Norsk-lulesamisk Ordbok   av   Anders Kintel . . . . . . .  Copyright © 2012 Sámediggi Sametinget

Dersom du har merknader eller forslag på ord som kan suppleres, kan du sende en e-post til denne adressen: lulesamisk.ordbok@samediggi.no

Tips om hvordan søke på ord Først velger du bokstaven du vil søke under og trykk "Ctrl" og "F", og en søkeboks vil komme til syne.

Eksempel Hvis du ønsker å søke hva ordet "ihtet" betyr på norsk: Velg bokstaven "I" og klikk Ctrl og F > skriv deretter søkeordet "ihtet" i boksen, og du får en norsk oversettelse. Du slipper nå å skrolle deg nedover skjermen.

NB: Dette er en foreløpig versjon med inkonsistent formatering. En korrekt formatert versjon kommer senere.


Norsk Lulesamisk
ha (konstrueres med iness. formen av pron. mån og generelt iness. av et nomen); jeg har en kniv mujna l nijbbe; hun har tre barn sujna li gålmmå máná; kjært barn har mange navn gieres mánán li moadda namá; (dvs. bruke) adnet n; jeg har (bruker) kniven mån anáv nijbev; ha el. ta med seg buktet vt +ill.; (leve, føle seg) viedjet j*
habil 1(dyktig) tjiehppe hp attr. tjiehpes; en ~ idrettsmann tjiehpes valástalle; 2(som oppfyller de formelle krav) dågålasj ttj; en ~ søker dågålasj åhttse
hagesanger råhtovitsur (SYLVIA BORIN)
hage sjattadahka g, hágán, gárdde rd
hageslange tjáhttjimsláŋŋa (ŋ'ŋ) ŋŋ
hagevekst ruddarásse s
haglbyge tjuormas tjuormmas-; (komme med en ~) tjuormastit
hagle (børse) hágal
hagle tjuormastit
hagl tjuormas tjuormmas-
hai hádja j (av ordenen Selachii)
hake gájbbe jb
hakke (i alminnelighet)tsållat l (3.p.sg. tsoallá); ~ tenner banij tsållåt; (~ i biter)tsáhpat b, tsábastit; (~ i mindre biter el. stykker)smájvváj tsáhpat,smájvvit; (~ og stotre når en leser) stávkkot vk
HAKKESPETT tjájnne jn (PICOIDES TRIDACTYLUS)
hakk gurra r, nuohkke hk, tsiehkke hk, tsiehkes tsæhkká-; (lage et ~) gurrit (r'r)
hale (~ inn noe, not, tau etc., ~ i land) njuohpat b, duorrat r; (dra el. ~ i land ei not) njuobadit; (~ opp, i, inn)giesset s*; (~ ut, bremse) gåtsadit; (~ ut tiden) ádjánahttet ht; (~ ut tiden med atspredelse) ájidallat l; (~ ut tiden, være sein) nuolástallat l
halebein bahtadákte vt
hale siejbbe jb; revens buskete ~ riehpiha barek siejbbe; (Kort ~ el. spæl på rein, elg, geit etc.) spietjav spiehtjam-; (~ hos hest, ku) sjávnnje vnj; (sette ~n mellom bena, om en skamfull hund) goavnnjit; (vifte med ~n) vuohttot ht, (nå og da) vuohtudit
halespord biehtsek biehtseg-
hall hálla (l'l) ll; (entré) boadáldahka g
hallusinasjon tjalmmegæjddo jd, hildar hilldar-
halm hálmma lm
hals 1 tjiebet tjiebed-; tjiehpe b; strekke ~en tjiebedav vanádit; hunkastet seg rundt ~en på ham viegaj suv tjæhpáj; ~ over hode badjel åjvij; 2 (innvendig) tjåttå tjåddåg-; vondt i ~en tjåddågijs; 3(del av klesplagg) tjiebet tjiebed-; ~en er trang tjiebet le basske
halsband tjiebetbádde tt
halshogge tjiebedav jallat
halskjede tjiebethærvva rv*
halskjøtt (på dyr) njára njárrag-
halssmykke tjiebethærvva rv*
halsstarrig tsarnik tsarnig- attr. tsarnigis, stardik stardig- attr. stardigis; (være ~)tsarnnudit; (bli ~) tsarnnat rn; adv. tsarnnot
halstørkle tjiebetlijnne jn
halsvirvel (den øverste ~en) bieddaris ss s
halte (kraftig) skiermmot rm; (~ litt) noalltot lt; (~ litt på en fot) nuojbbat jb, nuojbbot jb; (~ til den ene siden) nuolbbot lb; (~ kraftig på ene foten, hoppe på en fot) tjihkkot hk; (~ på ene foten) tjiŋŋgot ŋg
halt skiermmá attr. skiermmás; (en ~ person) skiermmá rm; (låghalt) nuojbba jb attr. nuojbas; ~e og blinde skiermá ja tjalmedime
halvannen bielnup; ~ uke bielnupvahkko hk; i halvannet år bielnupjagev; ~ åring bielnupjagák -jagág-
halvbror vielljabielle l
halvdel lahkke hk, bielle l, bielleoasse s; ~en av formuen lahkev åbmudagás
halvdød asmel belak, asmel bælláj; (skadeskyte, skyte ~) asmel bælláj vuohtjet; hæggabielle l,(i ~ tilstand) hæggabielen
halvfabrikat biellegárves dagádahka, pl. biellegárves dagádagá
halvfrossen (om væske) suosas suossas- attr. suossa
halvfull (halvveis full, midtpunkt i en beholder) gasskarádje j; flaska er ~ ennå båhtål la ájn gasskarájen; fyll den ~ dievde el. liebne gasskarádjáj; (noe beruset) gárrimin
halvgal (~ fyr) bieriksiehke g
halvgjort biellebáldon
halvgud jubmelbielle l
halvhjertet muhtem mærráj, biellemudduj; en ~ oppslutning muhtem mærráj oassálasstem
halv lahkke hk, bielle l; en ~ flaske lahkke båhtål; halv- biel-, bielle-, -bielle; ~år jahkebielle, ~årig biellejahkásasj, ~vokal biellevokálla; en og en ~; et og et ~t bielnup (forkortet form av biellenubbe); en og en ~ krone bielnupkråvnnå vn; to og en ~åring el. to og en ~årsgammel bielgoalmátjagák; ~t om ~t guoktáj, biellebáldon, biellebállduj, beludahkaj adv.
halvmørke gærmmat gærmmad- attr. giermmis
halvpart lahkke hk, bielleoasse s; ta ~en válde lahkev; vi (to) fikk hver sin ~ oattjojma goabbák lahkev
halvsove (døse) sujbbot jb
halvspråklig biellebáldukgielak -gielag-
halvstudert (en ~ røver) biellekuffi (f'f) ff
halvsøster oabbábielle l
halvtid bielleájgge jg, ájggebielle l
halvtime tijmmabielle l
halvtørr (om fisk etc.) boahkke attr.; (bli ~) boahkkot hkintr.
halvveisadv. (halvt om halvt) biellebállduj, biellebáldon; (til midten) gasskarádjáj, gasskaj; (ved midten) gasskarájen, gaskan
halvvokal biellevokálla l
halvvoksen gasskasjattuk -sjattug- attr. -sjattuk
halvårig biellejahkásasj ttj; en ~ utdanning biellejahkásasj åhpadus
halvår jahkebielle l
halvårsplan jahkebielpládna n
halvårsregnskap jahkebielruhtalåhko g
hamarøyværing hábmervierik -vierig-
ham hábme m; skifte ~ hámev målssot;(skikkelse, trolldomsham) skåvve v; den kom i ulve~ bådij stálpe skåvijn
hamle báktjat vtj; (~ så smått) bávtjadit
hammer miehtjer
hamp 1 ruojves ruojvvá-; 2 i uttr. bort i ~en tjævto boasstot el. mæhttsáj
hampron. se han
hamre mietjerdit; (spikre) duorrot r; (fl.ggr.) duorudit; (banke) tjålkådit el. tsålkådit, tjoalkodit el. tsoalkodit
hamring tjålkes tjoalkkas- el. tsålkes tsoalkkas-
handarbeid (med basis hovedsaklig i samisk kulturtradisjon) duodje j; (dårlig utført ~) suodar
handbagasje giehtagálvvo lv
handball giehtabállo (l'l) ll
handbok giehtagirjje rj
handbredde giehtaloahpo b
handbrekk giehtagåtsan
handbrems giehtagåtsan
handduk sigárdahka g, sagárdahka g
handel oases oassás-; oasástallam; (det å handle) oasestibme m; har du vært å handlet? le gus oasestime læhkám?; (drive ~) oasástallat l
handelsavtale oasestimsjiehtadus ss s, oaseslihtudibme m
handelsbank oasesbáŋŋka ŋk
handelsmann oasestiddje, boargál; handelsmenn med sine handelsvarer oasestiddje oasesgálvojnisá
handelsnæring oasestimæládus ss s
handelsselskap oasestimvidnudahka g
handelssenter oasesguovdásj -guovdátj-
handelsstand oasestiddje
handelsvare oasesgálvvo lv; pl. oases oassás-
handelsvei oasesgæjnno jn
handflate giehtavuodo, tjårmmåvuodo, giehtaloabmo m
handfull 1(en neve full av noe) tjårmådievva v; en ~ bringebær tjårmådievva gahpermuorjijs; 2(noen få) gallegasj ttj; en ~ tilskuere gallegasj gæhttje
hand giehta d; (den ene ~en, menneske med en ~) giehtabielle l; (den ene ~en) biellegiehta d, jeg løftet den med en ~ biellegiedajn låggŋijiv; (~ i ~) giehtalakkoj; en som tar ~ om noe ábjjár; ta ~ om noe ábjjat bj; ta ~ om noen; akk., vise omsorghuksat vs; (pleie) sujttit
handgranat giehtagranáhtta ht
handheve dåmadit
handhevelse dåmadibme m
handikap fábmálisvuohta d
handikappet fábmális; fysisk ~ sáhtus sáhttus- attr. sáhtus; de ~e sáhttusa
handjern giehtaruovdde vd
handkle sigárdahka g, sagárdahka g
handkrem giehtavuojdas -vuojddas-
handlag (som har godt ~) giehtatjiehppe hp attr. -tjiehpes; (som har dårlig ~) giedadibme m attr. giedadis
handlanger giehtaviehkke hk, (visergutt) gåhtjustahka g
handledd giehtamadda tt, giehtaladás -lahtas-
handledisk oasesbievdde vd
handlefrihet dåmadimfriddjavuohta d
handlekraftig doajmmel attr. doajmmelis
handlekurv gálvvoboartte rt
handleliste oasestimtjálálvis ss s
handlemåte dåmadimvuohke g
handle oasestit; ~ (inn) til jul oasestit javlajda; gå ut og ~ litt mannat oasestittjat; (~ over tid, drive handel) oasástallat l; (~ med noe på en viss måte) dåmadit, dåmajdit; (arbeide) barggat rg
handlernomen doajmmenomen
handler oasestiddje; bok~ girjjeoasestiddje
handlevogn gálvvovoaŋnna ŋn*
handling 1(tiltak, gjerning) doajmma jm*,dahko g; visei ord og ~ vuosedit bágoj ja dagoj baktu; en ulovlig ~ loabedis dahko; (håndtering) dåmadibme m; 2(det som skjer) dáhpádus ss s; ~en i boka dáhpádus girjen
handlingsforeløp dáhpádusá åvddånibme
handlingsgang (i en episk tekst) dáhpádusá åvddånibme
handlingsnomen doajmmanomen
handlingsplan doajmmapládna n; ~ for samiske språk sámegielaj doajmmapládna
handlingsprogram doajmmaprográmma (m'm) mm
handlingsutvikling (i en episk tekst) dáhpádusá åvddånibme
hands (i fotball) giedastibme m
handse (i fotball) giedastit
hand se også hånd
handskreven giedajn tjáledum; et handskrevet brev giedajn tjáledum girjje
handskrevet giedajn tjáledum; et handskrevet brev giedajn tjáledum girjje
handskrift (vår måte å skrive på) giehtatjála -tjállag-; slik er min ~ náv mån tjáláv; (handskrevet bok, samling, ark fra eldre tid) giehtatjálos -tjállus-
handtak (på veske og ting)gavlla vl, (~ el. lignende for å bære noe med)guottáldahka g; (~ i ei saks) skárjjásjalmme lm; (~ til åpne med) rabástahka g
handtere giehtadallat l; (gripe saken an) dåmadit
handtering dåmadibme m, giehtadallam
handtrykk (hilse med ~) giedas buorástahttet
handvending (i en ~) aktik aktig-
handverk (med basis i samisk kulturtradisjon) duodje j
handverker (med basis i samisk kulturtradisjon) duodjár
handveske giehtavæssko sk
hane åresvuonntsá nts, vuontsáåres -årrås, hádna n
hanfisk guopsak guopsag-
hanggliding girdatjibme m
hank (~ med fisk) giebmaris ss s, (tre på en ~) giemardit; (~ med nøkler) tjåvdagimmpo mp; (~ på kopp)gavlla vl; (~ på gryte, bøtte etc.) vuosse (s's) ss
hankjønn åressjiervve rv
hanlaks guopsak guopsag-
hann (av dyr, fugl) åres årrås-; (av rovdyr, hund, katt) rájves rájvvá-
hannbjørn ænák ænág-
hanndyr årek åreg-
hannrein (i ett el. toårsalderen) årek åreg-; (~ i treårsalderen) vuoberis ss s; (~ i fireårsalderen) gåddudis ss s; (~ i femårsalderen) goasedus ss s, (~ i seksårsalderen) máhkanis ss s; (~ som er sju år el. eldre) nammaláhppe; se også reinokse
