entré | (rom, sted) boadáldahka g |
| entrédør | ålggouksa vs |
| entrénøkkel | ålggouvsatjåvda -tjoavddag- |
| entreprenørskap | viddnodoajmma jm* |
| entusiasme | vájmmelisvuohta d; (iver) buosjesvuohta d, (fyrighet) hárdesvuohta d |
| entusiastisk | vájmmel attr. vájmmelis; adv. vájmmelit; ~e tilhengere vájmmelis bællásattja |
| en | ub.pron. 1 (noen, viss); soames, nágin, muhtem; det var en her som spurte etter deg dánna lij soames duv gatjádime;man treffer en og annen tysfjerding ulmusj iejvvi soabmásav Divtasvuonas; en eller annen har stjålet lua hans soames le sujsta gahperav suoládam; en informant fortalte ... muhtem diehtovadde subtsastij ...; en eller annen gang soames el. nágin bále; i en fjellbygd muhtem miehttsesijdan; høre til en (bestemt) forening muhtem sæbrráj gullut; 2(et eller annet) juoga; det var et eller annet juoga lij dat; et eller annet har man da erfart juojddá l dal ulmusj åtsådallam; til et eller annet juosik; fra el. av et eller annet juossta, den er nå laget av et eller annet juosstá le gåjt dagádum; som el. for et eller annet juonen; på en eller annen måte juoktá; den ene, en av dem (av to) juobbá pp, nubbe pp; en av dem blir nå med juobbá gåjt vuolggá; vitnemålet skal underskrives av to personer,den ene må være rektor oahppoduodastus galggá vuollájtjáleduvvat guovtet persåvnås, nubbe viertti liehket rektor; en fikk mat og en ikke dahtak oattjoj biebmojt ja dahtak ittjij; 3(i uttr. med allmenn betydning, man); en skal ikke tro alt en hører ulmusj ij galga jáhkket gájkka majt gullá; en kan aldri vite ulmusj má ij diede; til ens eget beste allasis buoremussan |
| enverdig | (gramm. term) avtaárvvusasj ttj |
| envis | (være sta el. ~) nivdastit |
| enøyd | tjalmmebelak -belag- attr., pred.; som ~ tjalmmebiellen |
| epidemi | gålggedávdda vd; bli smittet av ~ gålggedávdda sunji njoamoj; (dødelig ~) hævvo v; (bli angrepet av dødelig ~) hævvut (v'v) |
| epikk | epihkka hk |
| epilepsi | (fallesyke) jámálguvvamvihke g |
| episk | epalasj ttj |
| episode | dáhpádus ss s |
| eple | ehpal æhppal-; grønne ~r ruodná æhppala; stridens ~ rijddoássje (s'sj) ssj |
| eplekake | ehpalgáhkko hk |
| epleskrell | ehpalskádne n |
| epleslang | (gå på ~) suolev el. suollet æhppalijt tjoagget; bli du med på ~? vuolgá fáron æhppalijt suollet tjoakkátjit? |
| epletre | ehpalmuorra r |
| epoke | ájgge jg |
| e-postadresse | e-poasstaadræssa (s's) ss* |
| e-post | e-poassta st*; sende en ~ e-påstav sáddit |
| ereksjon | tjuottjudahka g; (få ~) tjuottjadit, tjuottjudagáv oadtjot |
| erfare | åtsådallat l intr.; man har erfart forskjellig ulmusj la åtsådallam duov dáv; (~s) åtsådaláduvvat v; dette må ~s dát viertti åtsådaláduvvat; (oppleve, gjennomgå) vásedit; (bli ~n) vuogijdit; (~n) máhtalk máhtalg- attr. máhtalgis |
| erfaring | åtsådallam, vásádus ss s; lære av ~ åtsådallamijs oahppat; høste ~ åtsådallat l; (øvelse, praksis) hárjjánibme m; (få ~, praksis el. øving i)hárjjánit; (få ~ ,rutine) dagálmuvvat v; (få ~, bli fortrolig med) oahpásmuvvat m +ill.; (få ~(er), f.eks. til et bestemt arbeid, til en måte (metode) å gjøre noe på) vuogajduvvat v |