hanske hánsska nsk, (sydd ~ av beredt skinn)rahpuk el. rabo(k) rahpug-, (~, tidligere vanlig av bellinger) gistá gisstá-; (fingerdelen i en ~) váppse ps
hans se han
han sån (betont sådnå); gen. suv; akk. suv el. suvva; ill.sunji; iness. sujna; elat. sujsta; kom. sujna; ~ reiste i dag uddni sån manáj; ~s nye bil suv ådå bijlla; jeg traff ham i byen iejvvijiv suv stádan; denne er til ham dát la sunji; det beste for ham buoremus sunji; ~ hadde ikke penger sujna ællim biedniga;det er ikke bedre å venta av ham bárep dal sujsta; bestefaren hans døde sujsta áddjá jámij; hvor for de med ham? gåsi mannin sujna?; (med poss.suff.)~s far áhttjes
harddisk garraskierro (r'r) rr
hard garras garras- (r'r) attr. garra (r'r); tjavgga attr.; (~, fast, om materiale, om mark) tjavdes tjavddás- attr. tjavdes; (anstrengende, strevsomt) tjuottjes tjuodtjá(s) attr. tjuottjes; (~ og stiv, om tre)gálvva-; (som ikke kan bøyes, bl.a. om tremateriale) gálvas gálvvas-; attr. gálvva; (tørr og ~ mark, ~ om skarefri snø, vintervei) tjarggat tjarggad- attr. tjargga el. tjarggis; (~ og ufruktbar, om jord el. gruset plass der ingenting vokser)tjárrat tjárrad- attr. tjárra; (~ og tørr terreng til fjells) tjuorbbat tjuorbbad- attr. tjuorbbis; (tørr og ~ mark, jord)attr. jakker; (~ og kompakt) tjalsas tjalssas- attr. tjalsas; (noe som er ~t, om emne i allminnelighet) tjalssa ls, (~ og seig) tjalos tjallus-; (~ og seig) tjalok tjalog- attr. tjalogis; (~ og slett vei, gårdsplass; ~trampet underlag) sjålkke lk, (~ og slett om vei, gårdsplass, underlag (om vinteren); ~ og slett, om trampet snø (på gårdsplass, vei etc.) sjålkås sjålkkås- attr. sjålkkå,veien er ~ og slett rahte l sjålkås; ~t skispor sjålkkå láhtto; (~, om torden, tale)rámes rábmás- attr. rámes,en ~ talerámes hålla; (~ere) garrasabbo (r'r) pp attr. garrasap (r'r), tjavgáp tjagábu- attr. tjavgáp; adv. garrasappot, tjavgábut; (~est) garrasamos garrasabmus- (r'r) attr. garrasamos; adv. (~t, om vind etc.) garrasit (r'r); tjavgga;tsarnnot; tjargga; (~t, om torden, tale) rábmásit;(~ skadet etc.) bahát adv.; (bli ~) garrat (r'r) rr; (bli ~ og seig) tjallot l; (om mark, snø etc.) tjargijdit; (bli ~, fast, om materiale, om mark) tjavddot vd; (bli ~ og slett, om vei, gårdsplass etc.) sjålkijdit, (bli litt ~ere og slettere, om gårdsplass på vinteren) sjålkedit; (ved sammenpressing) tjasstasit; (gjøre ~) tjallodit; (gjøre snøen ~, pakke snøen sammen) tjalssit
HARDHAUS (OGSÅ OM DYR) ruovdagis s ss
hardhet garrasvuohta d; hjertets ~ vájmo garrasvuohta
hardhudet (bli ~) tjallot l; man blir ~ ulmutjin miella tjallu
hardmetall garrametálla (l'l) ll
hardnakket tsarnik tsarnig- attr. tsarnigis; bli ~ tsarnnat rn; være ~ tsarnnudit; stå steilt og ~ på noetjiddit
hardne garrat (r'r) rr, (~ bl.a. om sinnelag) tjallot l, (få til ~) tjallodit; (~ og tørke om tre) gálvvat lv; (~ om brøst, jur) jarrot r; (~, bli treen, om planter)) dáktat vt
harehund njoammelbena -bednag-
hare njoammel (Lepus timidus)
hareskår gurranjálmme lm, guráknjálmme lm
harke harkadit, ráhkot g; hoste og ~ gåssåt ja harkadit
harme moarre r; (føle ~) moarev dåbddå
harmløs májnedibme m attr. májnedis
harm moaren; være ~ liehket moaren; bli ~ moarádit, moaráduvvat v; (få til å bli ~) moarádahttet ht, moaráduhttet ht
harmoni semasvuohta d, semalasjvuohta d
harmonisk vuogas vuohkas- attr. vuogas
harpe hárppa rp
harpespiller hárppatjuojadiddje
harpespill hárppatjuojadibme m
harpun skåhtål
harr hárre (r'r) (Thymallus thymallus)
harsk goastes goasstás- attr. goasste; (~, i sms.) goasste-; (bli ~, om fett, kjøtt) goasstot st; (om fett) hávrrot vr; (smake ~t) gåstijdit
harskne goasstot st; (la noe ~) goasstodit
harve hárvvit
harv hárvva rv
hase (knehase, bakre knesene) fieŋŋge ŋg; (~ på dyr) tjievttje vtj
hasj hássja (s'sj) ssj
haspe ruohkke hk
haste (for å nå noe el. å bli ferdig etc.)gáhtjadit
hasteoppdrag gáhtjosdahkamus ss s, gáhtjosássje (s'sj) ssj
hastesak gáhtjosássje (s'sj) ssj
hast gáhttjo htj, råhtto ht; det har ingen ~ ij la makkirak gáhttjo; vi har ingen ~, vi har det ikke travelt ij la miján råhtto; (i ~) adv. gáhtjos, råhtos, råhtot; hun reiste i all ~ gáhtjos manáj; (styr el. ~ for å forberede seg for noe) russa s
hastig 1(rask, snar) gáhtjos, råhtot, ruvva, ruvvaláhkáj adv.; ~ bortgang gáhtjos vuolggem;2 (brå, hissig) hæhkkaráduk hæhkkarádug- attr. hæhkkarádugis, buortto rt attr. buortos
hastighet valludahka g, fártta rt
hastverk gáhttjo htj
HATEFULL vassjá (s'sj) attr. vassjás (s'sj); adv. vassját (s'sj)
hater vasjodiddje
hate vasjodit
hatsk vassjá (s'sj) attr. vassjás (s'sj); adv. vassját (s'sj); (bli ~) vassjot sj; (bli ~ mot hverandre) vasjodit
hatt háhtta ht; (pull på ~) váppse ps
hat vassje sj
haug dievvá v, (~ i skog el. fjell, hvor en får utsikt over landskapet)vártto rt; (en stablet ~) hårre r; (en liggende ~)guvnno vn, glo~ hillaguvnno; (stable el. legge i en ~) hårrit (r'r); (i en ~)hårråt (r'r) adv.; (sammenfiltret ~ el. klump av noe) doahkke hk, garnene hadde floket seg i en ~ vierme lidjin snårrum avta doahkkáj
haugfolk ganij gadnih-
haugtusse ganijboadnjásj -boadnjátj-
hauke (~ en gang el. plutselig)huvkedit; det ~t oppe i lia huvkedij buoldan; (gjentatte ggr., fl.ggr.)huvkadit, (fl.ggr.) huvkket vk; så stod den der å ~tde lij danna huvkadime; en el. noe som ~r huvkadiddje, huvkke; (rope, skrike) gádjat j
hauk hábak hábag- (av slekten Accipter)
hauking huvkas huvkkas-
haukugle idjaskunjok -skunjog- (surnia ulula); hoe om ~ huvkket vk
havarere (i overført betydning) guoggánit; attr. guokkek
havblikk gahpaloadtje ttj
havbruk merraæládus ss s
havbruksnæring merraæládus ss s
havdjup tjiegŋalis ss s, mera tjiegŋalis ss s
havdyp tjiegŋalis ss s, mera tjiegŋalis ss s
havelle haŋŋá el. haŋŋek haŋŋeg- (clangula hyemalis)
havfiske merraguollim (l'l)
havforskning merradutkam; ~sinstitutt merradutkaminstituhtta ht
havis merrajiegŋa ŋ
havklima merradálkádahka g
hav merra r; Røde~et Ruoppsismerra, Stille~et Loattjesmerra; (~stykke, ~strekning, åpent ~)áhpe b; (~et i en fjord) nuorre r; dra på ~et for å fiske vuolgget nuorráj guollitjit
havne (gjennom omstendigheter ~ dit man ikke hadde tenkt seg) virddut intr.
havn hámnna mn, oagge kk
havnivå meraj el. ábij tjáhtjegiera
havområde merraguovllo vl
havoverflate merratjáhtjegiera -gierrag-, meraj el. ábij tjáhtjegiera
havregryn hávvarrievnna vn
havregrøt hávvarráktsa vts
havre hávvar (Avena sativa)
havresuppe hávvarjupptsa pts
havstrand merragádde tt; ved Norges havstrender Vuona merragáttijn
havstrekning áhpe b
havsule merrasuvllá vl (Sula bassana)
havsvale áhpefálffo lf (hydrobates pelagicus)
havvann merratjáhtje tj
havørn merragoasskem, hávsagusj ttj (haliaeetus albicilla)
healer låhkke
hebraisk (opphav) hebreak hebreag-; en ~ kvinne hebreak nissun; (språk) hebreagiella l
hebreer hebreak hebreag-; brevet til ~ne girjje hebreagijda
hedendom hiednikvuohta d
hedenskap hiednikvuohta d; (gudløshet) jubmelahtesvuohta d
hedensk hiednik; på ~ vis hiednigij láhkáj; av ~ ætt hiednigij máttos
heder guddne dn; få ~ og ros oadtjot gudnev ja rámpov; (~ og verdighet) árvvogisvuohta d; komme til ~ og verdighet igjen boahtet vat árvvogisvuohtaj, oadtjot vat árvvogisvuodav
hederlig gudnálasj ttj; rievtes attr.; (pålitelig) váhke g attr. váges
hederlighet vágesvuohta d
hedersbevisning guddnedibme m
hedersplass gudnesadje j
hedersskrift guddnegirjje rj
hedning hiednik hiednig-; (sorgløs person) surodibme m
hedre guddnedit; ~ din far og din mor áhtját ja ædnát guddnedit
heft árenis el. árinis
hefte (hindring) árenis el. árinis
hefte girjásj girjátj-
hefte v. árret r, hárret r, jeg skal ikke ikke ~ deg lenger iv galga das duv árret; (bli ~t)árrut (r'r), hárrut (r'r), árrusit, HÁRRUSIT; (feste) dabrrit; (klebe) dabrijdit; malingen ~r godt mála buoragit dabrijt
hegg ávttja vtj (Prunus padus)
heggbær ávttjamuorjje rj
hegne oaggit
hei (tørr gressbevokst og treløs slette på fjellet) vallda ld; (svakt skrånende slette på fjellet med lav, dvergbjørk og bekkraviner) tjællo l
heilo hudi (pluvialis apricaria)
heil se hel
heimbygd sijddabájkke jk
heimearbeid sijddabarggo rg
heimebunden (bli altfor ~) goadájduvvat v
heimefiske (drive ~) vuonaj sinna el. sijddanuoren guollit
heimekjær sijdagis ss s
heimespråk sijddagiella l
heimeværende sijddaårro (r'r)
heimforsamling sijddatjoaggulvis ss s
heimføding gådur
heimkunnskap sijddadoajmma jm*, sijddadoajmmaoahppa hp*
heimlengsel sijddavájnno jn
heimplass sijddabájkke jk
heim sijdda jd, viesso s; er det noen ~me? le gus aktak sijdan?; løpe fra hus og ~ viesos guodet; åpne ~met for ungdommen rahpat viesos nuorajda; den som styrer ~n mens husfolket er borte sijddaårro (r'r)
heimstyrer årojdiddje, sijddaårro (r'r)
heimvei (på ~en) sijddaj manádijn, sijddaj váttsedijn
hein dábttjá btj
heipiplerke urjjá rj (ANTHUS PRATENSIS)
heise (hale opp) giesset s*, låpptit
heisekran låggŋår
heis låptun, hæjssa js*
hekk biestabuodo, biestagærdda rd*; ~n skjermer mot støyen biestabuodo suoddji juhtsás
hekke lállet l
hekkeplass lállembájkke jk
hekte 1(~ sammen noe; slede, vogn etc.) gevlastit; (krøke med krok el. løkker) ruohkkot hk, ruohkodit; noe som er ~t etter hverandre gevlas gævllas-; 2(ta fast) giddit; (bli ~t) giddanit
hektogram hektográmma (m'm) mm
hektoliter hektolihtar -lihttar-
helbrede buoredit, (~ ved lesing) lågådit; han ~r de syke sån skihppijt buoret; (bli ~t) buorránit, varrásin sjaddat
helbredelse buoredibme m, lågådibme m
heldigvis vuorbbe; ~ var jeg hjemme vuorbbe gå lidjiv sijdan; det gikk ~ bra vuorbbe gå nav buoragit manáj
heldig vuorbálasj ttj; adv. vuorbálattjat; (mest ~) vuorbálamos vuorbálabmus- attr. vuorbálamos; (gunstig) buorre, vuogas vuohkas-; jeg tror ikke det er ~ å gjøre det på den måten ij le buorre dan láhkáj dahkat/barggat
helfabrikat gárves dagádahka, pl. gárves dagádagá
helg ájllek ájlleg-, basse s; (holde ~) basodit; tidsrom mellom to ~er basijgasska sk
helgen ájlis ájllis-
helgenbilde ájllisijgåvvå v
helgendag ájllisijbiejvve jv
helgendyrkelse ájllisijdievnastibme m, ájllisijdievnastus ss s
helgetillegg ájllekruhta d
helhetlig ålles ållås- (l'l) attr. ålles; dievalasj ttj; åbbålasj ttj; ~ syn ålles vuojnno; (mere ~) ållåsabbo pp attr. ållåsap; adv. ållåsit, åbbålattjat
helhet ållesvuohta d; (i sin ~) ållåsit (l'l); ålles; stipendet utbetales i sin ~ når ... ålles stipændda mávseduvvá gå ...
hell (lykke) vuorbbe rb; må ~ og lykke følge (deg, dere) tjuovvus vuorbbe; ~ i uhell vuorbbe vuorbedisvuodan; ha ~et med seg vuorbástuvvat v; arbeideuten ~ barggat váni vuorbástuvák el. vuorbástuvák barggat
hell (på ~, skråne)hállot (l'l); (være på ~, går mot slutten) guossnat sn, guossmot sm, gåvnnåt vn, nåhkåt g; dagen er på ~ biejvve le guosmen; sommeren er på ~ giesse le nåhkåmin
helle (stein~) hællo (l'l) ll, gierggehællo (l'l) ll
helle 1(skråne) hállahit (l'l); veggen ~r utover vægga hállaj ålgus; terrenget ~r mot sjøen luojtos le nuorráj el. luojtodievva el. -buollda nuorráj; 2(gå mot slutten) nåhkåt g; det lir mot kveld og dagen ~r iehkeduvvá juo ja biejvve le nåhkåmin; 3(~ mot noe, stille i lutende stilling) hállit (l'l) tr.; (~ over til siden) hállánit (l'l); (~ på med hodet) guvnnjahit; 4(~ i el. ut) gurggalit tr., hun helte ut kaffen káfav gurggalij; (~ fl.ggr., ~ igjennom) gurgodit tr.; (~ el. fylle i, en beholder el. med trakt) liebnnet bn, tsavnnat vntr.; ~ bensin på tanken bensijnav táŋŋkaj liebnnet; (skjenke) snjoarrit (r'r); (~ i seg, drikke mye, om f.eks. kaffe) rinntsit; (~ støpemasse i form) liejkkit, (fl.ggr.) læjkkot jk
heller (berg~) slahpa b; (utstående ~ ) gajbba jb
heller adv. ienni, farra, bus; jeg vil ~ spasere enn å kjøre ienni mån sidáv vádtset gå vuodjet; (~ enn å) ienni gå; frykt ~ ham som ... ballit bus sujsta guhti ...; (~ i nektende utsagn) ga;ikke jeg ~ iv ga mån; ~ ikke hun orket ittjij ga sån visjá
helleristning báktesárggom, báktegåvvå v; ~sfelt baktesárggomdajvva jv, báktegåvvådajvva jv
hellig ájlis ájllis- attr. ájlis; basse attr.; ~ liv ájlisvuohta d, ájlis iellem; gjøre ~ ájlistuhttet ht; ~ sjø, fjell el. berg (nå bare i navn på plasser i naturen der offerplasser finnes) sájvva jv; holde ~ basodit
helligdag ájllek ájlleg-, basse s, bassebiejvve jv
hellige ájlistuhttet ht; (bli ~t, ~s) ájlistuvvat v; la navnet ditt ~s ájlistuvvus duv namma
helliggjøre ájlistuhttet ht; (bli helliggjort) ájlistuvvat v
helliggjørelse ájlistuhttem
hellighet ájlisvuohta d
helling vierdav vierddam-
helseattest varresvuodaduodastus ss s
helselære varresvuodaoahppa hp*
helsesektor varresvuodasuorgge rg, helse- og sosialsektor varresvuoda- ja sosiálasuorgge
helsesenter varresvuodaguovdásj -guovdátj-
helsetilstand varresvuodadille l
helsetilsyn varresvuodabærrájgæhttjo htj
helsetjeneste varresvuodadievnastus ss s
helsetning ållesgárgadis ss s
helseundersøkelse varresvuodaguoradallam
helse varresvuohta d, hælsso ls; en som har dårlig ~ skibek skibeg-
helsevern varresvuodasuodjalibme m
helsevesen varresvuodadåjmadahka g
helst hvordan som ~vájk gåktu, akta gåktu (gåk); når som ~ vájk el. akta goassa; hvor lenge som ~ vájku man mælggadav; (bøyd i tall, person, kasus)hva som ~ vájk majt, akta mav, irda mij el. majt; hvem som ~ vájk guhti, akta guhti (gut), til hvem som ~ vájk gesi, osv.; (hvem som ~ el. enhver) juohkkahasj ttj; muojon (svakt betont forsterkende nekt.),jegville ~ ikke dra ittjiv muojon vuolge; noe el. noen som ~makkárak el. makkirak; har du noen som ~ grunn til å klage le gus dujna makkirak sivva luodjot?; migek; (best) buoremusát; ring ~ i tiden 15.00-17.00 buoremusát riŋŋgu ájgen 15.00-17.00
heltedyrkelse (drive ~) mihtogijt guddnedit
heltedød mihtogisát jábmet, mihtogisjábmem
heltedåd mihtogisdahko g
heltemodig mihtogis; adv. mihtogisát; ~ død mihtogisát jábmet
heltidsansatt ållesájgevirgálasj ttj
heltidsstilling ållesájgevirgge
heltid ållesájgge jg; på ~ ållesájggáj; (~s) ållesájge, ållesájggásasj
helt mihtok mihtog-
helvete helvid helvid-
hel ålles ållås- (l'l) attr. ålles; ~e verden ålles væráldav; vi arbeidet en ~ dagbargajma ålles biejvev; (~, uten inngrep) gætjok gætjog-; (for tidsuttrykk) gætjo; ~e sommeren gætjo giesev; vi arbeidet ~e dagen gætjo biejvev bargajma; i ~e desember javllamánov miehtáj; (også i tidsuttrykk) jårbbåattr.;jårbbåt jårbbåd- attr. jårbbå el. jårbbis; (~, ikke slitt el. i stykker, om klær, båt, utstyr etc.) åbdes åbddås-; jårbån adv.; spise noe så ~ som den er jårbån bårråt; (~e, alt) gájkka jk; (det ~e) gájkka, gájkdivna; (med nekt.) i det hele tattåvvå, åbbå adv., attr. adj.; i ~e Judea åbbå Judean; (i det ~e tatt, med negasjonsverb) åvvånis, åbbånis; åbbånagá el. åbbånagi; åvvånagi el. åvvånagá; den var ikke spiselig i det ~e tatt ij lim åvvånis bårådahtte; ikke i det ~e tatt, ingenlunde luoddnok;jårbås jårbbås-; (også i tidsuttrykk) jårbbåattr.;miehtáj adv., pp.; over ~e verdenværáldav miehtáj; ~t fra begynnelsen ållu álgos; ~t og fullt ållåsit (l'l); ájbas adv.;rat (ved nektelse); denne/dette her er ikke ~t bra dát ij la rat buorre; tjævto attr.; det gikk ~ galt avsted manáj ållu tjævto mæhttsáj; (~ til el. fra) gitta adv.; ~tfram til februar gitta guovvamáno rádjáj
hemme (hindre) hieredit, tsaggat kk tr.; (bremse) gåhtsat ts; (~s) hiereduvvat v, tsaggasit
hemmelighetsfull (person) suolek suoleg- attr. suolegis
hemmelighetsmaker suolek suoleg- attr. suolegis
hemmelighet suollevis ss s, suollevuohta d, tjiegosvuohta d; (i ~) suolev, suollet, tjiehkusit adv., lytte i ~ suollet el. suolev gulldalit; arbeide i ~ suolev barggat; gjøre noe i all ~ suollet barggat; møtes i ~ suollet æjvvalit; røpe en ~ tjiegosvuodav bigodit
hemmeligholde tjiegadit
hemmelig suolev; tjiegos tjiehkus- attr. tjiegos; ~ votering tjiegos jienastibme; (noe som er ~) tjiegosvuohta d; adv. tjiehkusit, suollet; holde ~ tjiegadit
hemning tsaggasibme m
hempe garttsa rts; (~ i kanten på en pulk, vugge av samisk modell) gárun
hemsko gåtsadis ss s, være til ~ gåtsadit
hende dáhpáduvvat v, sjaddat tt, gevvat v; (la noe skje el. ~) dáhpáduhttet ht; (~ tilfeldig, uventet) soajttet jt, det traff seg slik at han kom såjtij boahtet;kan ~ du møter folk der soajttá iejvvi ulmutjijt dåppe; (kan ~ el. kanskje, i uttrykk for formodning el. antakelse)viedjet j*, vájk;kan ~ at han kommer til å dra vædjá vuolgget; kan ~ for siste gang vájk maŋemus bále
hendelse dáhpádus ss s, vásádus ss s
hendig giedalasj ttj; (praktisk) álkke attr. álkkes, vuogas vuohkas- attr. vuogas
hending dáhpádus ss s, vásádus ss s
henfalle (bli ~n til) tsieggat kk; bli ~n til drukkenskap juhkalisvuohtaj tsieggat
hengebjørk guvnjosoahke g (Betula verrucosa)
hengebryst læmssotjidtje ttj
henge gahtsahit intr.; givnnjat vnj tr.; (~ opp) gatsostit tr., ~ opp kofta i skapetgatsosta gáptev skáhppaj; (~ opp, fl.ggr. el. fl.ting)gahtsot ts; (~ seg fast på, ~ seg opp) gatsedit; (~ fast ved noe el. noen) givnnjahit intr.;(~ seg fast i noe(n) givnjedit, gatsedit +ill.; (~ seg fast i, f.eks. hund, rovdyr som griper sitt bytte) sårjjot rj; (~s opp) gatsostuvvat v; (bli hengt) gahtsusit, hengt oppgahtsusin; sekken ~r i sjåenvuossa l gahtsusin skieján;(~ så at noe el. noen blir strypt) hartsastit; (~ seg fast i noen) njoammot m; (~ seg fast på noen)roabmot m; (la ~) gahtsahahttet ht; (~ med hodet) guvnnjahit, guvnnjot vnj; (~ og dingle) slibárdit; (~ ned, om ører på hund) slabrrahit; (~ og dingle, f.eks.om vide og store klær) loavkkahit; (~ fritt og ledig, om f.eks. klær) lådnjåhit; (som ~r fritt og ledig, om f.eks. klær) låddnjot adv.; (~ og flagre, om klær)låmsjadit; (~ og dingle) libjjahit, libjjot bj, libjudit; (~nde, dinglende) libjjot adv.;(noe å ~ med) gatsun
hengehode guvnjooajvve jv, guvnnje vnj
hengelås gadtsalássa s
hengemyr sæmssajiegge kk
hengende loavko attr.; loamssje-; (om hale, om klesplagg som henger fritt ned på kroppen)goavnjo attr.; (om f.eks.ører) slabro attr.; (f.eks. om store vide klær) loavkkot adv.; (~, dinglende) libjjot; (i ~ tilstand) gahtsusin; vuossa l gahtsusin skieján sekken henger i sjåen; (~, om hundens hale) goavnnjot; (med ~ hode) adv. guvnnjot; (bli ~ etter, bli etter) bátsadallat l
hengeskavl guoblla bl; danne ~er guobllot bl
hengesmykke (av edelt metall) libjes libjjá-, libjja bj
hengeøre slabrrebiellje lj; hund med ~r bena slabrrebieljij
heng gahtjadahka g; utoverhengende ~ goabrre br, goarvve rv
henglav slahppo hp (Usnea barbata)
hengsel gitjer gihtjár-
henhold (i ~ til) milta; i ~ til bestemmelsen mærrádusá milta; i ~ til forskrift til opplæringsloven åhpaduslága njuolgadusáj milta
henlegge (legge bort) hiejtedit; ~ en sak hiejtedit ássjev; bli henlagt hiejteduvvat v
henleggelse hiejtedibme m
henneadv. hvor bor du ~? gånnå åro; hvor har du vært ~? gånnå la læhkám el. årrum
hennepron. se hun
hennes se hun
henrette hekkaduhttet ht; bli ~t hekkaduhteduvvat v
henrykkelse (komme i ~) almajs gahttjat
henseende hárre r; i den ~ dan hárráj
hensikt ájggom, ájggomus ss s; med god ~ buorre ájggomusájn; (ha til ~) ájggot jg, usjudit; (ikke med el. uten ~) ájggomahtes -ahttá- attr. -ahtes
hensiktsløs dåssjedibme m attr. dåssjedis
hensiktsmessig ávkálasj ttj
henstille gåhttjot htj; (~ inntrengende) vájnnodit
henstilling gåhttjom; (inntrengende ~)vájnnodus ss s; rette en inntrengende ~ vájnnodit
hensynsadverbial vieledusadverbiálla l
hensynsfull (være ~) vieledit; (som ikke krever så stor plass, fordringsløs) tjáhket tjáhked- attr. tjáhkedis
hensynsløs vieledit (i negeringsform); hun er ganske ~ sån ij vieleda majdik
hensyntaken vieledus ss s, berustibme m
hensyntaking vieledus ss s, berustibme m
hensyn vieledus ss s, berustibme m; allmenne ~ almulasj berustibme; (vise ~, ta ~ til) vieledit, berustit (+elat); du skal ikke ta ~ til hva han sier i galga vieledit majt sáhkat/javllá; du skal ikke ta ~ til innvendingene ale berusta vuosteldimijs; du tar ikke ~ til person dån illa belulasj; (med ~ til) hárráj; jeg husket feil med hensyn til pris boasstot mujttiv hatte hárráj; deres mening med ~ til muligheter dijá vuojno máhttelisvuodaj hárráj; og med ~ til andre sykdommer ja ietjá skihpudagáj hárráj; (av ~ til) diehti; av ~ til dere dijá diehti; utsette turen av ~ til været maŋedit manov dálke diehti; av ~ til familien ble saken dysset ned fámilja diehti ássje dieddjiduváj; (uten ~ til) vieledahtek; alle skyldige vil, uten ~ til stilling, få reprimande divna vigálattja, vieledahtek ámmádij, nuktaluvvi; uten ~ til om det regner vájku rássjot; han tar ingen ~ til andre sån ij vieleda avtak
hente viedtjat ttj, (~ fort) viedtjalit, (~ som snarest) viedtjalasstet st, (~ fl.ting el. fl.ggr.) viettjáldit; (være så snill å ~) viedtjalasstet st, (bli ~t, ~s) viettjaduvvat v, (~ fram og spre el. rote ut over) gesatjit
hentyde gætjájdallat l
hentydning gætjájdallam; gjøre ~er gætjajdallat l
henvende ~ seg skriftlig til departementet guládallat departementajn
henvendelse (spørsmål) gatjálvis ss s; på direkte ~ svarte hun følgende .... njuolgga gatjálvissaj vásstedij sån náv ...; ságastit, guládit; flere opplysninger fås ved ~ til ordføreren ienep diedojt oattjo jus ságasta el. guláda suohkanåjvijn; muntlig ~ njálmáasj guládallam
henvise (sende til)rádjat j; (~, vise til) vuosedit
henvisning (det å henvise el. vise til) vuosedit; (sak) ássje (s'sj) ssj; kilde~ gálldovuosedibme m
herberge guosseviesso s
her dála; ~ har du dála l dunji; de ~, disse ~ dála dá; (akkurat ~) dánna (n'n); (~, betegner et videre område enn dánna) dáppe adv.;(~ i nærheten, like ved, på stedet) dánnák el. dánnága; (~, om bevegelse) dággu adv.,~ kommer du på land dággu boadá gáddáj; (~ et sted, om bevegelse) dájgu adv.; (pp. langs den ~ siden av; adv. ~, om bevegelse) dábbel(a); fra ~ jeg el. vi er dásták; (~ og der) duonna (n'n) dánna (n'n), vuorjját adv.; til den el. denne ~, til den el. dette ~ dási; adv. dási; sett deg ~ tjåhkkida dási
herde tjallodit, nanusmahttet ht, (gjøre barskere, oppildne) buossjodit; (bli ~t) tjallot l; (få seg til, tåle) hærddut; jeg ~r ikke å bade mån iv hærddu gálatjit; ~t person tjalok tjalog-
herdig (det å være ~)hærddo rd; (det å få seg til, tåle) herdulasj ttj
heretter dássta duohku; dássta maŋŋela el. dás maŋŋela
herfra adv. dássta, dásták; dáppelt, dáppet; ~ og dit dássta duohku; kom deg vekk ~! maná dássta!; les ~ til dit! lågå dássta duohku!; vi reiste ~ for åtte år siden mij jåhttåjma dáppet gáksa jage dás åvddål
herifra dásták, dábbelis; som bor her, er ~; s. person ~ dábbelij dábbelah- attr. adj.