| ergre | (~ på seg noen) suhttadit |
| erindre | mujttet jt; det jeg ~r dav majt mujtáv |
| erindring | 1(minne, hukommelse) mujtto jt, mujtulvis ss s; feste seg i ~en mujttuj báhtset; vekke ~er om mujttádahttet ht, mujtojt el. mujtulvisájt båktet; 2(minne suvernir) mujtulvis ss; en ~ fra Praha mujtulvis Prahas |
| erkeengel | (overengel) alemus ieŋŋgil |
| erkefiende | værámus vasjulasj |
| erkehedning | tsieggamilme surodibme |
| erkjenne | dádjadit, dåbdijdit, miededit, (~ og bekjenne) dåbdåstit; ~ sin egen situasjon dádjadit ietjas dilev; ~ sitt ansvar dádjadit ietjas åvdåsvásstádusáv; komme til sannhets ~lse dåbdijdit sáddnáj; refl. ~ seg skyldig miededit ietjas siválattjan |
| erkjennelse | dádjadus ss s, dåbdijdibme m, miededibme m, dåbdåstibme m |
| erklære | sárnnot rn; (~ seg enig i noe) guorrasit; ~ seg inhabil sárnnot ietjas belulattjan; kongen erkærte det 6. Sámetinget for åpnet gånågis sárnoj gudát Sámedikkev rabádum; de ble erklært rettferdige sárnoduvvin rievtesferdugin |
| erklæring | 1(det å ærkære) sárnnom; 2(kunngjøring, attest, bekreftelse) tjielggidus ss s, duodastus ss s, duodastibme m, guládus ss s; FN-~en om urfolks rettigheter ANa-tjielggidus álggoálmmugij rievtesvuodaj hárráj; lege~ dåvterduodastus |
| erklært | attr. bihko, tsieggamilme; ~ ateist bihko ateissta; ~ hedning tsieggamilme surodibme |
| erme | (~ på klesplagg) sasse s |
| ernære | 1(forsørge); biebbmat m, huksat vs; ~ sin familie biebbmat familjas; 2refl. (leve av) viessot s; ~ seg av plantekost sjattojs viessot |
| ernæring | (kosthold) biebbmo bm |
| erstatning | (vederlag) buohtto ht, buohttim; (gi ~) buohttit; (billighets~) vájvahimbuohtto |
| erstatningskrav | buohttimgájbbádus ss s |
| erstatningsplikt | buohttimvælggo lg |
| erstatningssak | buohttimássje (s'sj) ssj |
| erstatte | (gi vederlag) buohttit; ~ skaden buohttit vahágahttemav; (skifte ut) målssot ls; sajev dievddet; sadjáj ásadit, biedjat, boahtet; ingen kan ~ henne aktak ij suv saje dievde; nåværende utdanning blir ~t av to nye linjer dálásj oahpo sadjáj båhti/sjaddi guokta ådå suorge; nr. 12 ~t nr. 6 nr. 12 bådij nr. 6 sadjáj |
| erte | návrodit, (terge) hárddet rd |
| erteris | ertarguovva v; overf. henge sammen som ~ liehket degu gáppte ja skirtto |
| ertersuppe | ertarjupptsa pts |
| ert | ertar ærttar- |
| ertestuing | ertarsuohko g |
| erverv | (yrke) viddno dn; (ervervelse)åmastibme m, hahkuhibme m |
| erverve | háhkuhit; (~ seg) åmastit; forsøke å ~ seg el. skaffe seg hahkuhit,vidtjot ttj; ~ seg med makt rihpat b |
| ervervelse | hahkuhibme m, åmastibme m |
| erverver | åmastiddje |
| ervervsevne | viddnomáhtukvuohta d |
| ese | (om deig) jiesit; (~ ut, om f.eks. prosjekt, sak, fedme) luoppedit |
| esel | oassná sn* (Equus africanus); jeg så et ~ vuojnniv åsnav |
| eske | æssko sk, låda; sko~ skuovvaæssko, en ~ fyrstikker stihkkaæssko |