herje radjuhit; (begynne å ~) radjárasstet st; (fare og ~) rájkestit; fare og ~ om nettene ijájt rájkestit
herkomst máddo tt, máddolåhko g, nálle l; være av ringe ~ liehket hæjos máttos
herliggjøre herlugahttet ht
herlighet herlukvuohta v; fra den høyeste ~ allavuoda herlukvuodas; (gi ~) herlugahttet ht
hermefugl (person som hermer etter folk) háddidalle (l'l)
herme gåvssjit; (med lyd) háddidit, háddidallat l; (en som ~r, om barn) háddibákte vt
hermetegn gærddádimmærkka rk*
herming háddidibme
herredømme viellde ld, fábmo m
herre hærrá (r'r) rr; ålmåj ålmmå-; de store ~ne da stuorra hærrá; mine damer og ~r nissuna ja ålmmå
herrelag ålmåjjuogos -juohkus-
herreløs æjgádahkes æjgádahkká- attr. æjgádahkes
herretoalett ålmmåjhivsik -hivsig-
herrevelde viellde ld
herse (~ med) bijtástit, stálpodit
hersens vájves, fuonos, vájbatja
herskapstjener dievnastiddje
herske ráddit
hersker ráddijiddje
herunder dán vuolen
hesje hásso (s's); hiesek hieseg-, hiessek hiesseg-
hesjev. (henge høy på ~) hássit (s's)
hespe vippsja psj; ~tre vippsjamuorra r
hes sædos sedus-; jeg er ~ i stemmen giella l sædos; (bli ~) sædot
hesteføll svallje lj
hestehale hestasiejbbe jb
hestehov guober guohper-
hesteier hæsstaniehkke hk
hesterygg hestahárddo rd
hesteseletøy hæsstagæsás -gæssás-
hestesko hestaskuovva v
hest hæssta st*, råsse s; knegge om ~ snjihtjot tj; hesten knegger hæssta snjihtju
het báhkas báhkkas- attr. báhkka,ovnen er ~ vuodná l báhkas; ~t vann báhkka tjáhtje; (noe ~t) báhkas báhkkas-; du må bære ut det som er ~t guotte báhkkasijt ålgus; (bli ~)báhkijdit; her ble det ~tdánna de báhkijdij;(bli ~(ere),bli veldig ~,om ting, gjenstand)báhkkanit; motoren gikk seg ~ motåvrrå báhkkanij; begynne å bli ~(ere)báhkkanahtjat tj; (~ere el. hetere) báhkkasabbo pp attr. báhkkasap, (~est) báhkkasamos báhkkasabmus- attr. báhkkasamos; adv. (rykende varm) báhkan
hete 1(ha som navn); jeg ~r Per muv namma l Piera; 2(sies, lyde) javllat vl, javladuvvat v; hva ~r det på norsk gåktu dav javllá dárruj; 3(kalles); gåhtjoduvvat v; alt som ~r drikke divna mij juhkusin gåhtjoduvvá
hete báhkka hk; midt på dagen var ~n plagsom biejvveguovddela lij sieldes báhkka; i dag er det ~ uddni l báhkka; (noe som er hett, vann etc.) báhkas báhkkas-; akt deg for det som er hett gáhtti báhkkasijs; (langvarig ~, den ~ste tiden om sommeren, med insektplage som gjør at reinen søker seg til kjøligere plasser i høyden) balggo lg; (sterk varme) rádas ráddas- attr. ráda, rádas; (~re) báhkkasabbo pp attr. báhkkasap; (~st) báhkkasamos báhkkasabmus- attr. báhkkasamos
hetev. (varme opp) báhkkit
hette (hodeplagg) hæhtto ht; (overtrekk, bl.a. over røykåpningen i lavvo) alim
hevde 1(påstå) tjuottjodit; dette synet ~t hun dav vuojnov sån tjuottjodij; ~ sin rett ietjas riektáv tjuottjodit; (~ til stadighet, påstå) tjiddit; 2(gjøre seg gjeldende) rijbbat, rijbadit, bierggit; ~ seg bra på skolen rijbbat buoragit skåvlån; de samiske deltakerne ~t seg med glans sáme oassálasste rijbadin riek buoragit
heve 1(gjøre el. sette høyere) bajedit tr.; hun ~t armen giedav bajedij; ~ blikket bajedit tjalmijt; ~ taket bajedit dæhkkov; (~ litt) bajedasstet st; (sette høyere, høyne) aledit, låpptit tr.; (~s, ~ seg) låpptusit; nivået må ~s dásse hæhttu låpptusit; ~ seg over (ikke bry seg om); ~ seg over folkesnakket ij berustit skuolldarijs; (~, vannstanden, formuen etc.) atsedit tr.; ~ vannstanden tjátjev atsedit; ~ vannstanden i et vatn jávrev atsedit; (~ vannstanden slik at det blir oppdemt) dulvvadit; demme opp et vatn jávrev dulvvadit; (~ seg, om deig) goaŋŋgat ŋg*, jiesit; (la deigen ~ seg) gåŋgadit; 2(få utbetalt) oadtjot ttj; ~ lønn oadtjot bálkáv; 3(gjøre slutt på) låhpadit, hiejttet jt*; ~ møtet tjåhkanimev låhpadit
hevelse båhte d, båhtånibme m
hevnaksjon haddudibme m
hevne haddudit; (gjengjelde) mávsedit
hevner haddudiddje
hevngjerrig haddodahkes -dahkkás- attr. haddodahkes
hevn haddo tt, haddudibme m; ikke for ~ens skyld ij hatto diehti; ~ens tid er kommet haddudime ájgge le boahtám
hi biedjo j, liesso s, (bjørnehi) guorásj guorátj-
hige rahtjat tj; (~ etter å smake på (en viss sort) mat, spesielt om en gravid kvinne) vuosvedit
hikke njahkastit, njahkedit
hikke s. njahkas njahkkas-, njahkanis ss s
hildring hildar hilldar-, gavnna vn
hilse 1(~ ved ankomst)buorástahttet ht; (~ på flere personer el. hverandre) buorástahttalit; (det å ~ ved ankomst) buorástahttem; (det å ~ på flere ved ankomst) buorástahttalibme m; (hånd~, ~ med håndtrykk) giedas buorástahttet; (~ på, besøke) guossidit, guossáj vuolgget/boahtet; (~ på som snarest) guossidasstet st; ~ velkommen sávvat buorisboahtem; jeg ~r Sametinget velkommen til ansvarsfull gjerning mån sávav Sámedikkev buorisboahtem åskåldis bargguj; 2(overbringe en hilsen el. hilse fra el. til noen) varrudagájt sárnnot, varrudahttet ht; hils alle kjente sárno varrudagájt oahppásijda; jeg skal ~ (deg) fra mine foreldre varrudagá áhtjes ja iednes; de (to) ~r hjertelig såj varrudahtteba vájmos
hilsen varrudahka g (vanligvis i pl.); med ~ varrudagáj (fork. vdg); mange ~er fra NN ållo varrudágá NN'as; (~ ved f.eks. slutten av en gudstjeneste) sávadibme m; (~, med ønske om hell og lykke) (vuorbbe)sávadus ss s, (vuorbbe)sávadibme m; vi hilser det samiske folket i anledning Samefolkets dag vuorbbesávadusá sáme álmmugij Sámeálmmuga biejven; (jule~) javllasávadus; nyttårs~ ådåjaksávadus; freds~ ráfesávadus; (det å hilse ved ankomst) buorástahttem, buorástahttalibme m
hilsning (det å hilse) varrudahka g; ~er fra mor og far varrudagá iednes ja áhtjes; (ved ankomst) buorástahttem, (det å hilse på flere ved ankomst) buorástahttalibme m; (~r som er sendt) varrudahka g (vanligvis i pl.)
hilsningsord (tilsvarende goddag el. lign.) buoris; (det å overbringe en hilsen) varrudagá pl.
hilsningstale buorástahttemhålla l; (det å overbringe en hilsen) varrudagá pl.
himling ráhpe b, rábevuolle l, dæhkkovuolle l
himmel almme lm; høyt oppe i under ~n almevuolen, almenasen; avtegne seg mot ~en barrahit; snakke om alt mellom ~ og jord ságastit ilmev gasskat
himmelfart almmájvuolggem; ~sdag almmájvuolggembiejvve
himmelhvelving almegoahke g
himmelretning almeguovllo vl
himmelrike almerijkka jk; lignelsen om ~t muodulvis almerijka birra
himmelrom almenasse s
himmelsk almmelasj ttj; ~e fader almmelasj áhttje, almenáhttje htj
hinder hieredus ss s; (noe som oppholder el. hefter) (h)árenis ss s, (h)árinis ss s; på grunn av ~ bli tvunget til å muhttut
hindre hieredit, muhttet ht, (oppholde) árret r; (sperre) duostudit, tsaggat kk tr.; ~ folket i å dra álmmugav tsaggat vuolggemis; ~ dem ikke fra å komme allit sijáv duostuda boahtemis; (~s, bli forhindret) hiereduvvat v,muhttut; (bli oppholdt) árrut; (bli ~t av smeltevann i elv og vann) salggut
hindring hieredibme m, hieredus ss s; (noe som oppholder el. hefter) árenis el. árinis
hinduisme hinduissma sm
hinke tjiŋŋgot ŋg, tjihkkot hk
hinne tsuodtsa tts; (tynn ~) skoade; (~ på lever) skiblle bl; (slim~, bindevevs~) snjárttjá rtj; (snerk, ~ på (særlig kokt) væske) snárgge rg; (frossen ~ på snøen, første tegn på det blir skare til natten) njalle l; (bli til en fast ~ el. skorpe i bunnen av et kokekar) vavddat vd
hint gætjájdallam; gi ~ omgætjájdallat l
hisse (~ opp, ved baktale el. annet) båsstet st; (~ opp til vrede) assjmadit, assmadit tr.; (bli opphisset el. vred) assjmat sjm; (bli opphisset el. sint) suhttat ht; (~ en opp, ~ el. terge på seg noen) assjmadit, suhttadit; (~ noe(n) f.eks. til å jage el. angripe) hasodit, ~ en til kamp hasodit dårutjit
hissig 1(ivrig, oppsatt) buossje sj attr. buosjes, hoaben el. håben; 2(oppfarende) hæhkkaráduk hæhkkarádug- attr. hæhkkarádugis, buortto rt attr. buortos; (lettantennelig) snjirbbalis attr., pred.
hissighet hæhkkarádukvuohta d
hissigpropp buortto rt, hæhkkaráduk hæhkkarádug-
hist (et sted som ikke er nærmere bestemt)~ og her duoppen dáppen
historie histåvrrå vr; (fortelling) subtsas subttsas-, giehtto ht; fortelle ~r subtastallat l
historisk histåvrålasj ttj; adv. histåvrålattjat
hitadv. diehki; (her) dási; kom ~ boade diehki; sett deg ~ (her) tjåhkkida dási; ~ og dit duohku diehki; (fram og tilbake) åvddån ruopptot; som er lengre ~ dáppep dáppebu- attr. dáppep el. dábep dábebu- attr. dábep; som er lengst ~ dáppemus ss s; lengre ~ dáppebuj, dáppebun, dábbelij, dábbelin
hitenforpp. dábbelij, dábbelin
hitoveradv. diehki, dábbelij
hitre dáppep dáppebu- attr. dáppep el. dábep dábebu- attr. dábep; på ~ side dáppep bielen
hitterst dáppemus ss s
hittiladv. dán rádjáj, dálátjij; ~ har det gått fint dán rádjáj la buoragit mannam; ~ har vi brukt halvparten av pengene dálátjij lip gållådam lahkev rudájs
hive (kaste) bálkestit, håjggådit; (slenge) tjassket sk; han heiv fakkelen over bergettjaskij biesselåvgav bávte badjel
hjel (i ~) jámas; fryse i ~ jámas goallot, galmmut; sulte i ~ jámas nælggot; slå i ~ jámas tjassket; slå i ~ (en hund, laks etc.) tsibbmat bm; slå i ~ med en klubbe slubbit; halvt i ~ lárkas adv.
hjell jielle (l'l) ll, hiesek hieseg-, hiessek hiesseg-
hjelm jælmma lm*, oajvvesuojalm
hjelpeaksjon viehkkedoarjja rj*
hjelpearbeider viehkkebargge, viehkke hk
hjelpearbeid viehkke, barggo rg
hjelpekorps viehkkevehka g
hjelpeløs (kraftløs) fámodibme m attr. fámodis; (rådløs, ubesluttsom) dármedibme m attr. dármedis; (ubehjelpelig, stiv, støl) gasjkos gassjkus- attr. gasjkos
hjelpeløshet (kraftløshet) fámodisvuohta d; (ubesluttsomhet) dármedisvuohta d
hjelpemann giehtaviehkke hk
hjelpemannskap viehkke hk, viehkkevehka g
hjelpemiddel viehkkenævvo v
hjelpepleier viehkkesujttár
hjelper viehkediddje, viehkke hk; (en som tar i et tak) gágge kk; (med)hjelper giehtabielle l
hjelpesending viehkkedoarjja rj*
hjelpestønad viehkkedoarjja rj*
hjelpeundervisning viehkkeåhpadibme m
hjelpeverb viehkkeværbba rb*
hjelpe viehkedit; (~ litt som snarest, være så snill å ~) viehkedasstet st; (~ til så smått el. nå og da) væhkádallat l; (~ noen fram) oatsodit; (~ noen å flytte) jådedit; (~ på flukt) bádardahttet ht; (redde, berge) gádjot j
hjelpsom viehkedahkes viehkedahkká(s)- attr. viehkedahkes
hjelp viehkke hk; søke ~ viehkev åhtsåt; akutt ~ gáhtjosviehkke hk; (avlastning) gæhpádis ss s; (~ i form av forsendelse, penger etc.) doarjjaviehkke hk; (~ i form av støtte, aksjon) viehkkedoarjja rj*; (med hverandres ~) væhkkálakkoj adv.; (yte ~) viehkedit
hjemadv. sijdda jd, viesso s; når kommer far ~? goassa boahtá áhttje sijddaj?; er det noen ~me? le gus aktak sijdan?; løpe fra hus og ~ viesos guodet; åpne ~met for ungdommen rahpat viesos nuorajda; den som styrer ~met mens husfolket er borte sijddaårro (r'r)
hjembygd sijddabájkke jk
hjemland ájtteklánnda nd
hjemlengsel sijddavájnno jn
hjemløs sijda dagá; attr. sijdadis; de ble ~s báhtsin sijda dagá; de ~e sijdadis ulmutja, ~ barn sijdadis máná
hjemmearbeid sijddabarggo rg
hjemmehjelper sijddaviehkediddje
hjemmehjelp sijddaviehkke hk; (person som utfører ~) sijddaviehkediddje
hjemmekjær sijdagis ss s
hjemmel loahpádus ss s
hjemmeside (inter)næhttabielle l; på vår ~ mijá næhttabielen
hjemmespråk sijddagiella l
hjemmesykepleie skihppijsujtto sijdajn, sijddasujttodievnastus ss s
hjemmetjeneste sijddaviehkke hk; (person som utfører ~) sijddaviehkediddje
hjemplass sijddabájkke jk
hjems. sijdda jd, viesso s; er det noen ~me? le gus aktak sijdan?; løpe fra hus og ~ viesos guodet; åpne ~met for ungdommen rahpat viesos nuorajda; den som styrer ~met mens husfolket er borte sijddaårro (r'r)
hjemsted sijddabájkke jk
hjemsøke boahtet badjel; (bli hjemsøkt) boadádallat l
hjernebark vuojŋamgarra r
hjerneblødning vuojŋamvarddem
hjernehinne vuojŋamtsuodtsa tts
hjerneskade vuojŋamvahák -vahág-
hjernesvulst vuojŋamjiesska sk
hjerne vuojŋam vuojŋŋam-
hjerte 1 tsåhke g; ha vondt i ~t tsåhke bávtjes; (slå, om ~t)svahtjat tj, svatjádit, ~t slår tsåhke svahtjá; 2(abstrakt) vájmmo jm; ~ts lyst vájmo miella; legge noe på ~et (si noe i fullt alvor) duodalattjat sárnnot; av hele vårt ~ ønsker vi deg til lykke med dagen ålles vájmostimme sávvap dunji vuorbev biejvijn; det man har på ~t majt vájmonis guoddá; trenge (seg) inn i el. gå inn i ~t vájmmuj tsieggat
hjertefeil tsåhkevihke g; (person med ~) tsåhkevigák -vigág- attr. -vigágis
hjertefett tsåhkemåråsj -måråtj-
hjerteinfarkt tsåhkehávve v
hjertekrampe tsåhkegæsádahka g
hjertelag vájmovuohke g, vájmmo jm
hjertelig vájmulasj ttj; (varm)liekkosattr.;~e hilsninger vájmulasj varrudagá; en ~ takk vájmulasj gijtto; adv. vájmulattjat; gi en ~ omfavnelse vájmulattjat fármastit
hjerte- og karsykdom tsåhke- ja varravárrevihke g
hjertesak vájmoássje (s'sj) ssj
hjertespråk vájmogiella l
hjertesyk (~ person) tsåhkevigák -vigág- attr. -vigágis
hjertesykdom tsåhkevihke g
hjertevarm vájmulasj ttj; et enkelt og ~t menneske avtagærddásasj ja vájmulasj ulmusj
hjord ællo l
hjort ruoppsisgådde tt (Cervus elaphus)
hjulbeint slieggejuolgak -juolgag- attr. -juolgak; (~ person) slieggejuolgge lg
hjul juvlla vl, jårun
hjørne (utvendig) náhpo b, nusske sk; (innvendig ~, krå) tjiehka g, soahppa hp*
hjørneskap tjiehkaskáhppa hp
hjørnespark tjiehkatjievtjastibme m
hjørnestein tjiehkagiergge rg
hjørnetann (hos rovdyr) gætjosbádne n, (på hund og rovdyr) tjalán el. tjalánbádne n
hobby budáldibme m, budáldus ss s, ájggeájidallam
hodebunn oajvveárre r
hode oajvve jv; gå til el. i ~t oajvváj tjassket; her blir man surrete i ~t dánna ulmusj åjvijs sjaddá; med ~t først, med ~t ned vuolusåjvij adv; (bøye ~t) guvnjádit; bøye seg med ansiktet mot jorden guvnjádit muohto vuolus; (sitte el. stå med bøyd ~) guvnnjahit, guvnnjot vnj; (henge med ~t) guvnnjahit, guvnnjot vnj; (med hengende ~) adv. guvnnjot
hodepine oajvveluottudahka g; måstos måsstus-; man er tung i hodetoajvve l måstos
hodepryd oajvvehærvva rv*
hodepute åjvuolle l el. oajvvuolle l
hodesett jiednabælljasa pl.
hodeskalle (kranium) oajvveskuvrre vr, skuvrre vr
hodestups vuolusåjvij adv.; falle ~ huvnjágit
hoe (~ en gang el. plutselig)huvkedit; (gjentatte ggr., fl.ggr.)huvkadit, (fl.ggr.) huvkket vk; haukugla ~r idjaskunjok huvkká; en el. noe som ~r huvkadiddje, huvkke; svare noen som ~r huvkadiddjev dávestit
hoftebein tjårbieldákte vt
hofte nårås nårrås-
hogge tjuollat l, tjuohppat hp; snau~ buolljot tjuollat; (~ en gang el. plutselig, ~ av)tjuolastit; (~ tak i, ~ kloa i noe(n) tjuolastit; (~ seg; la ~, få til å ~) tjuoladit; (begynne å ~) tjuollát (l'l); (~ el. kutte av) jallat l; (~ småved) smáhkkot; ~ opptenningsved buolládagájt smáhkkot; (~ i mindre biter) smájvváj tjuollat, smájvvit; (~ el. skaffe til veie ved) muorrit (r'r); (~ el. telgje) verrat r; (~ av kvister og greiner) oallot l; (felle) vierddet rd* tr.; (sted hvor det er hogd) tjuoladahka g
hoggorm suvddegermaj -gærmmah-, sælggagermaj -gærmmah- (Vipera berus)
hoggstabbe (muorra)stuohppo hp
hoggtann (på hund og rovdyr) tjalán el. tjalánbádne n; (hos rovdyr og slange) gætjosbádne n
hogst 1(det å hogge skog) tjuollam; tømmer~ tjåsskåtjuollam; 2(sted der det er hogd skog) tjuoladahka g; snau~ tjuolatmårddo
hogstfelt tjuoladahka g
hold 1 (stikkende smerte) båskådahka g, vuojsadahka g, tjuokkudahka g; 2(avstand)fra langt hold mælggadis, guhkket adv.; man kunne se den allerede fra langt hold mælggadis juo vuojnnuj; på nært ~ lahka; fra det ~et dåppelt, dåppet; skudd~ vuohtjemmierre r; det ble bom, ~et var for langt bálldala vuohtjiv, ilá mælggat lij; 3(retning) guovllo vl, dáfo; fra alle ~ juohkkat guovlos
holdbar tjabos attr.; (kompakt) tjalsas tjalssas- attr. tjalsas; tjalssa ls
holde 1(ha tak, grep om; ~ fast i el. ved noe)adnalit, anedit, anodit; ~ en i hånden adnalit giedas; (~ fast ved, følge) tjuovvot v; ~ avtaler sjiehtadusájt tjuovvot; (~ seg fast i noe)givnnjahit; 2(hindre,holde igjen) tsaggat kk tr.; (bremse) gåhtsat ts (3.p.sg.pres. goahtsá), gåtsadit; (holde noen oppe el. våken) gåtsedit; 3 (~ oppe, bevare) várjjalit; (~ ved like) bisodit; (~ ved like el. ved liv) hædodit; ~ varmen ved like (så at den ikke slokner) dålåv hædodit; (~ fast ved el. på, vedbli) bissot s; (~ så og så lenge) bissot s; (~ seg godt, se ungdommelig ut) nuorravuodav guoddet; 4(være på et bestemt sted) årrot r; ~ til i Paris årrot Parijsan; ~ senga seŋgan tsahppet hp; (~ seg borte, ikke vise seg) billdet ld;(som ~r seg på samme plass) stuoves stuovvás- attr. stuoves; 5 tåle (holde = ikke gå i stykker)intr. gierddat rd; (~ ut, tåle) gillat (l'l) ll; (~ ut, ha ro i seg) mássjat sj; hun holdte ikke ut med å vente ittjij másja vuorddet; 6 (~ opp, slutte) hiejttet jt*; hold nå opp med å mase hiejte dal hajitjimes; vi har ikke ~t opp med å tenke på dere mij lip aktelasj dijáv ájádallam; 7utføre; (~ utkikk) várddahit; (~ øye med noe el. noen) gehtjastit; (~ tale) hållat l; (~ på med noe) gihtjat tj, gillot (l'l) ll; gissjkat sjk, gisjkadit, gijkadit; ~ på i timevis gisjkadit måttijt tijmajt; (~ på med noe el. utføre det samme, ofte gjentatte ggr.)gihkadit, gihkadallat l;(~ på med noe lenge, pusle) budáldit, skåhpat b; (~ på med noe over tid) niberdit; (~ i gang, virke) dåjmadit; (~ på med til stadighet) aktelasj ttj; (~ leven og spetakkel) stuojmmit; (~ leven, herje) radjuhit; 8(~, anse) adnet n +ess.; jeg ~r det ikke for å være noeiv ane dav manenik
holden 1(uskadd) ålles ållås- (l'l) attr. ålles; adv. helt og ~t åbbånagá el. åbbånagi; åvvånagi el. åvvånagá; ållåsit (l'l); 2(velstående) addne attr. addnes
holdeplass ganudahka g
holdning guoddo tt el. miellaguoddo tt; (syn) vuojnno jn; endre ~er guottojt rievddadit
holdningsløs guottodibme m attr. guottodis
holme suollusj suollutj-
honning meda; søt som ~ hálmes degu meda
honnørord árvvobáhko g
honorar mákso vs, bálkká lk
hop 1 (flokk)fuovva v, sváhttjo htj; en hel ~ med folk ulmusjfuovva v; jenteflokk niejddasváhttjo; 2 (sammen) aktan, i ~ aktan; henge i ~ (være sammen) liehket aktan; (samlet) tjoahken; (gå i ~ el. bli tett om sprekker og søm) lávggat vg intr.; alle i ~ divna
hope (dynge) tjåbbmit; ~ seg opp tjoaggut, tjåhkanit; ~ seg opp (på hverandre) tjåmijdit, dungen (haugen) er blitt for høy (faller nok snart sammen) hårre l tjåmijdam
hopp (lengdehopp, skihopp o.l.) sasskam; (et ~ i en bakke) saskadahka g, sasskamdartta rt; (det ~ som en el. flere tråd gjør over andre tråd ved veving) gahpadahka g; (gjøre et ~)tjiellit (l'l)
hoppbakke saskadahka g
hoppe (en gang, gjøre et hopp) gahppadit; ~ ned fra en stein gierges gahppadit; (~ fl.ggr.) gahppat hp; ~ og danse gahppat ja dánssat; (~ fl.ggr., stå og ~ på samme sted, ~ fra det ene til det andre) tjællot l; ~ fra stein til stein gierges gærggáj tjællot;(~ over noe, en grøft el. lign) tjællot l; (~ en gang el. plutselig, gjøre et sprang) tjiellit (l'l); ~ på sjøen nuorráj tjiellit; ~ over bekken jågåtja badjel tjiellit; (~ litt fl.ggr., ha til å ~ fl.ggr.) gahpadit; (stå og ~, små~) tjeludit; (~ med samlede bein, ~ på ski) sasskat sk; ingen vet hvor haren ~r ij aktak diede gåsi njoammel sasská; (~ opp og springe sin vei) ruosádit; (~ og springe hit og dit) gilustallat l; (~ fram) snjulltjit; (~ opp og springe sin vei) ruosádit; (~ på en fot) tjihkkot hk, tjiŋŋgot ŋg; (~ fram, komme ut med et sprang, f.eks. fra skogen) lamsedit; (~ om små barn under lek) lavnadit; de leker og ~r stuvssiji ja lavnadi; (~ over, utelate) guodet; ~ over et spørsmål guodet gatjálvisáv
hoppe (hunndyr av hesteslekten) hæsstaniŋŋelis ss s
hoppemønster (ved veving, det hopp som en el. flere tråd gjør over andre tråd ved veving) gahpadahka g
hopper (en som ~ med samlede bein)sasske
hoppetau tjællombádde tt
hopping sasskam
hoppkanten (i skibakke) sasskamdartta rt
hopprenn (sabek)sasskama; hvem vant ~et? guhti sasskamav vuojtij?
hoppski sasskamsabek -sabeg-
hore huorrá r
hore v. huorrudit
hor huorrudahka g, huorravuohta d; (utukt, prostitusjon) skiegesvuohta d; (drive ~, leve i ~) huorrudit
horisont almemáttar -máddar-; i ~en almemáddarin
horndykker tjáhppisbuoktje (podiceps auritus)
hornring (i lasso) rikkas riggas-
horn tjoarvve rv; (en som har ~)tjårvak tjårvag- attr. tjårvak; (som har store ~)tjoarvvá attr. tjoarvvás; (rotdelen av ~, ~feste) tjoarvvemátta -máddag-; (tagg på ~) sárgge rg; (feie ~ene) tjallat l; (få et ~ i siden til noen) gattsastit
hornugle bielljeloavggo vg (ASIO OTUS)
horoskop horoskoahppa hp*
hortulan bælldotsihtse ts (EMBERIZA HORTULANA)
hos lunna pp.; vi kan leke ~ oss mij máhttep ståhkåt mijá lunna; hos en av to juoppánik; har noen av dere (to) en bil? le gus juoppánik bijlla?; (i forvaring ~) háldon; kopiene er ~ N.N. kopia li N.N. háldon
hoste gåssåt s; (~ en gang, små~) gåsåstit; (små~, ~ nå og da) gåsådit; (få til å ~, forårsake ~) gåsådit
hostemedisin gåsåsdálkas -dálkkas-
hoste s. gåsås gåssås-; ha ~ gåssåsis årrot
hostesaft gåsåsdálkas -dálkkas-
hotell hotælla (l'l) ll*
hovdyr guoberjudos -juhtus-
hovedansvar oajvveåvdåsvásstádus ss s; foreldrene har ~ for barnas opplæring æjgádijn le oajvveåvdåsvásstádus mánáj åhpadime hárráj
hovedbegivenhet oajvvedáhpádus ss s
hovedbud oajvvegåhttjom
hoveddel oajvveoasse s
hoveddisiplin oajvvesuorgge rg
hovedfag oajvvefáhka g
hovedfagsoppgave oajvvefáhkabarggo rg
hovedformål oajvveulmme lm, oajvveájggomus ss s
hovedgruppe oajvvejuogos -juohkus-
hovedhandling oajvvedáhpádus ss s
hovedhensikt oajvveájggomus ss s
hovedintensjon oajvveájggomus ss s
hovedkomité oajvvejuogos -juohkus-
hovedkontor oajvvekontåvrrå vr
hovedmoment oajvvetjuokkes -tjuoggá-
hovedmål (hovedmålform) oajvvegiella l
hovedmål oajvveulmme lm, oajvvemåhkke hk
hovedmålsetting oajvveulmme lm
hoved- oajvve-
hovedområde oajvvesuorgge rg, oajvveoasse s; ~r i faget fága oajvveoase
hovedoppgave oajvvedahkamus ss s
hovedorganisasjon oajvveorganisasjåvnnå vn
hovedperiode oajvvgávdda vd
hovedperson oajvvepersåvnnå vn
hovedprodukt oajvvebuvta -buktag-
hovedpunkt oajvvetjuokkes -tjuoggá-
hovedregel oajvvenjuolgadus ss s; som ~ gjøres det slik dábálattjat dahkav nav
hovedsakeligadv. ienemusát
hovedsak oajvveássje ssj (s'sj)
hovedsete (administrasjon) dåjmadahka g; Eu har sitt ~ i Brussel EUa dåjmadahka le Brusselin; (sentrum, viktig sted) guovdásjbájkke jk; byen er ~t for oljevirksomheten stáda le guovdásjbájkke ulljodåjman
hovedsetning oajvvegárgadis ss s
hovedspråk oajvvegiella l
hovedstad oajvvestáda
hovedtanke oajvveájggomus ss s
hovedtrekk oajvveoasse s; ~ene i utviklingen åvddånime oajvveoase
hovedverb oajvveværbba rb*
hovedåre oajvveoalle l; (stor, viktig blodåre) (stuorra) varravárre r
hoven (egentlig bakoverbøyd) bivtjo attr.; ~ person bivtjo ulmusj
hovere oajvástallat l
hov guober guohper-
hovmodig stuores stuorrá(s)- (r'r)- attr. stuores; (~ person) stuores stuorrá(s)- (r'r), stuorástalle (l'l); (hoven)attr. bivtjo; (~ skryt el. oppførsel) stuorástallam; (være el. opptre ~) stuorástallat l, oajvástallat l; være stolt og ~ mihástallat ja stuorástallat
hovmod stuoresvuohta d, stuorástallam
hovne båhtånit
hubro liddno dn (bubo bubo)
hudavfall skiblle bl
hudbrems (med larver som snylter hos pattedyr) gurmmá rm
hudkrem lijkkenjoarvve rv
hudløs (hud el. hårløs) rihttsot adv.