| essay | essaya |
| estetikk | estetihkka hk |
| estetisk | estehtALASJ ttj |
| estimere | 1(bry seg om) berustit +elat.; hun estimerte meg ikke ittjij sån mujsta berusta; 2(anslå) merustallat l; overskuddet blir estimert til 1,2 mrd kroner ruhtabáhtso merustaláduváj 1,5 millijárda kråvnnåj |
| estlandssvensk | estidárogiella l |
| estnisk | (språk) estigiella l |
| etablere | ásadit, (grunlegge) vuododit; vi har behov for å ~ et kontor der miján la dárbbo kåntåvråv dåhku ásadit; (bli etablert) ásaduvvat v, vuododuvvat v |
| etablering | ásadibme m, vuododibme m |
| etappe | vuorro r; (i løp) viehkamvuorro r, (i langrenn) tjuojggamvuorro r; løpe første ~ viehkat vuostasj vuorov; start~ vuostasjvuorro r; slutt~ maŋemusvuorro r |
| etasje | etássja sj |
| etat | etáhtta ht |
| ete | 1(spise) bårråt r, hesten ~r høy hæssta ájvijt bårrå; ~ graut rávtsav bårråt; (~ i all hast) bårrålasstet st; (~ fort)bårrålit; (~ litt el.som snarest, få i seg litt mat) båråstit; (~ litt el. som snarest, som mellommåltid) svarkkalit; (~ litt, ta en matbit) svarkestit; (~ mellommåltid, få i seg litt mat) svarkedit; (~ med skje) gadtsat tts; (~ fort, om suppe el. annen mat som spises med skje) gattsastit; (~ i ro og mak) bårådit; (få til å ~ el. la ~) bårådahttet ht; (~, ta seg mat uten å vente på servering) ruhtsuhit; (~ el. orge mat og legge igjen masse rot etter seg) rujttsuhit; (~ titt og ofte el. litt her og der) svalluhit; (~ lav fra steiner og trestammer) ganástit; (uten å ~, som ikke har spist) båråk; (~ lauv fra trær, om dyr) njasskot sk; (som ~r) bårre (r'r) pr.pt, adj.; (som ~r mye, glupsk)rundos runndus- attr. rundos; (noe å ~) båros bårrus-; (det dyr ~r av lauvtrær) njaskas njasskas-; (tid el. tidspunkt for å ~) bårråmmuddo tt; 2(etse, tære) rusten ~r seg innover ruossta bårrå |
| ethvert se enhver | |
| etikk | etihkka hk |
| eting | båros bårrus- |
| etisk | etalasj ttj |
| etnisitet | tjerdalasjvuohta d, etnisitehtta ht |
| etnisk | (ulmusj)tjerdalasj ttj; ~ rensing tjerdalasj muorrodibme; ~e minoriteter tjerdalasj unneplågo; ~ gruppe álmmuktjærdda rd* |
| etnograf | etnografa |
| etnografi | etnografija |
| etnolog | etnologa |
| etnologi | etnologija |
| etse | (tære) bårråt r |
| et se en | |
| etsteds | juonna (n'n); (et ~ el. et eller annet sted, om bevegelse) juoggu; jeg har lest det ~ juonna lav mån dav låhkåm; ~ må grensen gå juoggu dal hæhttu rájáv biedjat |
| ettall | avtatálla (l'l) ll |
| etterape | gåvssjit; (med lyd) háddidit, háddidallat l; (om arbeid)milta barggat |
| etteraping | gåvssjim; (med lyd) háddidibme, háddidallam |
| etterarbeid | barggo mij (maŋŋela) tjuovvu, barggo mij báhtsá |
| etterbyrd | (morkake) maŋebupl., (hos dyr) vuosa pl. |
| etterforsker | åtsådiddje, guoradalle (l'l) |
| etterforske | åtsådit, guoradallat l; (fl.ggr. el. om fl.)tr. åtsådallat l, guoradallat l; (~s) guoradaláduvvat v |
| etterforskning | guoradallam, åtsådus ss s, åtsådibme m |
| etterfølgende | tjuovvo (v'v), maŋeldis- |