hud náhkke hk; (~ av dyr, storfe, småfe) liertte rt; (~ på menneske) lijkke jk, tjuobma n, ~en løsner tjuobma njallás
hudstryke ruosskit
hug 1(komme i ~) mujttát, (komme i ~, fl.ggr.) mujtudallat l; (plutselig komme på el. i ~, en sak el. noe som skulle gjøres) fuohpedit; 2(lyst) miella l
hugging tjuolos tjuollus-
huie gádjat j
huk (sette seg på ~) tjuvvidit; (sitte på ~ el. sitte på en og samme plass)tjuvvahit; (sitte sammenkrøkt el. på ~ med hodet ned)labmahit
huke (~ seg ned, med hodet ned)labmat m, (~ seg ned fort, med hodet ned) labmalit; (~ seg ned flere ganger) lamádallat l; (~ seg ned, når en skal gjøre sitt behov, både om mennesker og dyr) tjieggŋidit
hukommelse mujtto jt; etter min ~ muv mujtos; miste ~n mujtoduvvat v; (en som har god ~) mujttel attr. mujttelis; mujttis; (en som har dårlig ~) mujtodibme m attr. mujtodis
hulder ganij gadnih-
huldreeventyr ganijgiehtto ht
huldrefolk gadniha
huldrekall ganijboadnjásj -boadnjátj-
huldrekjerring ganijáhkásj -áhkátj-
huldresagn ganijgiehtto ht
hule (~ ut) gåhpåt b
hule (i jord, terreng) sluoggo kk, rájgge jg; (skjul el. ~ i snøen, for fugler) tjiehpas tjiehppas- el. tjiehppa hp; (snø~) muohtatjilla lel. tjilla l
huleboer sluoggoviesun
huljern gåhpåmruovdde vd
hulke hagŋadit; ~ og gråtehagŋadit ja tjierrot
hulle rájggat jg tr., (fl.ggr. el. på fl.ting) rájgadit
hullet(e) rájgen; buksene er ~ båvså li rájgen; (~ete, med ~, utstyrt med ~) rájgge-, ~ete bukser rájggebåvså, (~ete hode, dvs. en tosk) rájggeoajvve jv; (bli ~, om plagg etc.)rájggánit; (bli ~ el. porøs) sirŋŋat rŋ
hullklipper rájgun
hullmaskin rájgun
hull rájgge jg; dør~ uksarájgge; (som har (mange)~) rájgak rájgag- attr. rájgagis; (~, vann~ som hogges i is el. graves i mark; brønn) ruddne dn; (grop el. ~ med vann i midten og sennegress omkring) suojnneliesso s; (~ i et tre, fugle~) vuovdda vd; (person som er helt høl i hue) rájggeoajvve jv; (gjøre el. lage ~) rájggat jg tr., (fl.ggr. el. på fl.ting) rájgadit; (gå ~ på, få ~) rájggánit
hullsleiv guollegájbusj -gájbutj-
hulning (i tre) vuovdda vd
hulrom (mellom snøen og marka)bievllaliehppa hp
hulter ( ~ til bulter) hijoj hájoj el. háddjot
humanisme humanissma sm
humanistisk humanistalasj ttj; ~e fag humanistalasj fága
humle hubllo bl (av slekten Bombus)
hummer hummár (Homarus vulgaris)
humor suohtas suohttas-; den type ~ liker jeg ikke dakkir suohttasijda galla iv lijkku; sans for ~ miella suohttasijda
hump bavlle vl; (større tue) bållne ln
humpet bavlak bavlag- attr. bavlak
humør miella l; hvordan er ~et gåktu le miella; (være i godt ~) liehket buorre mielan; (dårlig ~) nievres miella; jeg er i dårlig ~ mån lav nievres mielan; (i det dårlige hjørne) nievres loamen; (i dårlig ~, sur) tsusken, busken; (sur) tsuskas tsusskas- attr. tsusska; (være i dårlig ~ el. sur) tsusskahit; (bli plutselig i dårlig ~ el. sur) tsuskedit, buskedit; (bli på bedre ~, gå over om dårlig ~) siejggat jg
humørsyk (~ person) måskisj måskitj- attr. måskitjis
hund bena bednag-; (storvokst ~) hårtte rt; (~ med nyfødt valp) tjivggabena -bednag-; sulten ~ nielggebena -bednag-; en grå ~ rávuk rávug-; bjeffe om ~ tsiellat l; yle som en ~ vállot degu bena; knurre om ~, når den reiser bust harrat r
hundegalskap benahævvo v
hundeglam tsiellam, halkadibme m; vi hørte ~ gulájma bednagijt tsiellamin
hundehår bednaga guolga
hundekjeks diermmerásse s (Anthriscus sylvestris)
hundekjører benavuoddje
hundekjøring benavuodjem
hundemat bednaga biebbmo; (flytende el. halvflytende ~) tjuogos tjuohkus-
hundeslede benagieris -gierris-
hundespann benarájddo jd
hundestjerne (stjernen Sirius i stjernebildet Store Hund) Gállá (l'l) (Canis Majoris)
hundevalp ådåk ådåg-, tjutjuk tjutjug-
hundevær bednaga dálkke
hundredel tjuodádis ss s
hundrede tjuodát; ~ gang tjuodát bále
hundrefold (i ~) tjuode gærddáj
hundrefoldig tjuohtegærddásasj ttj
hundrekroneseddel tjuodek tjuodeg-
hundretall 1(tallet ti) tjuohte d; tjuodev; tjuohtetálla (l'l) ll; 2(ca 100) tjuohte d; (personer) tjuodes tjuohtás-; det fins et ~ bøker gávnnuji birrusij tjuohte girje; et ~ mennesker hadde møtt opp birrusij tjuodes lidjin boahtám
hundretalls moaddalågenan, måttijt tjuodijt; prosjektet kostet ~ millioner kroner prosjækta mávsij måttijt tjuodijt millijåvnåjt
hundre tjuohte d; boka koster ~ kroner girjje máksá tjuohte kråvnåv; flere ~ mennesker moadda tjuohte ulmutja; to ~ og femti år guoktatjuohte ja vihttalåk jage; (~ personer) tjuodes tjuohtás-; (~ ganger) tjuohtti; jeg har sett den allerede ~ ganger dav lav juo tjuohtti vuojnnám; (så og så mange ~) -tjuohtásasj, en reinflokk på tre~ dyr gålmåtjuohtásasj ællo; (som er på ~ el. teller ~ stykker) tjuohtásasj attr.
hundretusen tjuohtetuvsán, tjuohteduhát -duhád-; ~er var samlet tjuohtetuvsána lidjin tjoahken
hundrevis måttijt tjuodijt; det var ~ av dem vuojnniv måttijt tjuodijt
hundreårig tjuohtejahkásasj ttj, tjuohtásasj attr.
hundreårsskifte tjuohtjejahkemålssom
hundreårs tjuohtásasj attr.
hundreår tjuohtejahke g
hundring tjuodek tjuodeg-
hunger nielgge lg
hungersnød nielgge lg
hungersår nielggejahke g
hungre intr. nælggot lg; tr. nælggodit; ~ og fryse nælggot ja goallot; folk ~r i hjel ulmutja jámas nælggu
hungrig nælggomin; trøtt og ~ vájbbam ja nælggomin; (bli ~) nælggát
hunkjønn niŋŋelissjiervve rv
hunn (av dyr, fugl) niŋŋelis ss s
hunnbjørn (binne) iestev iesstem-
hunnfisk (fisk som har gytt) skutják skutjág-
hunnrein se simle
hunnulv gáksjo (k'sj) ksj
hun sån (betont sådnå); gen. suv; akk. suv el. suvva; ill.sunji; iness. sujna; elat. sujsta; kom. sujna; ~ reiste i dag uddni sån manáj; hennes nye bil suv ådå bijlla; jeg traff henne i byen iejvvijiv suv stádan; det var hilsninger til henne sunji lidjin varrudagá; det beste for henne buoremus sunji; ~ hadde ikke penger sujna ællim biedniga; det er ikke bedre å venta av henne bárep dal sujsta; bestefaren hennes døde sujsta áddjá jámij; hvor for de med henne? gåsi mannin sujna?; (med poss.suff.)hennes far áhttjes
hurtigbåt jåhtelisvanntsa nts
hurtiggånde jåduk jådug- attr. jådugis
hurtighet valludahka g, háhppudahka g
hurtig jåhtel attr. jåhtelis; adv. jåhtelit; (om personer, båt, bil etc.; noe el. noen som er ~) jåduk jådug- attr. jådugis; adv. jådugit; (fort) spájtta adv.; (~ til å løpe, gå på ski) vuoktjo vtj attr. vuovtjos; (snar) valle l attr. vales; (~ere) jåhtelabbo pp attr. jåhtelap; adv. jåhtelappot; (~st)jåhtelamos jåhtelabmus- attr. jåhtelamos; valemus ss s; adv. jåhtelabmusit
hurtigtog jåhteliståhka g
husarbeid goahtebarggo rg
husbonde boanndi nd*
husdyr biebbmojudos -juhtus-; (buskap) slidor slihtur-; (ullhårete ~)hullun; (strihårete ~, ~ med ragg)sjævsják sjævsjág-
husdyrhold slidorsujtto jt
huseier goahteæjgát -æjgád-
husfar boanndi nd*, iset ised-
husfolket ájtar ájttár-; sijda ulmutja, goahteulmutja
husgeråd lihte ja gálvo
hus goahte d; sette opp et nytt ~ ådå goadev tsieggit; (~, hjem) sijdda jd, viesso s; kona i ~et sijda iemet; ~ets folk sijda ulmutja; åpne ~et for ungdommen viesos nuorajda rahpat; (~, familie) viesso s; hils til alle i hans ~ sárno varrudagájt gájkajda suv vieson; (stue, mindre hus) dåhpe b el. ståhpe b; (sal) huonaj huodnah-; plassen omkring el. utenfor ~et goahteguorra r
hushjelp dærnno rn; (tjene som ~) dernustit
hushjørne náhpo b
husimellomadv. goahtegasska sk (fork. gåtgasska); renne ~ gåtgaskajt viehkat
huskeliste mujttolissta st
huske mujttet jt; husk el. vær oppmerksom påmujte; det jeg ~r dav majt mujtáv; (begynne å ~) mujttegoahtet d; (forsøke å ~, ~ flere el. flere ting og hendelser) mujtudallat l; (plutselig ~)huomahit el. huomáhit, mujttát; (plutselig komme på noe, en sak el. noe som skulle gjøres) fuohpedit; (få til å ~, påminne) mujttádahttet ht; mujtustallat l;jeg vil ~ at han sa det slikmån mujtustaláv náv javlaj; (som frittståene, ofte som innledning i en setning) jeg ~r at, så vidt jeg ~r, etter det jeg kan ~; mujttet; etter det jeg kan ~ så kom de den våren mujttet båhtin dan gidá; (gynge) suvdostit intr.
huske s. suvdos suvddus-
husleie goahtelájggo jg; betale husleia mákset goahtelájgov
husløs el. -laus goade dagi, sijda dagi; seks familier ble ~e ... guhtta familja báhtsin sijda dagi ...
husmann huvsik huvsig-; huvsikålmåj -ålmmå-
husmannplass huvsikårudahka g
husmannsfolk huvsiga; foreldrene var fattige ~ æjgáda lidjin hæjos huvsiga
husmor (goade)iemet (goade)iemed-
husnøkkel goadetjåvda -tjoavddag-
husrom årromsadje j; mange studenter har problemer med å skaffe seg ~ studentajda le gássjelisvuohta gávnnat årromsajev; ~ for natta idjadimsadje j
husskjelett goahtebiros -birrus-
husstand goahte d, goahtevehka g
hustrig tjoaskes tjoasskás- attr. tjoaskes
hustru áhkká hk, áhkásj áhkátj-; (tilkommende ~) áhkkásasses -sassá- (s's); morbrors el. farbrors ~ ibme m
hustuft goahtesadje j
husvogn årojvoaŋnna ŋn*
husvære gårdal goarddal-; ha~ gårdaldit
hutre huhttahit, vievkestit
hvainterr.pron. 1 sg.nom. mij; gen. man;akk.mav, mavva;ill.masi; iness.manna; elat.massta;kom.majna, majnas;ess. manen, manna, mannas;partit. (attr.) mat; ~ heter du? mij la duv namma?; ~ nytte har jeg av det?mij ávkijt la dassta munji?; ~ for et hus er det mij gådijt la duot; ~ så han mav vuojnnij?; ~ skal du ha denne til? masi galga dáv?; ~ er disse laget av? massta li dá dagádum?; ~ fikset du denne med? majna dáv divvu?; 2pl.nom. ma; gen. maj;akk. majt;ill. majda; iness. majn; elat. majs; kom. maj; ~ er dette (om flere)? ma li dá?; hva sa du? majt javlli?; ~ behøver dere? majt dárbahihpit?; 3(rel. pron); ~ annet enn mij ietján gå; ~ meg angår mij munji gullu; ~ han hadde sagt mav lij javllam; gjør ~ du vil dagá majt sidá; og ~ verre var ja mij lij væráp; koste ~ det koste vil máksus majt máksá; kall det ~ du vil gåhtjo manen sidá 4 (~ om tid, klokkeslett) gallen; ~ var klokken da du la deg? gallen oaddáji?; 5(forskjellige forbindelser);~ som helst vájk majt el. akta majt; ~ jeg enn gjør så blir det feil vájku majt dagáv de sjaddá boasstot; ~ annet majt ietján; ~ slags makkir el. makkár; (~ enten) vájku dal; ~ enten hun blir med eller ikke vájku dal vuolggá fáron jali ij
hvalfanger sválesbivdde vd
hvalfangst sválesbivddo vd
hvalross mårssjå rsj (odobenus rosmarus)
hval sváles svállá- (l'l) (Cetacea); barde~ skuoggasváles -svállá- (l'l) (Mysticeti); tann~ bádnesváles -svállá- (l'l)(Odonticeti); springer, liten tann~ låptur (av slektenDelphinus el. Lagenorhynchus); nar~ sájttesváles -svállá- (l'l) (Monodon momoceros); staur~ hárjjesváles -svállá- (l'l) (orcinus orca); spekkhogger hárjjesváles -svállá- (l'l) (orcinus orca); nise nisso (s's) (Phocoena phocoena); delfinlåptur (Delphinus delphis)
hvelv (båthvelv) goalvva lv
hvelve gåmedit, (fl.ggr. el. fl. ting) gåmodit, gåmådallat l
hvelvet (om gjenstand) gåmok gåmog- attr. gåmogis el. gåmo; en ~ båt gåmåvanntsa nts
hvelving goahke g
hvem guhti(gen. gen, akk.gev, ill. gesi, iness. gænna (n'n), elat. gæssta, kom. gejna; nom. pl. gudi, gen. gej, akk. gejt, ill. gejda; iness. gejna, elat. gejs, kom. gej); ~ kommer guhti boahtá; ~s bil gen bijlla; ~ traff du i byen? gev iejvviji stádan?; til ~ ga du den? gesi dav vaddi?; ~ har penger? gænna li biedniga?; ~ fikk du den fra? gæssta dav oadtju?; ~ er du kamerat med gejna rádnastalá; ~ var der (om flere) gudi lidjin danna; (~ av to) goabbá pp; ~ som helst (av to) juobbá goabbá; (~ av en bestemt gruppe el. samling) guhtimusj ttj; ~ av disse tre? guhtimusj dát gålmmåsis?; ~ kommer (om flere) guhtimuttja båhti; (~ som helst)akta guhti, juohkkahasj ttj; ~ som helst kan ta den juohkkahasj máhttá dav válldet
hverandre nubbe pp; de fikk ~ til slutt oattjojga nubbe nuppev vijmak; til el. mot ~nubbe nubbáj;fra ~nubbe nuppes;med ~nubbe nuppijn; guojmme jm (med poss. suff. i dual. el. pl., med el. uten foregående goabbák),til ~ (om to) goabbák guojmmásihtte, guojmmásimme; fra ~guojmestimme; de spurte ~ guhtik guojmestisá gatjádin; elsk ~! iehttsit guhtik guojmáda!; (seg imellom, med ~)de rådslo med ~ gaskanisá rádudallin;adv. (ved siden av ~)bálldalakkoj, sijddolakkoj, sijddulakkoj, guorralakkoj; (tett ved siden av ~) luovdaj; fuglene svømmer tett ved siden av ~ låtte luovdaj vuodji; (nær inntil ~) guorralakkoj; (nær ~) lahkalakkoj; (etter ~, på rad) maŋŋálakkoj; stå tett etter ~ i en rekke tjuodtjot maŋŋálakkoj lávggagárggot; (mot ~, i kontrast til ~) vuosstálakkoj; (om ~, blandet med med ~) sæhkálakkoj; (på el. over ~) badjálakkoj;(midt mot ~) buohtalakkoj
hverdag árgga rg el. árggabiejvve jv; i ~en árggan; i ~en (hverdagslivet) bæjválasj iellemin; bli ~ árgadit; kom når det blir ~ boade gå árgat
hverdagslig sahte, bæjválasj attr.
hverdagsliv árggaiellem, bæjválasj iellem, bæjválasjvuohta d
hverdagsskole (menighetsskole) biednaskåvllå vl
hverdagsspråk árggagiella l
hver juohkka attr.; ~ fjerde elev juohkka nælját oahppe; du må svare på ~t spørsmål juohkka gatjálvisáv viertti vásstedit; fert; (om flere) guhtik; de fikk en penn ~ oadtjun guhtik pennav; (om to) goabbák; guttene fikk ~t sitt blad báhtjá oattjojga goabbák bládev; av ~t slag fert slájas; (~ og en) iesj guhtik, juohkkahasj ttj, færttahasj ttj, juohkka akta, fært guhtik; til ~t enkelt av ossmidjij juohkkahattjaj; (hos ~ og en, ~ sin) iesjgænnánik; (~ sin el. sitt; ~ og en, foran s. i sg.) guhtik, gen. geŋga, akk. gevga, ill. gesik, iness. gænnak, elat. gæsstak, kom. gejnak; (~, om to; foran s. i sg., ~ sin, om to)goabbák goappág-, ~ sin vei goabbák guovlluj, goabbák gæjnoska; (~ sin) iesjgeŋga; på ~ sin måte iesjgeŋgaláhkáj;(til ~ og en, om to) goabbásik ill.,jeg gav ~ av dem (to) et par nye votter vaddiv goabbásik ådå fáhtsajt; (hos ~ og en, om to) goappánik; (fra el. av ~ og en, om to) goappástik; (med ~ og en, om to) goappájnik;(til ~, ~ og en,om tre el. flere) gesisik,tre ark til ~gesisik gålmmå árka; (hos ~ og en, ~ sin, ~t, om tre el. flere) gænnánik; ~ av dem har fem kroner siján li gænnánik vihtta kråvnå; (fra ~, ~ og en,om tre el. flere) gæstástik, jeg fikk ti kroner fra ~ av dem oadtjuv gæstástik lågev kråvnå; ~ for seg adv. ájnegattjat, sierralakkoj
hvese (om bl.a. orm) sjoahkot g; (~ en gang) sjoahkkit; ormen hvestegermaj sjoahkkij; (~, bl.a. om lemen, rotte, katt)tsarrat r
hveteboller væjttalájbátja pl.
hvetebrød væjttalájbbe jb
hvetekorn væjttagårnne rn; agnene og ~et tjuobmasa ja væjttagårnne
hvetemel væjttajáffo (f'f) ff
hvete væjtta jt* (Triticum)
hviledag vuojŋadimbiejvve jv, vuojŋastimbiejvve jv
hvilepause vuojŋadimbåddå tt
hvile s. vuojŋadibme m, vuojŋastibme m, vuojŋadallam; slippe til ~ (=død) vuojŋastibmáj bessat; (~ i liggende stilling, om klauvdyr og hester) livva v
hvilested vuojŋadimsadje j
hvile v. vuojŋadallat l; (~ litt) vuojŋadasstet st, vuojŋastit; (~ ut) vuojŋadit; (la ~, få til å ~) vuojŋadahttet ht; (ligge og ~, om klauvdyr og hester) livvahit, livvadit; (legge seg ned for å ~, om klauvdyr og hester) livvot v, livudit
hvilken 1(hva slags) makkár el. makkir,~ bok makkir girjje; 2(relativt om personer) guhti, pl. gudi; guhti,gen. gen (se bøyning under guhti); (~ av en bestemt samling el. gruppe) guhtimusj ttj; ~ predikanter er det som kommer? guhtimusj sárnnediddje båhti?;3(som rel.pron); mij (betont midja), gen. man, akk. mav, mavva, ill. masi, iness. manna, elat. massta, kom. majna, majnas, ess. manen, manna, mannas, partit. (attr.) mat; nom. pl. ma, gen. maj (se bøyning under ma); ~ nytte har jeg av det? mij ávkijt la dassta munji?; ~ forskjell er det på X og Y mij sieradusájt le X ja Y gaskan; til ~ nytte masi ávkken; av ~ grunn? manen el. man diehti?; av ~ kraft gjør du det? mat fámos dav dagá? fra hvilket punkt mat rájes; (~ av to) goabbá pp; ~ som helst (av to) juobbá goabbá; (~ i rekkefølge) gallát, ~ dato er det i dag? gallát (biejvve) le uddni?; (ved ~ tid, om klokkeslett) gallen, hva var klokken da du la deg? gallen oaddáji?; (~ plass i rekkefølgen)galládin,~ plassering fikk du? galládin båhti (sjaddi)?; (på ~ måte) gåktu; (~ vei) gåggu, gånnå, gåsi, ~ vei kom du gåggu båhti; ~ vei jeg enn vendte meg gåsi jårgestiv; (på ~ side, av to; langs ~ side) goabbela adv.; (i ~ retning av to, på ~ side av) goabbelin adv., prp., goabbelij adv., prp.; (fra ~ retning, fra ~ sted) goabbelis adv., prp.
hvine (om f.eks. vinger hos en flygende fugl, ild, vind, børsekule i luften) sjudijdit
hviske tsabmat m; (en gang) tsamádit; (fort og diskré) tsamádasstet st; (~ til hverandre el. om flere personer som ~r seg imellom) tsamádallat l; (si noe lavt og ivrig, ~ ivrig) tsubmalit
hvis konj. jus; ~ de kommer så går jeg jus sij båhti, de vádtsáv
hvit bedjat bedjad- attr. bieddjis, vielggat vielggad- attr. vielggis; ~ som snø muohtavielggat; (~, om dyr) bejuk bejug- pred.; de ~e (om folkerase) vielggis ulmusjtjærdda rd*; (~ere) bedjadabbo pp attr. bedjadap, vielggadabbo pp attr. vielggadap; (bli ~(ere) i fargen) bejudit, vielgudit; (bli litt ~(ere) i fargen) vielgudasstet st; (bli vasket ~ere) vielgudit; (gjøre noe ~(ere) bejuduhttet ht, vielguduhttet ht; (vaske ~ere) vielguduhttet ht; (lyse ~t)jehtsat ts;(lyse ~t på avstand) jæddahit
hviterusser vielggisruossja (s'sj) ssj, vielggisruossjak -ruossjag-, vielggisruossjalasj ttj
hviterussisk (språk) vielggisruossjagiella l; (~språklig) vielggisruossjagielak -gielag- attr. -gielak; (snakke ~) vielggisruossjagielav hållat; (som gjelder russere) vielggisruossjalasj ttj, vielggisruossjak -ruossjag-
hvitkinngås vielggisniergássa s (Branta leucopsis)
hvitkledd vielggisgárvuk -gárvug-attr. -gárvuk
hvitløk vielggisløhkka hk el. bieddjisløhkka hk
hvitne bejudit
hvitost bieddjisvuosstá st
hvitrev njálla l (alopex lagopus)
hvitøye tjalmmevielggat -vielggad-
hvor 1(brukt spørrende) gåsi el. gåsis, ~ tok han veien gåsi manáj;gånnå (n'n) el. gånnås (n'n), ~ bor du? gånnå åro; ~ hen er den gåla gånnå l; (hvorfra) gåsstå; ~ kommer du fra gåsstå boadá; (~ innom et visst område, ~ om stedet) gåggu; ~ har du smerter gåggu bávtjes; 2(~ mye, stor etc.) makta el. maktas; man; ~ mye spiste du? maktas bårri?; ~ mye kjøpte du? man ålov oassti?; ~ stor var den? man stuorak lij?; ~ lenge som helst vájku man mælggadav; 3(~ mange) galla (l'l), hvor mange kroner har du? galla kråvnå li dujna?; i ~ mange deler el. biter deler du den i? galláj juogá?; med ~ mange hunder? gallijn bednagijn?; ~ mange kroner handlet du for? gallet kråvnås oasesti?; ~ mange (personer)galles gallás- (l'l);~ mange ganger? galli (l'l), ~ mange ganger leste du? galli låhki?; ~ mange år, om alder på barn galle, ~ mange år (gammel) er du?galle jagák la dån?; 4(~, om retning) goabbelin adv., prp.; du verden, ~ tiden går vuoj, gåk(tu) ájgge gållå
hvordanadv. 1(på hvilken måte) gåktu; ~ kom du gåktu båhti; gåla (forsterkende framfor en spørresetning); ~ var det nå igjen? gåla gåktu lij ájn?; ~ har du det? gåktus vieso?; 2(hva slags) makkár el. makkir; ~ enn (ved verb i potensialis)makkár el. makkir; ~ enn været måtte være til fjells må du dra vájk makkár dálkke lisj váren de hæhttu mannat; 3~ som helst akta gåktu (gåk)
hvorfor manen; ~ kom du ikke? manen ittji boade?
hvorfraadv. gåsstå, gåsstås; ingen visste ~ han kom ittjij aktak diede gåsstå sån bådij
hvorledesadv. gåktu
hvorvidtadv. jus; jeg vet ikke ~ hun kom iv diede jus bådij
hybelleilighet (liten ~) årruhasj ttj
hybel årruhasj ttj
hygge hávsske, hávsskudahka g; (~ seg) hávsskudallat l
hyggelig hávsske attr. hávsskes; en ~ aften hávsskes iehket; adv. hávssket; (ha det ~) hávsskudallat l; (gjøre det ~) hávsskudahttet ht; (om person) væhttsá attr. væhttsás; (~ere) hávsskep hávsskebu- attr. hávsskep; (~st) hávsskemus ss s
hyggestund hávsskes båddå tt
hygiene rájnasvuohta d
hykleri vilpástallam; i det indre er dere full av ~ sisŋelt lihpit vilpástallamis dievvasa
hykler vilpástalle (l'l)
hykle vilpástallat l
hyle (skrike plutselig)ritjádit, (fl.ggr.; ~ og skrike) rihtjot tj; ungen hylte og skrek til moren kom mánná ritjoj desik ieddnes bådij; (~, huie) gádjat j
hylle (hedre) guddnedit; vi er kommet for å ~ ham boahtám lip suv guddnedittjat
hylle 1(plate) hilldo; 2(avsats i berg el. fjellside) ladnja nj; (større avsats, terrasse i fjellside) låpptå pt, loabme m
hyllest guddnedibme m
hylling guddnedibme m
hyl ritjas rihtjas-; vi hørte et ~ rihtjasav gulájma; sette i et ~ ritjádit
hylse birám
hylster sloahpo b
hyperaktiv skindik skindig- attr. skindigis; (være ~) skindudit
hypnose skieddim
hypnotisere skieddit
hypnotisering skieddim
hypnotisør skæddár
hypotese (antakelse) jáhkádis ss s
hyppig álu, dájvváj; ~e reiser til utlandet álu ålggorijkajt mannat; han er en ~ gjest hos oss sån le álu mijá guossen el. lunna
hyrde ræjnnuhiddje, tjæhttár
hyre lájggit
hyse jukso vs, ripsjik ripsjig- (Melanogrammus aeglefinus)
hysje (tysse, dempe) duhtot d; (~ på noe(n), tysse, dempe fl.ggr.) dudodit
hyssing snuorri r
hysterisk (person) dájsok dájsog-; (være ~) dájssat js; (bli ~)dájssalit
hytte (true med knyttneven) vuohttot httr., (om fl. el. fl.ggr.)vuohtudit
hæl (på fot, sko) boasske sk
hær (væpnet styrke) doarrofuovva v; (mengde) fuovva v
hærfører doarrooajvve jv
HÆRSKARE fuovva v; (EN ~ AV ENGLER)IEŋŋGILFUOVVA V
hærverk bahádahko g
høflig (noe som skal oppfattes som dannet el. ~) tjábbádis ss s; sette seg for ~hets skyld tjábbádissan tjåhkkidit
høflighet (noe som skal oppfattes som dannet el. høflig) tjábbádis ss s; sette seg for ~s skyld tjábbádissan tjåhkkidit
høflighet væhttsásvuohta d; ~sbevisning væhttsásvuohta d
høflig væhttsá attr. væhttsás; en ~ person væhttsás ulmusj; (være ~ mot noen) vetsadit, vehtsat ts
høgfjell várre r, alla várre
høghælt ållabåskak -båskag-
høgland se høyland
høg se høy
høgskole allaskåvllå vl
høgtaler skájanis ss s
hølje gurgadit intr.
høljregn gåttjek gåttjeg-
høneblund (ta seg en ~) addjistit
høne vuonntsá nts (Gallus domesticus)
hønsefór vuontsábiebbmo bm
hønsefugl vuonntsálådde tt
hønsehauk tjuktjehábak -hábag-; hábak hábag- (accipiter gentilis)
hønsehjerne vuontsávuojŋam -vuojŋŋam-
høreapparat guládahka g
høre gullat l; ~r du noe? gulá majdik?; jeg hørte når de kom gulliv gå båhtin; jeg ~r det (som bekreftelse på at en allerede har hørt om det) guláv ham; (~s som om,som frittstående inf. i setn.) gullat l; det gikk jo bra etter det man ~r gulliv ham buoragit manáj; vi får nå høre gulátjip mij; (~ på el. etter) gulldalit; hør (du) godt etter gulldala snivva; (~ etter el. være lydig) liehket gullogis; (~ etter fl.ggr., ~ om noen vet noe) gulldaladdat tt; (~ litt nå og da) guládit; (få til å el. la ~) guládit; (få ~, plutselig, ~ litt) gulástit; (~ til)gullut (l'l) (+ill.); hvor ~r denne til? gåsi dát gullu?; (~s) gullut (l'l); ~s det godt? gullu gus buoragit?; (~s, ryktes) biegget kk*; (begynne å ~) gullát (l'l); (~ plutselig) hæhkkat gullát (l'l); (~ halvt om halvt, synes å ~) guláskuddat tt; (noe som kan ~s el. som man får ~)gulos gullus- attr. gulos; få ~ hvem de sender gulos gev rádji; (~ el. snakke med folk, om noe en vil ha nærmere kjennskap til) gulástallat l; (en som ~r)gulle (l'l), (en som ~r el. lytter) gulldaliddje; (en som ~r godt) gullis (l'l); (late som om å ~, brukes vanl. i nekt.)gullen dahkat, jeg lot som om at jeg ikke hørte det ittjiv gullen dagá; (etter det som ~s, for å gjengi noe man har hørt) gulunagá el. gulunagi; (som ~s godt, som har god stemme)giellá (l'l) attr. giellás (l'l);(det man ~r) gullo l; etter det en har hørt guloj milta;(en som ikke ~r etter)gullogahtes -ahttá(s)- attr. gullogahtes; (som ~r til noe) juoŋga (gen. av juoga)
hørelse gulldalibme m
hørelur jiednabælljasa pl.; vennligst heng ~ene på plass gatsosta jiednabælljasijt sadjásis
hørespill drámágulldalibme m
hørevidde gulosmierre r; innom ~n gulosmieren
høring guláskuddam; metode for ~ guláskuddamvuohke g
høringsfrist guláskuddama ájggemierre
høringsinstans guláskudde
høringsutkast guláskuddamoajvvadus ss s
høringsuttalelse guláskuddamjavllamus ss s, guláskuddamvásstádus ss s
hørsel gullo l; (som har skarp ~) gullis (l'l), bielljis
hørselvern suoddjimbælljasa pl.