| etterfølge | tjuovvot v, boahtet el. sjaddat sadjáj |
| ettergi | (om gjeld) luojttet jt |
| ettergivende | (føyelig) miehtemielak -mielag- attr. -mielak |
| ettergivenhet | miehtemielakvuohta d |
| etterkomme | miededit, dievddet vd*; ~ en henstilling miededit vájnnodusáv; ~ hennes ønsker dievddet suv mielav |
| etterkommer | gierraga pl.; mine ~e muv gierraga; de er ~ etter samer sij li sámij gierragijs; (generasjonen etter) maŋeldisbuolvva lv |
| etterlate | guodet |
| etterlatte | báhttse el. maŋeldisbáhttse |
| etterleve | tjuovvot v; ingen kan ~ slike regler ij aktak máhte el. nagá dakkár njuolgadusájt tjuovvot |
| etterligne | (imitere) gåvssjit; (forsøke å ~) sjimostit; (ta noe som forbilde) åvddågåvvån válldet |
| etterlyse | åtsådit |
| etterlysning | åtsådus ss s, åtsådibme m |
| ettermiddag | iehketbiejvve jv, iehkedisbiejvve jv |
| etternavn | maŋepnamma m; (slektsnavn) berajnamma m, máddonamma m |
| etterprp. | 1(senere) maŋŋel(a); ~ krigendoaroj maŋŋela; den som kommer ~ meg er sterkere enn meg guhti muv maŋŋela boahtá le mujsta gievrap; ~ at de hadde spist maŋŋel gå lidjin bårråm; maŋelt adv., pp.;; (til ~, om tidspunkt)pp. maŋŋelij, til ~ morgendagen ihttátja maŋŋelij; (litt ~) maŋŋelasj ttj pp., prp.,; milta pp.; (~, om tidspunkt) pp. maŋŋelin, maŋŋela; vi møtes ~ klokken fem æjvvalin vidá maŋŋela; to minutter ~ Sunná guokta minuhta Sunná maŋŋelin; etter at maŋŋel(a) gå; etter- maŋeldis-, lasse s; 2 (bak) duogen, maŋŋáj; vi stanser ~ to mil guovte mijla duogen ganugip; nest ~ kongen nubben gånågisá maŋŋáj; (~ noen el. noe som er i bevegelse el. setter seg i bevegelse) maŋŋáj pp., adv.;ta den på slep (etter båten) tjadnat vantsa maŋŋáj; de skyndte seg ~ ham suv maŋŋáj gáhtjadin; streb ikke ~ det som er høyt allit ritjá dan maŋŋáj mij le allagin;gå ~ hverandre maŋŋálakkoj vádtset; adv. bli, sakke ~ báhtset ts, bátsádallat l; (~, på avstand) oavŋela adv., pp.; ~ hvert maŋenagi; 3(i samme retning som); langs ~ elva jågå milta; gå ~ elvefaret vádtset jåhkårájgev; den for ~ stien manáj bálgesrájge; 4(i samsvar med); ~ reglene njuolgadusáj milta; gå ~ kart kárta milta vádtset; ~ hukommelsen mujto milta; han er oppkalt ~ bestefaren sån le nabdedum ádjás nammaj |
| etterpåadv. | maŋŋel(a), maŋŋáj; ~ skal vi spisemaŋŋela galggap bårråt; men ~ valla dan maŋŋáj |
| ettersittende | (som strammer) råtjo attr.;råtjek råtjeg- attr. råtjegis; (trang) basske sk attr. baskes el. baska |
| etterskudd | (komme på ~) bátsádallat l |
| etterslekt | (generasjonen etter) maŋeldisbuolvva lv |
| ettersom | dajna gå, danen gå; (fordi) gå |
| ettersommer | tjaktjagiesse s, maŋŋegiesse s |
| etterspørsel | gatjálvis ss s, (behov) dárbbo rb; det er alltid ~ etter lærer med samisk i fagkretsen agev le gatjálvis åhpadiddjijs gænna le sámegiella fáhkasuorgen; ~en har økt dárbbo le lassánam |
| ettersyn | dárkastus ss s |
| ettersøke | åhtsåt ts |
| ettersøking | åtsos åhtsus- |
| ettertanke | (tid til ~) assto ja ájgge ájádallat; ved nærmere ~ gå lagábut ájádallá |
| ettertid | maŋŋela, maŋep ájge; (nå) dálla; førsti ~ fant vi den esski maŋnela gávnajma dav; oppbevare for ~en vuorkudit maŋep ájgijda; i ~ tenker vi annerledes dálla ájádallap ietjáláhkáj |
| ettertrakte | hibmodit |
| etterutdanning | lasseåhpadus ss s |
| ett se en | |
| ettårig | jahkásasj ttj; (som er ett år gammel) jagák jagág- attr. jagák |
| ettåring | jagák jagág- |
| ettårsalder | jagák jagág-; være i ~en liehket jagágin |
| ettårs | jahkásasj ttj |
| etui | sloahpo b |
| europamesterskap | europagilpos -gilppus-; ~ i fotball europatjiektjamgilpos -gilppus- |
| europeer | europeak europeag- |
| europeisk | europealasj ttj |
| evakuere | sirdedit; ~ folket ulmutjijt sirdedit; området ble evakuert guovlos ulmutjijt sirdedin |
| evakuering | sirdedibme m |
| evaluere | árvustallat l |
| evaluering | árvustallam |
| evangelisk | evangelak |
| evangelium | evangelium |
| eventuell | jus soajttá, jus luluj soajttet; jus li makkirak; ~ forlengelse av prøvetiden jus soajttá guhkedibme gæhttjalimájges; ~e prøvetidsbestemmelser jus li makkirak gæhttjalimájggemærrádusá |
| eventuelt | (siste post på dagsordenen) ietján |
| eventyr | dålusj subtsas el. subtsas subttsas-; folke~ álmmuksubttsasa |
| eventyrfigur | (i samiske eventyr) stállo l |
| eventyrforteller | subtsastalle (l'l) |
| eventyrsamling | subtsastjoahkke |
| evighet | ihkev(en)ájgge jg, ihkeven ájgge, ihkálasjvuohta d, ihkálasj; (~s) ihkeva; i all ~ ihkát; fra ~ til ~ ihkeven ájges ihkeven ájggáj |
| evig | ihkeva, ihkálasj; til det ~e livihkeva iellemij; til ~ tid ihkevájggáj; ~ hvile vuojŋastibme m; adv. ihkát, ihkálattjat; for ~ ihkát, ihkálattjat; gjøre ~, forevige ihkájduhttet ht |
| evigvarende | (uforgjengelig)nåhkåmahtes -ahttá(s)- attr. nåhkåmahtes; (være ~) ihkát doajmmat |
| evinnelig | ihkát; det kan ikke være der ~ ij dat máhte danna ihkát årrot; (i det ~e) ihkát |
| evinnelig | ihkevájgge jg, ihkeven ájggáj; dette ~e regnet dát ihkevájge rássjo; i det ~e ihkeven ájggáj |
| evneløshet | máhtodisvuohta d; de har vist sin ~ sij li vuosedam ietjasij máhtodisvuodav |
| evneløs | máhtodibme m attr. máhtodis |
| evnerik | tjiehppe hp attr. tjiehpes, oajválasj ttj, oajvvá attr. oajvvás |
| evne s. | 1(egenskap til å greie noe) máhtukvuohta d; han har verken ~ eller vilje til å gjøre det sujna ij la máhtukvuohta jalik miella dav dahkat; leve over ~ viessot badjelmærrásattjat el. badjel miere; betale etter ~ mákset majt ájmmut; 2(~ til tenking, forståelse) dájddo jd; ~ til kritisk tenkning dájddo lájttális ájádallamijda; (uten ~ til tenking, forståelse) dájdodibme m attr. dájdodis; 3(begavelse) vattás vaddás-, oajvvás ulmusj, tjiehppe hp; denne eleven har ~er dán oahppen li vaddása el. dát la oajvvás oahppe |
| evne v. | ájmmudit, máhttet ht; stáddit (+inf);jeg ~r ikke mer mån iv das ájmmuda; ~ å lese (pga. alderdomsvakhet o.l.) stáddit låhkåt |
| evneveik | tjuorbbe rb attr. tjuorbes; tjuorbák tjuorbág- attr. tjuorbák |