høst 1(årstid) tjaktja vtj; fra ~en av tjaktjarájes; (utpå ~en, senere i ~ el. mot ~en) tjavtjabun; (tilbringe ~en noensteds) tjavtjastit; (bli ~, li mot ~en) tjavtjajduvvat v; 2(avling) tjuohpos tjuohppus-; (innhøstningstid) tjuohppamájgge jg
høste 1 tjuohppat hp; én sår, en annen ~r nubbe sáddji ja nubbe vas tjuohppá; ~ (inn) bær, frukt tjoagget kk; (nyte godt av) åmastit; ~ materielle goder rubbmelasj buorijs tjuohppat; hva slags frukt ~t dere av det? majt dassta åmastijda?; 2det ~s (bli høst) tjavtjajduvvat v
høster tjuohppe
høstetid tjuohppam, tjuohppamájgge jg
høstfarge tjaktjabájnno jn
høstferie tjaktjaloahpe b
høstkveld tjaktjaiehket -iehked-
høstmåned tjaktjamánnon
høstpart frampå ~en tjavtjabun
høstsommer tjaktjagiesse s
høstvinter tjaktjadálvve lv
høtt sliehppi hp
høvding (i en sijdda) iset ised-
høve (anledning) assto st, bálle l; få el. ha ~ til noe asstat st, astijdit; ved en annen ~ ietjá bále; (passe) hiehpat b, hehpat b; de ~r godt sammen da hiehpaba riek buoragit aktan; (~ seg) refl.,en gang det ~r seg akti gå hiehpá; få til å ~ el. passe sammen hiebadit
høvelbenk hievvilbæŋŋka ŋk*
høvel hievvil, råhkkel
høvelig hiebalasj ttj; sjiehttogis; (rett) sjiehtes sjæhttás- attr. sjiehtes,nå er det ~ tid dalla l sjiehtes ájgge; (passelig)mutták muttág- attr. mutták el. muttágis, muttáklágásj -lágátj-,denne her er ~ (passelig) lang dát la mutták guhkke; adv. muttákláhkáj, muttágit;(~, passende) hiebalgis; det var et ~ navn dale lij hiebalgis namma; (mest ~ el. passende) hiebalgamos hiebalgabmus- attr. hiebalgamos; adv. hiebalgisát; (på en ~ måte) sjiehttogisláhkáj, hiebalgisláhkáj, muttákláhkáj
høvelmaskin hievvilmasjijnna jn
høvelspon spánas spádnas-
høvisk vuogas vuohkas- attr. vuogas; adv. vuohkasit
høvle hievvildit
høy (tørrhøy)ájvve jv; en porsjon med ~ vettal væddal-
høy allak allag- attr. alla; aluk alug-; (det ~e, som er ~t) allagis ss s; ~t, i det ~e allagin el. allagisán; han steg opp i det ~e allagissaj badjánij; et ~t hus alla goahte; de er like ~e da libá sæmmi allaga; adv. allagit; av ~ byrd allamáttok allamáttog- attr. allamáttok; (~ og kraftig, om stemme) låggŋis attr.; ~ og kraftig stemme låggŋis giella;(~ og tydelig, om stemme el. lyd) jieddná attr. jieddnás; s.i det ~e (bibl.) alladis ss s; adv. ~t oppe baddjen, låpptusin; noe som er ~t oppe låptos låpptus-; ~e tanker låptos ájádusá; (~t, om lyd, stemmer; ~t og tydelig) jieddnát; han ropte med ~ røst jieddnát tjuorvoj; høres ~t og tydelig jieddnát gullut; lese ~t jieddnát låhkåt, tjavgga låhkåt; ~t(~t opp) bajás
høyballe ájvvemársso
høyde alludahka g; måle ~n alludagáv mihttit; hoppe ~ alludagáv tjællot; (høyereliggende strøk) allagis ss s, alladis ss s; badjudis ss s; i ~n allagisán, badjudisán; snø i ~ muohta badjudisájn el. badjusijn
høydedrag allagis ss s, alladis ss s
høydedrag gielas giellas-
høydepunkt (viktig bevigenhet) ájnas el. ájnnasamos dáhpádus; (toppunkt) alátjamos alátjabmus-, alemus ss s
høyere alep alebu- attr. alep; (som er ~ oppe) bajep bajebu- attr. bajep; (om lyd) tjavgáp tjagábu- attr. tjavgáp, adv. tjavgábut, jieddnábut; rope ~ jieddnábut tjuorvvot; (~ oppe)alebun,bajebun, se der ~ oppe gehtja danna bajebun; ~ opp (i retning)bajebuj, alebuj adv.; sett deg ~ opp tjåhkkida bajebuj; en person med ~ utdannelse ámmátulmusj -ulmutj-; ~ opp, til et sted ~ oppadv.adv. badjelij ill.; spring ~ opp el. til et sted ~ opp viega badjelij; ~ opp pp. adv. badjelin, bajás adv.; litt ~ opp (enn) badjelasj, badjelattjan prp., pp., adv.; badjelij ill.; litt ~ oppe badjelasj, badjelattjan prp., pp., adv.; (fra et sted) ~ opp pp., adv. badjelis; komme ~ allánit; gjøre el. sette ~ bajedit tr.; bajedasstet st; sette el. gjøre ~aledit tr.; sett lyden ~ (om radio etc.) aleda jienav; (sette el. gjøre litt ~) aledasstet st
høyereliggende (~ strøk el. terreng) badjudis ss s; snø i ~strøk muohta badjudisájn
høyest alemus ss s; som er ~ oppe bajemus ss s; (om lyd) tjavgámus ss s; (~e punkt el. parti om fjell, berg) alátjamos alátjabmus-; på det ~e punktet alátjabmusin; (~ oppe) alemusán, bajemusánadv.
Høyesterett Alemusriektá
høyfjellsart (plante) várresjaddo tt
høyfjellshotell várrehotælla (l'l) ll*
høyfjellsslette vallda ld
høyfjell várre r, alla várre; plantelivet i ~et sjatto várijn
høygaffel ájvvesuorek -suoreg-
høyhet allavuohta d; Kongelig Høyhet Gånågisallavuohta d; Hans el. Hennes Kongelige Høyhet Gånågisallavuohta d; Hans el. Hennes Kongelige Høyhet Kronprins ... Gånågisallavuoda Kråvnnåprinssa ...
høykompetanse allamáhtudahka g
høyland (~et, sommerbeitelandet) badjelánnda nd; (høytliggende strøk el. terreng) badjudis ss s, badjusa; enkelte snøbyger på ~et ájnegis muohtabållåsa badjudisájn el. badjusijn
høylytt jieddná attr. jieddnás; (klar og tydelig)tjuodjal attr. tjuodjalis; adv. jieddnát, jienalattjat; gråte ~ jieddnát tjierrot; han priste Gud ~ jieddnát Jubmelav hievedij; (snakke ~) sjebmat m; (mere ~) jieddnábut
høymesse allamæsso (s's) ss; ~salme allamæssosálmma (s's)
høyne låpptit, bajedit, aledit tr.; (~s) låpptusit, låpptiduvvat v; elevenes kunnskapsnivå må ~s oahppij máhtto viertti låpptiduvvat; (~ litt) låpptistit, bajedasstet st, aledasstet st
høyprosa allaprosá
høyrearm oalgesgiehta d
høyrebein oalgesjuolgge lg
høyrefot oalgesjuolgge lg
høyre oalges oalggás- attr. oalges(-); til ~ oalggásij el. oalgesbælláj; ~ hånd oalges giehta; (pol.parti) oalgesbelludahka g
høyreside oalgesbielle l
høyrøstet jieddná attr. jieddnás; ~ drøfting (diskusjon) jieddnás ságastallam; (tydelig, klar) jienalis; adv. jieddnát; snakke ~ jieddnát ságastit
høysang (lyrisk beskrivelse) allalávludis ss s
Høysangen (bok i Det gamle testamente) Allalávludis ss s
høysesong (travleste tid for arbeid) ratjáldakájgge jg
høyskole allaskåvllå vl
høysåte (ájvve)guhpa b; lage el. dynge en ~ guhppit
høytflyvende låptos låpptus-; ~ tanker låptos ájádusá
høytid basse s, basseájgge jg, allabasseájgge jg; (på el. i ~en, når det er ~) bassebále el. bassebálij; holde el. feire ~ basodit; ved ~er allabasseájgij
høytidelig 1(festlig) hávsske attr. hávsskes; 2(alvorsfylt, opphøyd)allaájggásasj ttj, duodalasj ttj; ~ stund allaájggásasj båddå; ~ løfte duodalasj jáhtto; (ta noe el. noen ~) jerudallat l, duodaj válldet; ingen tar han ~ aktak e suv jerudalá; man kan ikke ta ham ~ ij le sån jerudahtte
høytidelighet 1(festlig tilstelning) hávsskudallambåddå tt, hávsskudahka, hávsskesvuohta d, ávvudallam, ávvobåddå tt; en liten ~ i anledning eksamen hávsskudallambåttåsj eksáma maŋŋela; 2(alvorsfylt stund)allaájggásasjvuohta d, allaájggásasjbåddå tt; sørge~en avsluttes ved graven (surggo)allaájggásasjbåddå låhpaduvvá hávde báldan
høytidsdag stuorra basse, stuorra ájllek, bassebiejvve jv
høytidsklær gilldegárvo pl.
høytlesning jieddnáslåhkåm, tjavggalåhkåm
høytliggende (~ strøk el. terreng) badjudis ss s
høyttaler skájanis ss s, skájun
høyvann ullá (l'l) ll; ved ~ ullán (l'l)
høyvender goavvimvædtsak -vædtsag- (v'v)
høyverdig allaárvvusasj ttj
hålkeføre vuodtja ttj; (~, hvor man får litt feste her og der) dartjádahka g
hålke vuodtja ttj
hån bilkke lk, bilkkádus ss s, bilkkedibme m
håndarbeid (med basis hovedsaklig i samisk kulturtradisjon) duodje j; (dårlig utført ~) suodar
håndavtrykk giehtasadje j
håndbagasje giehtagálvvo lv
håndball giehtabállo (l'l) ll
håndbok giehtagirjje rj
håndbredde giehtaloahpo b
håndbrekk giehtagåtsan
håndbrems giehtagåtsan
håndduk sigárdahka g, sagárdahka g
håndflate giehtavuodo, tjårmmåvuodo, giehtaloabmo m
håndfull 1(en neve full av noe) tjårmådievva v; en ~ bringebær tjårmådievav gahpermuorjijs; 2(noen få) gallegattja; en ~ tilskuere gallegasj gæhttje
hånd giehta d; klappe i hendene giedajt spædtjot; gi en sin hånd (love ekteskap) giedav duodastussan galggit; (den ene ~en, menneske med en ~) giehtabielle l; (den ene ~en) biellegiehta d, jeg løftet den med en ~ biellegiedajn låggŋijiv; (~ i ~) giehtalakkoj; (en som tar ~ om noe) ábjjár; (ta ~ om noe) ábjjat bj, dåmadit; (ta ~ om noen; akk., vise omsorg)huksat vs el. huksat ja sujttit; (pleie) sujttit
håndgranat giehtagranáhtta ht
håndheve dåmadit
håndhevelse dåmadibme m
håndhever dåmadiddje
håndheving dåmadibme m
håndhilse giedas buorástahttet
håndjern giehtaruovdde vd
håndkle sigárdahka g, sagárdahka g
håndkrem giehtavuojdas -vuojddas-
håndlag (som har godt ~) giehtatjiehppe hp attr. -tjiehpes; (som har dårlig ~) giedadibme m attr. giedadis
håndlaget giedajn el. giedaj dagádum
håndlanger giehtaviehkke hk, gietbielle l; (visergutt) gåhtjustahka g
håndledd giehtaladás -lahtas-; giehtamadda tt
håndplukke giedajn tjoagget; (velge ut) tjuolldet ld el. válljit
hånd se også hand
håndskreven el. ~skrevet giedajn tjáledum; et håndskrevet brev giedajn tjáledum girjje
håndskrift (vår måte å skrive på) giehtatjála -tjállag-; slik er min ~ náv mån tjáláv; (håndskrevet bok, samling, ark fra eldre tid) giehtatjálos -tjállus-
håndspåleggelse giedajbiedjam; helbrede ved bønn og ~ buoredit råhkålvisáj ja giedajbirdjama baktu; den har du mottat ved min ~ dav dunji vattij gå giedajdam duv nali biedjiv (2 Tim 1,6)
håndsrekning (gi en ~) viehkedasstet st
hånds sajij sadjih-; (til hånds, på rett plass, fram el. lett tilgjengelig) sadjihij, legge fram, slik at noe blir synlig el. lett tilgjengelig for bruk sadjihij biedjat; (til hånds, framme, lett tilgjengelig, på rett plass, tilstede) sadjihin, ligge framme, være lett tilgjengelig sadjihin årrot
håndtak (på veske og ting)gavlla vl, (~ el. lignende for å bære noe med)guottáldahka g; (~ i ei saks) skárjjásjalmme lm; (~ til åpne med) rabástahka g
håndtein (på en rokk) gåhkålsoabbe pp
håndtere giehtadallat l; (gripe saken an) dåmadit
håndtering dåmadibme m, giehtadallam; gods~ gálvvodåmadibme
håndtrykk (hilse med ~) giedas buorástahttet
håndtørk páhpersigárdahka g
håndvending (i en ~) aktik aktig-
håndverk (med basis i samisk kulturtradisjon) duodje j
håndverker (med basis i samisk kulturtradisjon) duodjár
håndveske giehtavæssko sk
håne bilkkedit, dielbestit, delbastit
hånlig bilkálasj ttj attr. bilkális
hånsord bilkkádus ss s
håp doajvvo jv; (fortrøstning) dårvvo rv; holde fast på ~et, bli i ~et dårvon bissot, doajvvot jv; miste ~et dårvov masset; (~e på, sette ens ~ til) dårvustallat l (+ill. el. nali), vi setter vårt ~ til ham sunji dårvustallap;(uten ~) dårvodibme m attr. dårvodis
håpe doajvvot jv, jeg ~er at du kommer doajvov boadá; (~ på, sette ens håp til) dårvustallat l (+ill. el. nali), vi setter vårt håp til ham sunji dårvustallap
håpløshet (uten fortrøstning) dårvodisvuohta d
hår (på hodet) vuoppta pt, vuobdda bd; (~te) vuopptan;(~ på menneskekropp) guolgga lg; (kjønns~) siehppa hp; (~ av dyr el. fra skinn) guolgga lg; (~t, ~bevokst) guolggá attr. guolggás; (fint ~) návva v; (små~) muojsse js; (stritt ~ el. bust, ragg) sjævssja vsj; (med tjukt ~) suohkkisvuoptak -vuoptag- attr. -vuoptak; (som er ustelt og ikke kjemmet) slurjjooajvve jv; (nyutvokst ~ på rein) snjilltja ltj; (det lange ~et el. ragget under reinoksens el. geitas hals njávve v; (det lange ~et, manke, svans etc. hos geit, hest, ku) sjávnnje vnj; (med el. etter ~et)miehteguolgga lg, (stryke en med, etter ~ene)miehteguolgav njávkadit; (miste ~, dun el. fjær) guolgajt rujvvahit; (miste ~, bli ~løs) vuoptaduvvat v, buovddat vd
hårbunn oajvveárre r
hårdnakket (~ person)tjårvak tjårvag- attr. tjårvak
hårfeste gidno n
hårflette bárgáldahka g
hårføner vuopptagåjkkimbåsun
hårløs (om tilstand, om skinn, hud) snjilltja ltj; pred. snjiltjas; (bli ~) snjilltjat ltj; (hud el. ~)rihttsot adv.; (bli ~, bli flintskallet) buovddat vd
hårnål vuopptanállo l
hårside (~n av et ~) árre r, árrebielle l
hårsiden (av et skinn) árre r, árrebielle l
hårskille sárgge rg
hårspenne vuopptamájdde jd
hårstrå vuoppta p, vuopptahájkko jk, vuopptatjalmme lm
hårtufs vuopptaduhppo hp, duhppo hp, dihppo hp
håve gålldet ld
håv gåldån, håvva v